آزمایش جذب زایلوز | Xylose Absorption | تست تحمل زایلوز

دکتر فرزاد باباخانی
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آزمایش جذب زایلوز | Xylose Absorption | تست تحمل زایلوز

آزمایش جذب زایلوز سطح زایلوز را در خون و ادرار بررسی می کند. زایلوز که به نام D-xylose نیز شناخته می شود، نوعی قند است که به طور معمول به راحتی توسط روده ها جذب می شود. سطوح پایین تر از حد طبیعی می تواند به این معنی باشد که توانایی بدن شما در جذب مواد مغذی مشکل دارد.

اسامی دیگر:

  • Xylose Tolerance Test
  • D-Xylose Absorption Test

چرا آزمایش جذب زایلوز درخواست می شود؟

  • برای کمک به ارزیابی توانایی در جذب کربوهیدرات ها
  • کمک به تعیین علت سوء جذب، که مشکل در هضم و جذب مواد مغذی از غذا است.

چه زمانی آزمایش جذب زایلوز درخواست می شود؟

  • هنگامی که علائم سوء جذب، مانند اسهال مداوم و مدفوع چرب دارید.

نمونه مورد نیاز برا آزمایش جذب زایلوز:

  • ظرف/لوله: لوله با درب قرمز یا زرد(ترجیحا همراه با ژل جداکننده)/ لوله با درب خاکستری( حاوی سدیم فلوراید)/ ظرف ادرار(ترجیحا ظرف ادرار تیره)
  • نوع نمونه: سرم/ ادرار
  • حجم نمونه:  2 میلی لیتر سرم/  5 میلی لیتر ادرار
لوله-های-مورد-نظر-برای-آزمایش-زایلوز

لوله های مورد نظر برای آزمایش زایلوز

شرایط-نگهداری-دمایی-نمونه-آزمایش-جذب-زایلوز(D-xylose)شرایط-قبول-یا-رد-نمونه-آزمایش-جذب-زایلوز(D-xylose)

روش نمونه گیری:

  • به مدت 8 ساعت ناشتا باشید و 24 ساعت قبل از آزمایش از مصرف غذاهای حاوی پنتوز مانند مربا، میوه ها و شیرینی ها خودداری کنید. اگر بیمار کودک باشد  باید حداقل 4 ساعت قبل ناشتا باشد
  • یک نمونه خون وریدی را در یک لوله قرمز رنگ قبل از مصرف d-xylose توسط بیمار جمع آوری کنید.
  • یک نمونه ادرار صبحگاهی با دفع اولیه جمع آوری کنید.
  • از بیمار بخواهید دوز تجویز شده d-xylose حل شده در آب(به طور معمول، دوز 25 گرم زایلوز است، اما اگر فرد نتواند این مقدار را تحمل کند، ممکن است از دوز 5 گرمی استفاده شود) را مصرف کند. زمان مصرف را یادداشت کنید.
  • دوزهای کودکان را با توجه به وزن بدن بیمار کالیبره کنید.
  • نمونه گیری را تکرار کنید تا خون را دقیقاً در 2 ساعت برای بزرگسالان و 1 ساعت برای یک کودک جمع آوری کنید.
  • ادرار را برای مدت زمان تعیین شده، معمولاً 5 ساعت، در یک بطری تیره جمع آوری کنید. در طول دوره جمع آوری ادرار را در یخچال نگهداری کنید.
  • بیمار را از نظر تهوع، استفراغ و اسهال که ممکن است به عنوان عوارض جانبی مصرف d-xylose رخ دهد، بررسی کنید.
  • به بیمار آموزش دهید که در وضعیت استراحت بماند. فعالیت بدنی شدید ممکن است فرآیند گوارش را تغییر داده و نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد.
روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه

روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه

لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)

لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)

ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی

ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی

چه چیزی در آزمایش جذب زایلوز بررسی می شود؟

زایلوز (D-xylose) یک مونوساکارید است که به راحتی توسط روده طبیعی جذب می شود. در بیماران مبتلا به سوء جذب، جذب D-xylose روده ای کاهش می یابد و در نتیجه سطح خون و دفع ادرار کاهش می یابد. D-xylose مونوساکاریدی است که برای آزمایش انتخاب شده است زیرا توسط بدن متابولیزه نمی شود. سطوح سرمی به طور مستقیم جذب روده را منعکس می کند.

D-xylose

D-xylose

از نوع مونوساکاریدی برای تست استفاده می شود زیرا جذب نیازی به عملکرد برون ریز پانکراس یا صفراوی ندارد. جذب آن به طور مستقیم توسط عملکرد جذب روده کوچک تعیین می شود. آزمایش جذب زایلوز برای افتراق اسهال ناشی از سوء هاضمه (اختلال عملکرد پانکراس/صفرا) و اسهال ناشی از سوء جذب (اسپرو، بیماری ویپل، بیماری کرون) استفاده می شود. همچنین برای اندازه‌گیری میزان سوء جذب برای مانیتور درمان استفاده می‌شود.

جذب-زایلوز

جذب زایلوز

آزمایش جذب زایلوز تعیین می کند که فرد چقدر زایلوز را جذب می کند. سطح زایلوز در خون و ادرار را پس از مصرف مقدار استاندارد اندازه گیری می کند تا توانایی فرد در جذب کربوهیدرات ها را به طور کلی ارزیابی کند.

بدن غذاها را در سه مرحله هضم می کند: ابتدا پروتئین ها، چربی ها و کربوهیدرات ها در معده توسط اسیدها و آنزیم ها و سپس در روده کوچک توسط آنزیم های پانکراس و صفرا از کبد تجزیه می شوند. سپس آنها عمدتاً در روده کوچک جذب می شوند و در نهایت مواد مغذی به سراسر بدن منتقل شده و استفاده یا ذخیره می شوند.

مراحل جذب کربوهیدرات ها در بدن

مراحل جذب کربوهیدرات ها در بدن

اگر صفرا یا آنزیم های لوزالمعده کافی در دسترس نباشد، کربوهیدرات ها و سایر غذاها نمی توانند به درستی هضم شوند. اگر شرایطی مانع از جذب مواد مغذی توسط روده شود، آن‌ها با دفع در مدفوع از بین می‌روند. در هر دو مورد – هضم یا جذب نامناسب – فرد مبتلا می تواند علائم مرتبط با سوء جذب و در موارد شدید علائم سوء تغذیه و کمبود ویتامین را تجربه کند.

آزمایش جذب زایلوز به طور معمول درخواست نمی شود و به طور گسترده در دسترس نیست. چندین سازمان بهداشتی بزرگ، از جمله انجمن گوارش آمریکا، سازمان جهانی گوارش، و انجمن گوارش بریتانیا، این آزمایش را در دستورالعمل های خود برای ارزیابی سوء جذب احتمالی لحاظ نمی کنند.

عوامل مداخله گر در آزمایش جذب زایلوز

  • در بیماران با عملکرد غیر طبیعی کلیه، چون ممکن است قادر به دفع زایلوز نباشند. اندازه گیری ادرار برای d-xylose نباید انجام شود و تفسیر باید فقط بر اساس نتایج آزمایش خون باشد.
  • فعالیت بدنی نتایج آزمایش جذب زایلوز را تغییر می دهد.
  • داروهایی که نتایج آزمایش جذب زایلوز را کاهش می دهند: آسپرین، آتروپین، کلشی سین، دیورتیک ها، گلیپیزید، ایندومتاسین، نئومایسین.

مطلب پیشنهادی: تداخلات دارویی در آزمایش ها

اهمیت بالینی

کاهش سطح:

  • سوء جذب ناشی از بیماری سلیاک / اسپرو
  • انتروپاتی (مثلاً تشعشع)
  • بیماری کرون
  • بیماری ویپل: d-xylose در این بیماران جذب نمی شود. بنابراین سطح خون و ادرار به طور معمول انتظار نمی رود.
  • سندرم روده کوتاه: به دلیل عدم وجود سطح جذبی، جذب d-xylose رخ نمی دهد. بنابراین سطح خون و ادرار به طور معمول انتظار نمی رود.
  • رشد بیش از حد باکتری
  • سوء جذب روده ای
  • ایسکمی مزانتریک
  • لنفوم غیر هوچکین
  • اسپرو گرمسیری
  • گاستروانتریت ویروسی

ملاحظات بالینی

عوارض احتمالی: مصرف D-Xylose ممکن است باعث ناراحتی شکمی یا اسهال خفیف شود.

محدوده مرجع آزمایش جذب زایلوز:

Adult

  • Serum: >25 mg/dL (>1.67 mmol/L SI units) 2 hours after D-Xylose ingestion
  • Urine: >4 g of D-Xylose excreted in 5 hours

Child

  • Serum: >20 mg/dL (>1.3 mmol/L SI units) 1 hour after D-Xylose ingestion
  • Urine: 16–33% excreted in 5 hours

مطلب پیشنهادی: مقادیر بحرانی در آزمایشگاه های تشخیص طبی

توجه : واحد تست و محدوده نرمال تست وابسته به روش و کیت انجام دهنده تست می باشد و از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر ممکن است متغیر باشد.

سوالات متداول:

از نتایج آزمایش جذب زایلوز چگونه استفاده می شود؟

آزمایش جذب زایلوز ممکن است برای کمک به تعیین اینکه آیا شخص کربوهیدرات‌ها را به طور طبیعی جذب می‌کند یا خیر و برای تشخیص اختلالات گوارشی ناشی از ناکافی بودن آنزیم‌های پانکراس یا صفرا و اختلالات ناشی از اختلال عملکرد روده درخواست می‌شود.

اگر نتایج آزمایش های دیگر، مانند چربی مدفوع، حاکی از سوء جذب باشد، اما علت آن را آشکار نکند، ممکن است به عنوان یک آزمایش پیگیری درخواست شود.

این یک تست معمولی نیست. استفاده و در دسترس بودن آن در طول زمان کاهش یافته است. سازمان‌های بهداشتی بزرگ، از جمله انجمن گوارش آمریکا، سازمان جهانی گوارش، و انجمن گوارش بریتانیا، این آزمایش را در دستورالعمل‌های خود برای ارزیابی سوء جذب احتمالی لحاظ نمی‌کنند.

چه زمانی آزمایش جذب زایلوز درخواست می شود؟

آزمایش جذب زایلوز ممکن است زمانی انجام شود که فرد دارای علائم و نشانه های سوء جذب باشد مانند:

  • مدفوع چرب شل و بدبو (استئاتوره)
  • اسهال مداوم
  • درد شکم، گرفتگی عضلات، نفخ و گاز
  • کاهش وزن
  • عدم رشد (در کودکان)

آزمایش جذب زایلوز ممکن است زمانی انجام شود که یک پزشک بخواهد تشخیص دهد که آیا روده بیمار کربوهیدرات ها را به طور طبیعی جذب می کند یا خیر و/یا می خواهد بین علل مختلف سوء جذب تمایز قائل شود.

نتیجه آزمایش جذب زایلوز چه چیزی را نشان می دهد؟

با روش آزمایش جذب زایلوز، سطح بالای زایلوز در خون و ادرار طبیعی است. آنها نشان دهنده جذب خوب زایلوز توسط روده ها هستند. این نشان می دهد که علائم فرد مورد آزمایش احتمالاً به دلیل دیگری است، مانند نارسایی پانکراس یا نارسایی صفرا.

سطوح خونی بالا اما سطح ادرار پایین ممکن است در فردی با اختلال عملکرد کلیه دیده شود. در این مورد، این سطوح خونی است که برای ارزیابی سوء جذب فرد مورد استفاده قرار می گیرد.

سطوح پایین زایلوز خون و ادرار نشان دهنده جذب ضعیف است. شرایط مختلفی که بر هضم و جذب تأثیر می گذارد ممکن است باعث کاهش سطح زایلوز شود. اینها ممکن است شامل رشد بیش از حد باکتری در روده، عفونت های انگلی، کوتاه شدن روده (مانند جراحی) و بیماری سلیاک باشد.

بسته به وضعیت بالینی فرد، آزمایش غیرطبیعی جذب زایلوز ممکن است با آزمایش‌های خون یا مدفوع اضافی برای جداسازی علت و/یا بیوپسی روده کوچک برای بررسی سلول‌های روده دنبال شود.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

چندین دارو می توانند بر نتایج آزمایش جذب زایلوز تأثیر بگذارند، از جمله آسپرین، دیژیتال، مهارکننده های MAO، متفورمین، نالیدیکسیک اسید، آلکالوئیدهای تریاک، آتروپین و ایندومتاسین.

کم آبی بدن، ورزش و سرعت تخلیه معده ممکن است بر نتایج آزمایش جذب زایلوز تأثیر بگذارد.

برخی از افراد ممکن است تهوع، استفراغ یا اسهال ناشی از دوز زایلوز را تجربه کنند.

آیا واقعاً لازم است که تمام ادرار بیش از 5 ساعت ذخیره شود؟

بله. به منظور تفسیر دقیق جذب و دفع در این دوره زمانی، باید تمام ادرار خود را ذخیره کنید.

چرا نمونه خون ناشتا جمع آوری می شود؟

آزمایش جذب زایلوز در نمونه ناشتا به عنوان خط پایه استفاده می شود. قبل از دریافت دوز زایلوز باید منفی یا بسیار کم باشد.

آیا دلیلی برای تکرار آزمایش زایلوز وجود دارد؟

معمولاً فقط در صورتی که پزشک احساس کند که اولین مجموعه از نتایج آزمایش به نوعی به خطر افتاده است، مثلاً به دلیل یک داروی مزاحم یا به این دلیل که فرد آزمایش‌شده قادر به تحمل و حفظ دوز طبیعی زایلوز (تهوع و استفراغ) نبوده است.

چرا سوء جذب باعث کمبود ویتامین می شود؟

سوء جذب می تواند باعث کمبود ویتامین شود زیرا ویتامین ها نمی توانند به طور طبیعی جذب شوند و ویتامین های محلول در چربی مانند A، E، K و D می توانند در مدفوع چرب به دام افتاده و با چربی از بین بروند.

 

مطالب مرتبط در متااورگانون:

در جای دیگر وب:

مورد تایید و بازبینی شده توسط:

دکتر فرزاد باباخانی

این مقاله را به دوستان خود معرفی کنید

منابع مقاله

 

Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 22nd ed. McPherson R, Pincus M, eds. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier: 2011, Pp 322-323.

(December 16, 2014) Goebel S. Malabsorption. Medscape Reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/180785-workup#c5. Accessed May 2016.

Haldeman-Englert C. (Updated 2014 March 14). D-xylose absorption. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003606.htm. Accessed May 2016.

(© 1995-2016). Xylose Absorption Test (Adult – 25g dose). Mayo Clinic Mayo Medical Laboratory [On-line information]. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/57321. Accessed May 2016.

(© 2016). Xylose Absorption Test (Adult – 5g dose): 0020615. ARUP’s Laboratory Test Directory [On-line information]. Available online at http://www.aruplab.com/guides/ug/tests/0020615.jsp. Accessed May 2016.

Lehrer J. (Updated 2014 August 11). Malabsorption. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000299.htm. Accessed May 2016.

Dugdale, D. (Updated 2010 January 20). D-xylose absorption. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003606.htm. Accessed June 2011.

(© 1995-2011). Unit Code 91713: Xylose Absorption Test (Adult – 25g dose). Mayo Clinic Mayo Medical Laboratory [On-line information]. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/91713. Accessed June 2011.

(© 2006-2011). Xylose Absorption Test (Adult – 5g dose): 0020615. ARUP’s Laboratory Test Directory [On-line information]. Available online at http://www.aruplab.com/guides/ug/tests/0020615.jsp. Accessed June 2011.

Dugdale, D. (Updated 2010 July 7). Malabsorption. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000299.htm. Accessed June 2011.

Delgado, J. and Grenache, D. (Updated 2010 November). Malabsorption. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/Malabsorption.html?client_ID=LTD. Accessed June 2011.

Ruiz, A. (Revised 2008 January). Malabsorption. Merck Manual for Healthcare Professionals [On-line information]. Available online through http://www.merckmanuals.com. Accessed June 2011.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2011). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 10th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 1054-1055.

Clarke, W. and Dufour, D. R., Editors (© 2006). Contemporary Practice in Clinical Chemistry: AACC Press, Washington, DC. Pp 304-305.

این مقاله برای شما مفید بود؟

ثبت دیدگاه

Go to Top