آزمایش ترانسفرین (Transferrin) | ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC) | ظرفیت اتصال آهن غیر اشباع (UIBC) | سیدروفیلین

ترانسفرین (Transferrin) یک گلیکوپروتئین پلاسمای خون است که نقش اصلی را در متابولیسم آهن ایفا می کند و مسئول انتقال یون فریک (+Fe3) است. ترانسفرین به عنوان حیاتی ترین مخزن آهن در بدن عمل می کند. آهن را از طریق خون به بافت های مختلف مانند کبد، طحال و مغز استخوان می رساند.

اسامی دیگر:

• Iron Binding Capacity (IBC)
• Serum Iron-Binding Capacity
• Siderophilin
• Total Iron Binding Capacity (TIBC)
• Unsaturated Iron Binding Capacity (UIBC)
• Transferrin Saturation

چرا آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC درخواست می شود؟

• همراه با سایر آزمایش های آهن، برای ارزیابی توانایی بدن شما برای انتقال آهن در خون
• برای کمک به تشخیص کمبود آهن یا اضافه بار آهن

چه زمانی آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC بایستی انجام شود؟

• هنگامی که در شمارش کامل خون (CBC) هموگلوبین و هماتوکریت پایینی دارید.
• هنگامی که پزشک شما مشکوک است که شما ممکن است آهن بیش از حد یا آهن بسیار کمی (کمبود) در بدن داشته باشید.

نمونه مورد نیاز برای آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC:

• ظرف/لوله: لوله با درب قرمز یا زرد (ترجیحا همراه با ژل جداکننده)
• نوع نمونه: سرم
• حجم نمونه:  یک میلی لیتر
• می توان از پلاسما با هپارین هم استفاده کرد.
• از ضد انعقادهای مانند اگزالات، سیترات یا EDTA استفاده نکنید، زیرا این مواد به آهن متصل می شوند، بنابراین غیرقابل قبول هستند.

روش های مختلف انجام آزمایش ترانسفرین:

روش نفلومتری (Nephelometry):

نفلومتری یک روش آزمایشگاهی است که برای اندازه گیری غلظت پروتئین هایی مانند ترانسفرین در نمونه مایع با تجزیه و تحلیل پراکندگی نور استفاده می شود. این روش بر این اصل استوار است که وقتی نور از محلول حاوی ذرات عبور می کند، ذرات نور را در جهات مختلف پراکنده می کنند. شدت نور پراکنده با غلظت ذرات موجود در محلول نسبت مستقیم دارد.

در اینجا شرح مفصلی از روش نفلومتری برای آزمایش ترانسفرین آورده شده است:

•  آماده سازی نمونه: نمونه خون را از بیمار، معمولاً از طریق رگ گیری، جمع آوری کنید. اجازه دهید خون لخته شود و سپس آن را سانتریفیوژ کنید تا سرم حاوی ترانسفرین جدا شود.
• آماده سازی معرف: معرف نفلومتریک را که معمولاً حاوی آنتی بادی های ضد ترانسفرین است تهیه کنید. این آنتی بادی ها به طور خاص به ترانسفرین موجود در نمونه سرم متصل می شوند.
•  اختلاط و انکوباسیون: نمونه سرم را با معرف نفلومتریک در یک کووت یا لوله آزمایش مخلوط کنید. مخلوط را برای مدت زمان مشخصی، معمولاً چند دقیقه، انکوبه کنید تا آنتی بادی ها به ترانسفرین متصل شوند.
• اندازه گیری پراکندگی نور: کووت یا لوله آزمایش را در یک نفرومتر که ابزاری است که شدت نور پراکنده شده را اندازه گیری می کند، قرار دهید. نفلومتر یک منبع نور، معمولاً یک لیزر، را از طریق نمونه می‌تاباند. نور هنگام مواجهه با کمپلکس های آنتی بادی-ترانسفرین پراکنده می شود.
•  تجزیه و تحلیل داده ها: نفلومتر شدت نور پراکنده را اندازه گیری می کند و آن را با منحنی کالیبراسیون تولید شده با استفاده از غلظت های شناخته شده ترانسفرین مقایسه می کند. این به ابزار اجازه می دهد تا غلظت ترانسفرین را در نمونه سرم بیمار تعیین کند.

مزایای نفرومتری برای آزمایش ترانسفرین:

• حساسیت بالا: نفلومتری می تواند غلظت های پایین ترانسفرین را تشخیص دهد و آن را برای تشخیص شرایط مختلف مانند کم خونی فقر آهن و سوء تغذیه مناسب می کند.
•  ویژگی: استفاده از آنتی بادی های ضد ترانسفرین تضمین می کند که آزمایش به طور خاص سطح ترانسفرین را اندازه گیری می کند و شانس تداخل سایر پروتئین ها را کاهش می دهد.
•  سرعت: روش نفلومتری نسبتا سریع است و نتایج آن معمولاً در عرض چند ساعت در دسترس است.
• روش اتوماتیک: این روش می تواند خودکار باشد و انجام آن را آسان کرده و احتمال خطای انسانی را کاهش دهد.

معایب نفرومتری برای آزمایش ترانسفرین:

• هزینه: نفلومترها و معرف های مورد نیاز ممکن است گران باشند، که ممکن است در دسترس بودن این روش را در برخی تنظیمات محدود کند.
•  تداخل: برخی از مواد مانند لیپیدها یا سایر پروتئین ها می توانند باعث پراکندگی نور شوند و در اندازه گیری اختلال ایجاد کنند که منجر به نتایج نادرست شود.
•  کالیبراسیون: این روش مستلزم استفاده از منحنی کالیبراسیون است که باید با استفاده از غلظت های شناخته شده ترانسفرین تولید شود. این می تواند زمان بر باشد و ممکن است باعث تغییر در نتایج شود.

روش ایمونوتربیدیمتری:

ایمونوتوربیدومتری یک روش پرکاربرد برای اندازه گیری سطح ترانسفرین در خون است. اصل اساسی این روش شامل استفاده از آنتی بادی هایی است که ترانسفرین را می شناسند و به آن متصل می شوند و یک کمپلکس ایمنی تشکیل می دهند که منجر به افزایش کدورت محلول می شود.

روش ایمونوتربیدومتری برای آزمایش ترانسفرین معمولاً شامل مراحل زیر است:

• نمونه های سرم یا پلاسما از بیمار جمع آوری شده و با یک معرف حاوی آنتی بادی های ضد ترانسفرین مخلوط می شود.
• سپس مخلوط برای مدتی انکوبه می شود تا امکان تشکیل کمپلکس های ایمنی بین ترانسفرین و آنتی بادی ها فراهم شود.
• مقدار کمپلکس های ایمنی تشکیل شده متناسب با غلظت ترانسفرین در نمونه است. این با اندازه گیری افزایش کدورت محلول با استفاده از اسپکتروفتومتر تعیین می شود. افزودن پلی اتیلن گلیکول (PEG) به واکنش اجازه می دهد تا به سرعت تا نقطه پایانی پیشرفت کند و حساسیت را افزایش دهد.
•  سپس نتایج با یک منحنی استاندارد تولید شده از غلظت‌های شناخته شده ترانسفرین مقایسه می‌شوند که امکان تعیین کمی سطح ترانسفرین در نمونه را فراهم می‌کند.

یکی از مزایای روش ایمونوتوربیدومتریک حساسیت و ویژگی بالای آن است که اندازه گیری دقیق ترانسفرین را حتی در غلظت های پایین ممکن می سازد. علاوه بر این، انجام این روش نسبتاً ساده است و تنها به مقادیر کمی از نمونه نیاز دارد.

با این حال، برخی از معایب احتمالی نیز برای این روش وجود دارد. یک محدودیت این است که ممکن است برای بیمارانی که سطح ایمونوگلوبولین غیرطبیعی یا سایر مواد تداخلی در خون دارند مناسب نباشد. علاوه بر این، می‌تواند بین دسته‌های مختلف آنتی‌بادی‌های ضد ترانسفرین تنوع وجود داشته باشد که می‌تواند بر دقت نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.

به طور کلی، با وجود این محدودیت‌ها، روش ایمونوتوربیدومتریک ابزاری پرکاربرد و مؤثر برای اندازه‌گیری سطوح ترانسفرین در محیط‌های بالینی است.

روش ایمونودیفیوژن شعاعی (RID):

RID نوعی ایمونواسی است که معمولاً برای تعیین کمی سطح ترانسفرین در مایعات بیولوژیکی مانند سرم یا پلاسما استفاده می شود. این آزمایش از این واقعیت استفاده می کند که ترانسفرین یک پروتئین آنتی ژنی است که می تواند توسط آنتی بادی های خاص شناسایی شود.

در روش RID، نمونه ای حاوی آنتی ژن (ترانسفرین) در چاهکی روی صفحه ژلی قرار می گیرد که حاوی آنتی بادی مخصوص آنتی ژن است. سپس نمونه و آنتی بادی از طریق ماتریکس ژل به صورت شعاعی از چاه به بیرون منتشر می شود. هنگامی که آنها منتشر می شوند، مولکول های آنتی ژن در ژل به دام می افتند و در آنجا با آنتی بادی واکنش می دهند و یک حلقه رسوبی قابل مشاهده را تشکیل می دهند.

قطر حلقه رسوبی تشکیل شده در اطراف چاه متناسب با غلظت آنتی ژن موجود در نمونه است. این قطر را می توان اندازه گیری کرد و با یک منحنی استاندارد برای تعیین غلظت آنتی ژن مقایسه کرد.

از مزایای روش RID برای آزمایش ترانسفرین می توان به ویژگی، دقت و دقت بالای آن اشاره کرد. همچنین انجام آن نسبتاً ساده، کم هزینه است و به حداقل تجهیزات نیاز دارد. علاوه بر این، RID یک روش استاندارد شده است که برای چندین دهه به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است و آن را به یک روش قابل اعتماد و پذیرفته شده برای آزمایشگاه های بالینی تبدیل می کند.

معایب روش RID شامل زمان نسبتاً طولانی انکوباسیون مورد نیاز برای انجام واکنش آنتی ژن-آنتی بادی است که می تواند منجر به زمان طولانی تری برای رسیدن به نتایج شود. علاوه بر این، روش ممکن است تحت تأثیر مواد تداخلی در نمونه قرار گیرد که منجر به مثبت یا منفی کاذب شود. در نهایت، روش RID برای تشخیص ایزوفرم های خاص ترانسفرین، که ممکن است در موقعیت های بالینی خاص مهم باشد، مناسب نیست.

روش رنگ سنجی:

رنگ سنجی برای انجام تست ترانسفرین یک روش آزمایشگاهی است که برای اندازه گیری غلظت ترانسفرین در نمونه خون بیمار استفاده می شود. ترانسفرین پروتئینی است که به آهن متصل شده و آن را به سراسر بدن منتقل می کند. این آزمایش معمولاً برای ارزیابی وضعیت آهن بیمار و تشخیص شرایطی مانند کم خونی فقر آهن تجویز می شود.

برای انجام آزمایش از بیمار نمونه خون گرفته شده و سرم از سلول های خونی جدا می شود. یک معرف حاوی آهن به سرم اضافه می شود که به پروتئین ترانسفرین متصل می شود. سپس آهن متصل نشده برداشته می شود و ترانسفرین متصل به آهن باقی مانده با استفاده از روش رنگ سنجی اندازه گیری می شود. شدت رنگ تولید شده با غلظت ترانسفرین در نمونه نسبت مستقیم دارد.

در شرایط اسیدی، آهن از ترانسفرین آزاد می شود. نمونه های لیپمیک توسط مواد شوینده شفاف می شوند. آسکوربات یون های آزاد شده (3+) Fe را به یون های (2+) Fe کاهش می دهد که سپس با FerroZine واکنش داده و یک کمپلکس رنگی تشکیل می دهد. شدت رنگ به طور مستقیم با غلظت آهن متناسب است و می توان آن را به روش فتومتریک اندازه گیری کرد.

از مزایای روش رنگ سنجی برای آزمایش ترانسفرین می توان به دقت و دقت آن و همچنین توانایی آن در تشخیص سطوح پایین ترانسفرین در خون اشاره کرد. همچنین انجام این آزمایش نسبتاً ساده و ارزان است و به طور گسترده در اکثر آزمایشگاه های بالینی در دسترس است.

معایب روش رنگ سنجی شامل احتمال تداخل سایر پروتئین ها در خون است که می تواند منجر به نتایج نادرست شود. علاوه بر این، آزمون ممکن است به اندازه روش های دیگر برای تشخیص کمبود آهن، مانند اندازه گیری سطح فریتین، حساس نباشد. در نهایت، آزمایش به تجهیزات تخصصی و پرسنل آموزش دیده برای انجام نیاز دارد، که ممکن است در برخی تنظیمات در دسترس بودن آن را محدود کند.

Calculations:

• TIBC = (Transferrin x 1.18)
• % Saturation = Iron/TIBC x 100

آمادگی قبل از انجام آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC:

• ممکن است از شما خواسته شود که صبح نمونه گیری انجام شود (نمونه صبح زود به دلیل تغییرات روزانه در غلظت آهن ترجیح داده می شود). نمونه را صبح (حدود ساعت 10 صبح) بگیرید زیرا سطح آهن در طول روز متفاوت است.
•  12 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید. در این صورت فقط آب مجاز است.
• هر دستورالعملی را که از طرف پزشک و/یا آزمایشگاهی که آزمایش را انجام می دهد دنبال کنید.
•  24 تا 48 ساعت قبل از آزمایش نباید مکمل آهن مصرف شود.

چه چیزی در آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC مورد بررسی قرار می گیرد؟

بتا گلوبولین اصلی ترانسفرین (سیدروفیلین) است که یون‌های آهن را از ذخایر آهن فریتین داخل سلولی یا مخاطی به مغز استخوان منتقل می‌کند، جایی که پیش‌سازهای گلبول قرمز و لنفوسیت‌ها گیرنده‌های ترانسفرین روی سطوح خود دارند. ترانسفرین از 687 اسید آمینه با وزن مولکولی محاسبه شده 79550 دالتون تشکیل شده است.

تجزیه و تحلیل توالی اسید آمینه نشان می دهد که ترانسفرین دارای دو حوزه همولوگ است که ممکن است از تکرار پیوسته یک ژن ترانسفرین اجدادی به وجود آمده باشند. هر دامنه دارای یک سایت اتصال با میل ترکیبی بسیار بالا برای آهن است. رونویسی mRNA برای سنتز ترانسفرین در کبد با تمرکز آهن در گردش خون و اطراف سلول های کبدی تنظیم می شود.

ترانسفرین (Transferrin) پروتئین اصلی در خون است که به آهن متصل شده و آن را در سراسر بدن حمل می کند. آزمایش ترانسفرین به طور مستقیم، مقدار ترانسفرین را در سطح خون اندازه گیری می کند. از طرف دیگر، ترانسفرین ممکن است به طور غیر مستقیم اندازه گیری شود (یا با محاسبه تبدیل شود) به طوری که سطح آن به عنوان مقدار آهنی که قادر به اتصال است بیان شود. این ظرفیت اتصال آهن کل (TIBC) نامیده می شود.

آهن یک ماده مغذی ضروری است که در کنار سایر عملکردها، برای تولید گلبول های قرمز سالم (RBC) ضروری است. این بخش مهمی از هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبول های قرمز است که اکسیژن را در ریه ها متصل می کند و با گردش خون به سایر قسمت های بدن، اکسیژن آزاد می کند. بدن نمی تواند آهن تولید کند و باید آن را از غذاهایی که می خوریم یا از مکمل ها جذب کند.

به طور معمول، آهن توسط ترانسفرین که توسط کبد تولید می شود به سراسر بدن منتقل می شود. در افراد سالم، بیشتر آهن در هموگلوبین RBC گنجانده می شود. باقیمانده به صورت فریتین یا هموسیدرین در بافت‌ها ذخیره می‌شود و مقادیر کمی برای اهداف دیگر (مثلاً برای تولید پروتئین‌های دیگر مانند میوگلوبین و برخی آنزیم‌ها) استفاده می‌شود.

پاتوفیزیولوژی آهن:

• فراوان ترین عنصر کمیاب در بدن است.
• 65 درصد به هم (Heme) متصل است.
• اندازه گیری غلظت آهن به طور خاص به +Fe3 متصل به ترانسفرین اشاره دارد و نه به آهنی که به عنوان هموگلوبین آزاد در خون در گردش است.
• آهن موجود در غذا توسط اپیتلیوم روده جذب می شود.
• آهن به شکل +Fe3 خورده می شود و برای جذب به فرم +Fe2 تبدیل می شود.
• تبدیل +Fe3 به +Fe2 در معده انجام می شود که اسید معده HCL اسیدیته را برای کاهش آهن فراهم می کند.
• آهن فریک (+Fe3 ) توسط vit.C به فروس (+Fe2) کاهش می یابد و این فرم آهنی بسیار آسان جذب می شود.
• شیر و آنتی اسید به آهن متصل شده و جذب آن را کاهش می دهد.
• آهن 1 میلی گرم در روز در ادرار، عرق، صفرا و سلول های اپیتلیال از دست می رود.
• در خون، این آهن جذب شده با پروتئین حمل و نقل (ترانسفرین) متصل می شود.
• بنابراین ترانسفرین ممکن است به طور غیر مستقیم نشان دهنده TIBC باشد.

تست ترانسفرین، TIBC، UIBC و اشباع ترانسفرین به همراه سایر آزمایش های آهن، با اندازه گیری چندین ماده در خون به ارزیابی میزان آهن در بدن کمک می کند. این آزمایش ها اغلب به طور همزمان درخواست می شوند و نتایج با هم تفسیر می شوند تا به تشخیص و/یا نظارت بر کمبود آهن یا اضافه بار آهن کمک کنند.

آزمایش آهن سرم – مقدار کل آهن موجود در قسمت مایع خون را که تقریباً تمام آن به ترانسفرین متصل است، اندازه گیری می کند.

آزمایش ترانسفرین – به طور مستقیم سطح ترانسفرین را در خون اندازه گیری می کند. سطح آن به عملکرد کبد و وضعیت تغذیه فرد بستگی دارد. ترانسفرین پروتئینی است که ممکن است در طی هر فرآیند التهابی کاهش یابد و به عنوان یک واکنش دهنده فاز حاد منفی نامیده می شود. ترانسفرین پروتئین اصلی انتقال آهن پلاسما است که آهن را در pH فیزیولوژیکی به شدت متصل می کند.

• ترانسفرین نشان دهنده اصلی ترین پروتئینی است که به آهن متصل می شود. اکثر آهن به ترانسفرین متصل است.
• ترانسفرین یک بتاگلوبولین (β1-گلوبولین) است.
• ظرفیت ترانسفرین برای اتصال آهن در پلاسمای طبیعی 240 تا 360 میکروگرم در دسی لیتر است.
• ترانسفرین همچنین به عنوان یک پروتئین فاز حاد منفی عمل می کند ( در واکنش های التهابی حاد مختلف، سطح ترانسفرین کاهش می یابد).
• این یک پروتئین حمل و نقل است که در کبد سنتز می شود.
• این امر جذب آهن را تنظیم می کند.
• به ترانسفرین سیدروفیلین نیز می گویند.
• آهن توتال، TIBC و ترانسفرین وقتی با هم انجام شوند به تشخیص افتراقی کم خونی کمک می کند.
• جذب سلولی آهن توسط گیرنده ترانسفرین سطح سلولی (TR) انجام می شود.
• تعداد گیرنده های ترانسفرین بستگی به نیاز سلول به آهن دارد.
• در مورد کمبود آپوفریتین، آهن اضافی به صورت گرانول های کوچکی مانند اکسید آهن رسوب می کند که هموسیدرین نامیده می شود.

TIBC (ظرفیت اتصال کل آهن) – مقدار کل آهنی را که می تواند توسط پروتئین های موجود در خون متصل شود را اندازه گیری می کند. از آنجایی که ترانسفرین پروتئین اولیه اتصال به آهن است، آزمایش TIBC اندازه گیری غیرمستقیم خوبی برای در دسترس بودن ترانسفرین است – مقدار ترانسفرینی که برای اتصال به آهن در دسترس است. (توجه: اگرچه TIBC بازتابی از مقدار ترانسفرین موجود است، TIBC و ترانسفرین مترادف نیستند.)

UIBC (ظرفیت اتصال غیراشباع آهن) – این آزمایش ظرفیت ذخیره ترانسفرین را تعیین می کند، یعنی بخشی از ترانسفرین که هنوز با آهن اشباع نشده است.

اشباع ترانسفرین – تقسیم غلظت آهن بر TIBC تخمینی از تعداد محل های اتصال آهن ترانسفرین اشغال می کند. به این حالت اشباع ترانسفرین می گویند. در شرایط عادی، ترانسفرین به طور معمول یک سوم اشباع از آهن است. این بدان معناست که حدود دو سوم ظرفیت آن در ذخیره نگهداری می شود. (به طور معمول، غلظت آهن ممکن است بر غلظت ترانسفرین تقسیم شود، نه TIBC. این تخمین مشابه معمولاً شاخص ترانسفرین نامیده می شود).

• اشباع ترانسفرین به صورت زیر محاسبه می شود.
  اشباع ترانسفرین (درصد) = سطح آهن سرم (μg/dL) / TIBC (μg/dL) x 100
• مقدار طبیعی اشباع ترانسفرین 20 تا 50 درصد است.
• این ممکن است با سن و جنس متفاوت باشد.
• اشباع ترانسفرین برای یافتن علت سطوح غیر طبیعی آهن و TIBC مفید است.
• اشباع ترانسفرین در بیماران مبتلا به کم خونی فقر آهن کمتر از 15 درصد کاهش می یابد.

اشباع ترانسفرین در بیماران افزایش می یابد:

• کم خونی همولیتیک
• کم خونی سیدروبلاستیک
• کم خونی مگالوبلاستیک
• بیمار مبتلا به اضافه بار آهن یا مسمومیت با آهن
• هموکروماتوز

فریتین – آهن بلع شده عمدتاً از مجرای روده جذب می شود و به طور موقت در سلول های مخاطی به عنوان فریتین (Fe[3+]) ذخیره می شود. فریتین یک پوسته پروتئینی محلول برای محصور کردن مجموعه ای از هیدروکسید آهن نامحلول-فسفات آهن فراهم می کند. در صورت تقاضا، آهن با مکانیسم هایی که به وضوح مشخص نیست، به خون آزاد می شود تا به عنوان Fe(3+) – ترانسفرین منتقل شود. سطح فریتین منعکس کننده کل آهن بدن است. در صورت کمبود آهن کم و در صورت وجود آهن اضافی در بدن بالا خواهد بود.

• فریتین نشان دهنده آهن ذخیره شده است.
• 10 تا 30 درصد کل آهن به صورت فریتین ذخیره می شود.
• آهن به صورت فریتین در بدن در کبد، طحال و مغز استخوان ذخیره می شود.
• یا به صورت آهن (Fe +++) متصل به مولکول پروتئین آپوفریتین ذخیره می شود.
• هنگامی که آهن مورد نیاز است، از فریتین آزاد می شود و سپس به مولکول گلوبولین β1، ترانسفرین متصل می شود.
• فریتین سرم بهترین آزمایش تشخیصی برای کم خونی فقر آهن است. زیرا فریتین میزان ذخایر آهن در بدن است.
• در کم خونی فقر آهن، سطح فریتین کمتر از 15 میکروگرم در لیتر در مقایسه با سطح طبیعی 20 تا 250 میکروگرم در لیتر است.
• فریتین پروتئین فاز حاد است، بنابراین ارزش آن ممکن است در عفونت‌ها، SLE، بیماری‌های کبدی، بدخیمی‌ها و نارسایی مزمن کلیوی افزایش یابد.

زمانی که سطح آهن برای رفع نیاز بدن کافی نباشد، سطح آهن خون کاهش می یابد و ذخایر آهن کاهش می یابد. این ممکن است به این دلیل رخ دهد:

• به عنوان مثال در دوران بارداری یا کودکی، یا به دلیل شرایطی که باعث از دست دادن خون مزمن می شود (مثلاً زخم معده، سرطان روده بزرگ) نیاز به آهن افزایش می یابد.
• آهن کافی مصرف نمی شود (غذاها یا مکمل ها)
• بدن قادر به جذب آهن از غذاهای مصرفی در شرایطی مانند بیماری سلیاک نیست

سطوح ناکافی آهن در گردش و ذخیره شده ممکن است در نهایت منجر به کم خونی فقر آهن (کاهش هموگلوبین و هماتوکریت، گلبول های قرمز کوچکتر و کم رنگ تر) شود. در مرحله اولیه کمبود آهن، معمولاً هیچ اثر فیزیکی مشاهده نمی شود و مقدار آهن ذخیره شده ممکن است قبل از بروز هر گونه علائم یا علائم کمبود آهن به میزان قابل توجهی کاهش یابد. اگر فردی سالم باشد و کم خونی در مدت طولانی ایجاد شود، علائم ممکن است قبل از کاهش هموگلوبین خون به زیر حد طبیعی ظاهر نشود.

با این حال، با پیشرفت کمبود آهن، علائم در نهایت ظاهر می شوند. شایع ترین علائم کم خونی شامل خستگی، ضعف، سرگیجه، سردرد و رنگ پریدگی پوست است.

برعکس، آهن بیش از حد می تواند برای بدن سمی باشد. ذخیره آهن و سطح فریتین زمانی افزایش می یابد که آهن بیشتری نسبت به نیاز بدن جذب شود. جذب بیش از حد آهن در طول زمان می تواند منجر به تجمع تدریجی ترکیبات آهن در اندام ها شود و در نهایت ممکن است باعث اختلال در عملکرد و از کار افتادن آنها شود. نمونه ای از این بیماری هموکروماتوز است، یک بیماری ژنتیکی نادر که در آن بدن آهن بیش از حد جذب می کند و حتی در یک رژیم غذایی معمولی می سازد. علاوه بر این، بار اضافی آهن ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که فرد تحت تزریق مکرر خون قرار گیرد.

نکات اضافی:

ترانسفرین یک گلیکوپروتئین است که در آن مولکول های مختلف قند به مولکول های پروتئینی تازه سنتز شده در کبد اضافه می شود. افرادی که در مصرف زیاد الکل شرکت می کنند، ترانسفرین با کمبود کربوهیدرات غیر طبیعی (CDT) را در سرم خود نشان می دهند. CDT به گروهی از مولکول‌های ترانسفرین انسانی (hTf) اطلاق می‌شود که فاقد زنجیره‌های کربوهیدرات هستند که به طور معمول به دو محل روی مولکول‌های ترانسفرین متصل می‌شوند.

این مولکول‌های ناهنجار، بر خلاف تتراسیالوترانسفرین معمولی گلیکوزیله، ممکن است به دلیل شکست گلیکوزیل ترانسفرازها در سلول‌های کبدی، افزایش فعالیت سیالیداز در سرم یا ترکیبی از این دو باشد. میکروهتروژنی با حداکثر هشت باقیمانده اسید سیالیک (SA) روی مولکول‌های ترانسفرین رخ می دهد. این باقیمانده‌های SA با بار منفی احتمالاً در اتصال و انتقال یون‌های آهن با بار مثبت نقش دارند. مصرف الکل باعث کاهش آنزیم های کبدی مسئول اتصال سید سیالیک (SA) می شود و در نتیجه منجر به کاهش اتصال آهن به ترانسفرین می شود

CDT را می توان با کروماتوگرافی تبادل آنیونی یا تمرکز ایزوالکتریک ایزوفرم ها در سرم و به دنبال آن ایمونوبلات تشخیص داد. روش‌های دیگر عبارتند از HPLC، الکتروفورز ناحیه مویرگی، طیف‌سنجی جرمی و ایمونواسی تور بیدومتری . اگرچه CDT به طور کلی به عنوان یک نشانگر بسیار خاص برای سوء مصرف مزمن الکل در نظر گرفته می شود، اما منفی کاذب می تواند در زنان، در افراد غیر سیگاری و در افرادی که دارای شاخص توده بدنی بالا (هم دارای اضافه وزن و هم چاق) هستند رخ دهد.

گونه ای از ترانسفرین در CSF، مایع زجاجیه و آبی چشم، و اطراف لنف گوش شناسایی شده است. از نظر شیمیایی، فاقد اسید سیالیک در گلیکوزیلاسیون در مقایسه با ترانسفرین موجود در پلاسما است. آن را آسیالوترانسفرین، پروتئین τ یا β2-ترانسفرین می نامند که دارای مهاجرت الکتروفورتیک کمی متفاوت است (به سمت کاتد)، زیرا بار منفی کمتری نسبت به ترانسفرین پلاسما دارد.

CSF شامل هر دو شکل ترانسفرین پلاسما و آسیالوترانسفرین است، در حالی که پلاسما حاوی تنها یک شکل است. در نتیجه، تشخیص آسیالوترانسفرین در مایع از فیستول یا درناژ، شواهد احتمالی برای وجود CSF در موارد شکستگی جمجمه یا سایر ضربه‌های سر همراه با تخلیه بینی است.

استفاده از یک آنتی بادی ضد ترانسفرین یک باند منفرد از ترانسفرین را در نمونه های سرم نشان می دهد اما اگر نمونه حاوی CSF باشد، دو باند را نشان می دهد. برای رد انواع آللی ترانسفرین که در صورت عدم شناسایی می تواند باعث مثبت کاذب شود، علاوه بر مایع آزمایش از بیمار باید سرم نیز اضافه شود. وجود CSF در مایع زهکشی ممکن است نیاز به ترمیم جراحی یا درمان آنتی بیوتیکی داشته باشد. بنابراین، تشخیص آسیالوترانسفرین به عنوان یک نشانگر برای CSF می تواند تأثیر بالینی قابل توجهی داشته باشد.

عوامل مداخله گر در آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC

• تزریق خون اخیر ممکن است باعث افزایش آهن سرم شود.
• مصرف اخیر یک وعده غذایی حاوی آهن بالا ممکن است آهن سرم را افزایش دهد.
• بیماری های همولیتیک ممکن است با محتوای آهن مصنوعی بالا همراه باشد.
• داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطح آهن شوند عبارتند از کلرامفنیکل، دکستران، استروژن، اتانول، فرآورده های آهن، متیل دوپا، و داروهای ضد بارداری خوراکی.
• داروهایی که ممکن است باعث کاهش سطح آهن شوند عبارتند از: هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)، کلستیرامین، کلرامفنیکل، کلشی سین، دفروکسامین، متی سیلین و تستوسترون.
• داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطح TIBC شوند شامل فلورایدها و داروهای ضد بارداری خوراکی هستند.
• داروهایی که ممکن است باعث کاهش سطح TIBC شوند عبارتند از ACTH ، کلرامفنیکل، کورتیکوتروپین، کورتیزون، دکستران، استروئیدها، تستوسترون.

اهمیت بالینی آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC:

افزایش سطح آهن سرم

• هموسیدروز یا هموکروماتوز: این دو شکل از رسوبات آهن در اثر افزایش آهن سرم ایجاد می شوند. هی می تواند به دست آمده یا ناشی از نقص ژنتیکی در متابولیسم آهن باشد.
• مسمومیت با آهن: افزایش مصرف آهن باعث افزایش سطح آهن سرم می شود.
• کم خونی همولیتیک: آهن موجود در هموگلوبین گلبول های قرمز همولیز شده به جریان خون نشت می کند.
• انتقال خون انبوه: در اینجا حدود 1 میلی گرم آهن در هر میلی لیتر از گلبول های قرمز بسته بندی شده وجود دارد.
• هپاتیت یا نکروز کبدی: پاتوفیزیولوژی این مشاهدات به خوبی ثابت نشده است.
• سمیت سرب: اضافه بار سرب ممکن است ذخایر آهن را جابجا کند.

کاهش سطح آهن سرم

• رژیم آهن نامناسب: از آنجایی که تمام آهن بدن از رژیم غذایی دریافت می شود، کاهش مداوم دریافتی منجر به کاهش سطح سرمی می شود.
• از دست دادن خون مزمن (قاعدگی نامنظم، سرطان رحم، سرطان دستگاه گوارش، بیماری التهابی روده، دیورتیکولوز، سرطان مجرای اورولوژی [هماچوری]، همانژیوم، ناهنجاری شریانی وریدی): از دست دادن خون مزمن باعث کاهش آهن می شود، زیرا بیشتر آهن در بدن وجود دارد. هموگلوبین گلبول های قرمز
• جذب ناکافی آهن از طریق روده (به عنوان مثال، سوء جذب، سندرم روده کوتاه): از آنجایی که تمام آهن بدن از رژیم غذایی دریافت می شود، کاهش مداوم دریافتی منجر به کاهش سطح سرمی می شود.
• بارداری (در اواخر): نیازهای جنین ذخایر آهن بدن مادر را تخلیه می کند.
• کم خونی کمبود آهن: کم خونی زمانی ایجاد می شود که ذخایر آهن کاهش یابد.
• نئوپلازی: سطح آهن در این بیماران به دلایل مختلفی کاهش می یابد.

افزایش سطح TIBC یا ترانسفرین

• استروژن درمانی
• بارداری (در اواخر)
• پلی سیتمی ورا
• کم خونی کمبود آهن: پاتوفیزیولوژی مشاهده در بیماری های ذکر شده در بالا مشخص نیست.

کاهش سطح TIBC یا ترانسفرین

• سوء تغذیه
• هیپوپروتئینمی: ترانسفرین یک پروتئین است. می توان انتظار داشت که سطح آن با تخلیه پروتئین از بدن کاهش یابد.
• بیماری های التهابی
• سیروز: ترانسفرین یک پروتئین واکنش دهنده فاز حاد منفی است. در واکنش های التهابی حاد مختلف، سطح ترانسفرین کاهش می یابد.
• کم خونی همولیتیک
• کم خونی پرنیشیوز
• کم خونی داسی شکل: کم خونی ها با افزایش سطح آهن و کاهش TIBC همراه است..

افزایش اشباع ترانسفرین یا اشباع TIBC

• هموکروماتوز یا هموسیدروز
• افزایش دریافت آهن (خوراکی یا تزریقی): افزایش سطح آهن ترانسفرین را اشباع می کند.
• کم خونی های همولیتیک: آهن افزایش یافته است. افزایش سطح آهن ترانسفرین را اشباع می کند.

کاهش اشباع ترانسفرین یا اشباع TIBC

• کم خونی ناشی از فقر آهن
• بیماری های مزمن (مانند بدخیمی، سایر بیماری های مزمن): سطح آهن پایین است و سطح ترانسفرین افزایش می یابد.

ملاحظات بالینی آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC:

• در کم خونی فقر آهن، آهن کم و TIBC افزایش یافته و در نتیجه اشباع ترانسفرین بسیار کم می شود.
• در اضافه بار آهن، همانطور که در هموکروماتوز دیده می شود، آهن زیاد و TIBC کم یا نرمال است و در نتیجه اشباع ترانسفرین زیاد است.

محدوده مرجع آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC:

IRON

• Male: 80–180 mcg/dL or 14–32 μmol/L (SI units)
• Female: 60–160 mcg/dL or 11–29 μmol/L (SI units)
• Newborn: 100–250 mcg/dL
• Child: 50–120 mcg/dL

TIBC

250-400 mcg/dL

Transferrin

• Adult male: 215–365 mg/dL or 2.15–3.65 g/L (SI units)
• Adult female: 250–380 mg/dL or 2.50–3.80 g/L (SI units)
•  Newborn: 130–275 mg/dL
• Child: 203–360 mg/dL

PERCENT SATURATION

• Males: 20% to 50%
• Females: 15% to 50%

توجه: واحد تست و محدوده نرمال تست وابسته به روش و کیت انجام دهنده تست می باشد و از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر ممکن است متغیر باشد.

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC استفاده می شود؟

آزمایش ترانسفرین، ظرفیت اتصال آهن کل (TIBC) یا ظرفیت اتصال آهن غیراشباع (UIBC) ممکن است همراه با سایر آزمایش های آهن برای ارزیابی میزان آهن در گردش خون، ظرفیت کل خون برای انتقال آهن مورد استفاده قرار گیرد. و میزان آهن ذخیره شده در بدن. آزمایش همچنین ممکن است به افتراق علل مختلف کم خونی کمک کند.

آزمایش‌های آهن اغلب با هم درخواست می‌شوند و نتایج هر کدام می‌تواند به شناسایی کمبود آهن، کم‌خونی فقر آهن یا آهن بیش از حد در بدن کمک کند.

چه زمانی آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC درخواست می شود؟

این آزمایش‌ها ممکن است همراه با سایر آزمایش‌های آهن درخوست شوند، زمانی که نتایج یک شمارش معمولی کامل خون (CBC) نشان می‌دهد که هموگلوبین و هماتوکریت فرد پایین است و گلبول‌های قرمز خون کوچک‌تر و کم رنگ‌تر از حد طبیعی است (میکروسیتیک و هیپوکرومیک)، که نشان دهنده کمبود آهن است. کم خونی حتی اگر علائم بالینی دیگر هنوز ایجاد نشده باشد.

زمانی که فرد علائم و نشانه‌های کم‌خونی را نشان می‌دهد، ممکن است آزمایش‌های آهن درخوست شود:

• خستگی/خستگی مزمن
• سرگیجه
• ضعف
• سردرد
• رنگ پریدگی پوست (رنگ پریدگی)

در صورت مشکوک بودن به اضافه بار آهن ممکن است آزمایش انجام شود. علائم و نشانه های اضافه بار آهن از فردی به فرد دیگر متفاوت است و در طول زمان بدتر می شود. آنها به دلیل تجمع آهن در خون و بافت ها هستند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد مفاصل
• خستگی، ضعف
• کاهش وزن
• کمبود انرژی
• درد شکم
• از دست دادن میل جنسی
• آسیب اندام، مانند قلب و/یا کبد

همچنین در موارد مشکوک به مسمومیت با آهن آزمایش انجام می شود. این بیشتر در کودکانی که به طور تصادفی با ویتامین ها یا سایر مکمل های حاوی آهن بیش از حد مصرف می کنند، شایع است.

نتیجه آزمایش ترانسفرین، TIBC و UIBC چه چیزی را نشان می دهد؟

نتایج آزمایش‌های ترانسفرین، TIBC یا UIBC معمولاً همراه با سایر آزمایش‌های آهن ارزیابی می‌شوند. خلاصه ای از تغییرات آزمایش های آهن که در بیماری های مختلف وضعیت آهن مشاهده می شود در جدول زیر نشان داده شده است.

کمبود آهن

مرحله اولیه کمبود آهن کاهش آهسته ذخایر آهن است. این بدان معناست که هنوز آهن کافی برای ساخت گلبول های قرمز وجود دارد، اما ذخایر آن بدون جایگزینی کافی مصرف می شود. سطح آهن سرم ممکن است در این مرحله طبیعی باشد، اما سطح فریتین پایین خواهد بود.

با ادامه کمبود آهن، تمام آهن ذخیره شده مورد استفاده قرار می گیرد و بدن سعی می کند با تولید ترانسفرین بیشتر برای افزایش انتقال آهن جبران کند. سطح آهن سرم به کاهش ادامه می دهد و ترانسفرین و TIBC و UIBC افزایش می یابد. با پیشرفت این مرحله، گلبول های قرمز کمتر و کوچک تری تولید می شود که در نهایت منجر به کم خونی فقر آهن می شود. اشباع ترانسفرین با کمبود آهن کاهش می یابد.

اضافه بار آهن

اگر سطح آهن و اشباع ترانسفرین بالا باشد، TIBC، UIBC و فریتین طبیعی باشد و فرد دارای سابقه بالینی منطبق با مصرف بیش از حد آهن باشد، احتمالاً فرد مسمومیت با آهن دارد. مسمومیت با آهن زمانی اتفاق می افتد که دوز زیادی از آهن به طور یکجا (حاد) یا در مدت طولانی (مزمن) مصرف شود. مسمومیت با آهن در کودکان تقریباً همیشه حاد است و در کودکانی رخ می دهد که مکمل های آهن والدین خود را مصرف می کنند. در برخی موارد، مسمومیت حاد با آهن می تواند کشنده باشد.

فردی که دارای جهش در ژن HFE است به هموکروماتوز ارثی تشخیص داده می شود. با این حال، در حالی که بسیاری از افرادی که هموکروماتوز دارند در تمام طول عمر خود هیچ علامتی ندارند، برخی دیگر علائمی مانند درد مفاصل، درد شکم و ضعف را در دهه 30 یا 40 زندگی خود نشان می دهند. مردان بیشتر از زنان مبتلا می شوند زیرا زنان در طول سال های باروری خود از طریق قاعدگی خون از دست می دهند.

اضافه بار آهن ممکن است در افرادی که هموسیدروز دارند و در افرادی که تزریق مکرر انجام داده اند نیز رخ دهد. این ممکن است با کم خونی سلول داسی شکل، تالاسمی ماژور یا سایر اشکال کم خونی رخ دهد. آهن حاصل از هر واحد انتقال خون در بدن باقی می ماند و در نهایت باعث تجمع زیادی در بافت ها می شود. برخی از افراد مبتلا به الکلیسم و ​​بیماری مزمن کبدی نیز دچار اضافه بار آهن می شوند.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

تزریقات اخیر خون می تواند بر نتایج آزمایش تاثیر بگذارد، مانند تزریق آهن یا آهن تزریق شده. گاهی اوقات چندین بار تزریق خون می تواند منجر به اضافه بار آهن شود.

TIBC، UIBC یا ترانسفرین بالا معمولاً نشان دهنده کمبود آهن است، اما در بارداری و با استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی نیز افزایش می یابد.

TIBC، UIBC یا ترانسفرین پایین نیز ممکن است در صورت ابتلا به سوء تغذیه، التهاب، بیماری کبدی یا سندرم نفروتیک رخ دهد. با این حال، آزمایش ها معمولاً برای ارزیابی این شرایط استفاده نمی شوند.

درصد اشباع ترانسفرین چگونه محاسبه می شود؟

محاسبه این است:

Transferrin saturation (%) = (Serum iron level x 100%) / TIBC

TIBC مقدار کل آهنی را که می تواند توسط پروتئین های موجود در خون متصل شود اندازه گیری می کند. از آنجایی که ترانسفرین پروتئین اولیه اتصال به آهن است، آزمایش TIBC اندازه گیری غیرمستقیم خوبی برای در دسترس بودن ترانسفرین است – مقدار ترانسفرینی که برای اتصال به آهن در دسترس است.

در افراد سالم، ترانسفرین یک سوم اشباع از آهن است. این به این معنی است که حدود دو سوم ذخیره وجود دارد. در کمبود آهن، تمام آهن ذخیره شده مصرف می شود و بدن سعی می کند با تولید ترانسفرین بیشتر جبران کند تا انتقال آهن افزایش یابد. در حالی که سطح آهن سرم کاهش می یابد، سطح ترانسفرین افزایش می یابد. بنابراین، مقدار ترانسفرین موجود برای اتصال آهن (TIBC) افزایش می یابد و مقدار ترانسفرین اشباع شده با آهن (یعنی درصد اشباع ترانسفرین) کاهش می یابد.

چه عوامل دیگری بر سطح ترانسفرین تأثیر می گذارد؟

ترانسفرین پروتئینی است که ممکن است در طی هر فرآیند التهابی کاهش یابد و به عنوان یک واکنش دهنده فاز حاد منفی نامیده می شود. التهاب مزمن، عفونت ها و بدخیمی ها ممکن است باعث تغییر در سطح ترانسفرین شوند.

آیا غیر از فقر آهن موارد دیگری هم باعث کم خونی می شود؟

بله، دلایل متعددی برای کم خونی وجود دارد. با این حال، کمبود آهن یکی از شایع ترین موارد است. اگر آزمایش آهن کمبود آهن را رد کند، باید منبع دیگری برای کم خونی پیدا کرد.

در سایت Forth With Life در مورد ترانسفرین بیشتر بخوانید:

آزمایش اشباع ترانسفرین به ما می گوید که چه مقدار آهن در خون به ترانسفرین متصل است. اشباع کم ترانسفرین معمولاً نشان دهنده کمبود آهن است در حالی که اشباع زیاد اغلب هموکروماتوز را تأیید می کند.

مطالب مرتبط در متااورگانون:

• آزمایش شمارش کامل خون (CBC)
• آزمایش رتیکولوسیت
• آزمایش فریتین
• آزمایش آهن سرم
• آزمایش فریتین | Ferritin
• آزمایش پروتوپورفیرین روی(ZPP)
• کمبود آهن بدون کم خونی (Non anemic Iron deficiency)
• آزمایش بررسی نشت CSF یا CSF leakage

در جای دیگر وب:

• American Society for Hematology: Anemia
• MedlinePlus: Iron deficiency anemia
• National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Disease: Living With Ki…
• National Heart Lung and Blood Institute: Iron-Deficiency Anemia
• National Heart, Lung and Blood Institute: Hemachromatosis
• Office of Dietary Supplements: Iron