آزمایش زمان ترومبین | Thrombin time

زمان ترومبین اندازه گیری مدت زمانی است که پلاسمای خون برای تشکیل لخته طول می کشد. این آزمایش نشان می دهد که چه مدت طول می کشد تا فیبرینوژن به فیبرین تبدیل شود. مشکلات تبدیل شدن فیبرینوژن به فیبرین می تواند از لخته شدن خون به طور طبیعی جلوگیری کرده و باعث خونریزی بیش از حد شود.

اسامی دیگر:

• TT
• Thrombin Clotting Time

چرا آزمایش زمان ترومبین درخواست می شود؟

• به عنوان بخشی از بررسی خونریزی بیش از حد یا تشکیل نامناسب لخته خون (قسمت ترومبوتیک)
• برای ارزیابی سطح و عملکرد فیبرینوژن
• برای تشخیص آلودگی هپارین

چه زمانی آزمایش زمان ترومبین بایستی انجام شود؟

• هنگامی که خونریزی یا دوره های ترومبوتیک یا سقط های مکرر دارید
• زمانی که آزمایش PT و/یا PTT طولانی شود، به ویژه اگر سطح یا عملکرد غیر طبیعی فیبرینوژن در نظر گرفته شود
• در صورت مشکوک بودن به آلودگی هپارین نمونه خون

نمونه مورد نیاز برای آزمایش زمان ترومبین:

• ظرف/لوله: لوله با درب آبی کمرنگ(حاوی سدیم سیترات 2/3 درصد)
• نوع نمونه: پلاسما
• حجم نمونه: 1 میلی لیتر

اطلاعات تکمیلی:

پلاسما را بلافاصله (بیشتر از 4 ساعت پس از جمع آوری) در 20- درجه سانتیگراد یا در حالت ایده آل < یا 40- درجه سانتیگراد منجمد کنید.

نمونه دو سانتریفیوژ شده برای نتایج دقیق بسیار مهم است زیرا آلودگی پلاکتی ممکن است باعث نتایج کاذب شود.

نام روش انجام آزمایش زمان ترومبین:

مبتنی بر لخته نوری

شرح روش

پلاسمای بیمار با یک معرف ترومبین گاوی حاوی آلبومین گاوی، کلرید کلسیم و بافر ترکیب می شود و بلافاصله فرآیند انعقاد را در مخلوط آغاز می کند. زمان تشکیل لخته به صورت نوری با استفاده از طول موج 405 نانومتر اندازه‌گیری می‌شود.

آمادگی قبل از انجام آزمایش زمان ترومبین:

به آمادگی خاصی نیاز ندارد

یک ساعت قبل از تجویز داروی ضد انعقاد نمونه خون بگیرید.

چه چیزی در آزمایش زمان ترومبین مورد بررسی قرار می گیرد؟

ترومبین آنزیمی در خون است که بر روی فاکتور انعقادی فیبرینوژن برای تشکیل فیبرین عمل می کند و به لخته شدن خون کمک می کند. زمان ترومبین فعالیت فیبرینوژن را ارزیابی می کند.

هنگامی که آسیبی رخ می دهد و خونریزی شروع می شود، بدن شروع به تشکیل لخته در محل آسیب می کند تا به توقف خونریزی کمک کند. قطعات سلولی کوچکی که پلاکت نامیده می شوند به آن می چسبند، جمع می شوند و در محل آسیب فعال می شوند.

همزمان آبشار انعقاد آغاز می شود و پروتئین هایی به نام فاکتورهای انعقادی از جمله فیبرینوژن فعال می شوند. سپس فیبرینوژن توسط ترومبین به رشته‌های نامحلول به نام فیبرین تبدیل می‌شود که به هم متصل می‌شوند و شبکه فیبرینی را تشکیل می‌دهند که به محل آسیب می‌چسبد. همراه با چسبیدن پلاکت‌ها، این لخته خون پایداری را تشکیل می‌دهد و از از دست دادن خون اضافی جلوگیری می‌کند و تا زمان بهبودی جراحت در محل باقی می‌ماند.

برای تشکیل لخته پایدار، باید پلاکت‌ها و فاکتورهای انعقادی با عملکرد طبیعی کافی وجود داشته باشد. اگر عوامل ناکارآمد یا پلاکت ها وجود داشته باشد یا تعداد آنها بسیار کم باشد، می تواند منجر به دوره های خونریزی و/یا لخته شدن نامناسب خون (ترومبوز) شود.

زمان ترومبین بخشی از فرآیند هموستاتیک را ارزیابی می کند که در آن فیبرینوژن محلول به رشته های فیبرین تبدیل می شود. زمان لازم برای تشکیل لخته فیبرین را پس از افزودن مقدار استاندارد ترومبین به پلاسما اندازه گیری می کند. تحت تأثیر سطح و/یا عملکرد فیبرینوژن و وجود مهارکننده‌ها (مانند هپارین، محصولات تخریب فیبرینوژن/فیبرین، مهارکننده مستقیم ترومبین) قرار می‌گیرد. با افزودن ترومبین به نمونه آزمایشی، زمان ترومبین بقیه فاکتورهای انعقادی را دور زده و بر عملکرد فیبرینوژن متمرکز می شود.

اکنون مشخص شده است که آزمایش‌های انعقاد خون بر اساس آنچه به طور مصنوعی در محیط آزمایش اتفاق می‌افتد (در شرایط آزمایشگاهی) است و بنابراین لزوماً آنچه را که واقعاً در بدن اتفاق می‌افتد (in vivo) منعکس نمی‌کند. با این وجود، چندین آزمایش آزمایشگاهی برای ارزیابی اجزای خاص سیستم هموستاز استفاده می شود.

زمان انعقاد طولانی مدت ممکن است با طیف گسترده ای از ناهنجاری های انعقادی مرتبط باشد از جمله:

• کمبود یا ناهنجاری عملکردی (مادرزادی یا اکتسابی) بسیاری از پروتئین های انعقادی
• کمبود یا ناهنجاری عملکردی پلاکت ها
• بازدارنده های عامل خاص
• انعقاد حاد منتشر داخل عروقی
• داروهای ضد انعقاد اگزوژن (مانند هپارین، وارفارین)

عوامل مداخله گر در آزمایش زمان ترومبین:

• همولیز نمونه خون ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهد.
• داروهایی که ممکن است زمان لخته شدن ترومبین را افزایش دهند: آسپاراژیناز، هپارین، استرپتوکیناز، اوروکیناز.

اهمیت بالینی آزمایش زمان ترومبین:

• لوسمی حاد
• آفیبرینوژنمی
• DIC
• دیس فیبرینوژنمی
• دیسپروتئینمی ها (مولتیپل میلوما)
• بیماری کبد
• پلی سیتمی ورا
• شوک شدن
• استرس
• اورمی

ملاحظات بالینی آزمایش زمان ترومبین

• عارضه احتمالی: هماتوم در محل به دلیل طولانی شدن زمان خونریزی.
• به بیمار آموزش دهید تا محل را تحت نظر بگیرد. اگر محل شروع به خونریزی کرد، بیمار باید مستقیماً فشار وارد کند و اگر قادر به کنترل خونریزی نیست، به آزمایشگاه بازگردد یا به پزشک اطلاع دهید.

محدوده مرجع آزمایش زمان ترومبین:

15.8-24.9 seconds

توجه: واحد تست و محدوده نرمال تست وابسته به روش و کیت انجام دهنده تست می باشد و از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر ممکن است متغیر باشد.

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش زمان ترومبین استفاده می شود؟

زمان ترومبین ممکن است گاهی اوقات به عنوان بخشی از بررسی اختلال خونریزی احتمالی یا تشکیل نامناسب لخته خون (قسمت ترومبوتیک)، به ویژه برای ارزیابی سطح و عملکرد فیبرینوژن استفاده شود.

سنجش فیبرینوژن عملکردی مبتنی بر لخته شدن در حال حاضر به طور معمول در  آزمایشگاه های بالینی در دسترس است و تا حد زیادی جایگزین نیاز به زمان ترومبین برای ارزیابی فیبرینوژن شده است.

این آزمایش به هپارین ضد انعقاد بسیار حساس است. به همین دلیل، زمانی برای پایش درمان با هپارین شکسته نشده و برای تشخیص آلودگی هپارین در نمونه خون مورد استفاده قرار گرفت. در حالی که هنوز گاهی اوقات برای این اهداف استفاده می شود، آزمایش های دیگر و روش های خنثی سازی هپارین تا حد زیادی جایگزین آن شده است.

چه زمانی آزمایش زمان ترومبین درخواست می شود؟

زمانی که خونریزی یا لخته شدن خون دارید، سقط‌ های مکرر را تجربه می‌کنید یا نتایج طولانی‌مدت غیرقابل توضیحی در آزمایش‌های انعقادی اولیه مانند زمان پروترومبین (PT) یا زمان ترومبوپلاستین نسبی (PTT) دارید، ممکن است زمان ترومبین به تنهایی یا همراه با ترکیبی از آزمایش‌ها درخواست شود.

این آزمایش ممکن است زمانی درخواست شود که پزشک شما مشکوک باشد که ممکن است اختلالی مرتبط با کاهش یا ناکارآمدی فیبرینوژن داشته باشید. با این حال، همانطور که قبلا ذکر شد، سنجش عملکردی فیبرینوژن (با یا بدون سنجش آنتی ژن فیبرینوژن) تا حد زیادی جایگزین زمان ترومبین برای ارزیابی فیبرینوژن شده است.

گاهی اوقات ممکن است زمانی که به آلودگی هپارین نمونه مشکوک هستید یا زمانی که شما در حال دریافت هپارین درمانی هستید، زمان ترومبین درخواست شود، اگرچه این کاربردها کاهش یافته است.

نتیجه آزمایش زمان ترومبین چه چیزی را نشان می دهد؟

زمان‌های ترومبین طولانی‌تر معمولاً زمانی مشاهده می‌شود که نمونه خون توسط هپارین ضد انعقاد، مهارکننده مستقیم ترومبین (مانند دابیگاتران) آلوده شود و ممکن است با مواد و مهارکننده‌های شبه هپارین (مثلاً محصولات تخریب فیبرینوژن/فیبرین) دیده شود. . هنگامی که شما تحت درمان با هپارین هستید و/یا زمانی که هپارین به عنوان یک عامل فلاشینگ دوره ای برای جلوگیری از لخته شدن کاتترهای داخل وریدی استفاده می شود، آلودگی ممکن است رخ دهد.

طولانی شدن زمان ترومبین ممکن است نشان دهنده کاهش سطح فیبرینوژن و/یا عملکرد غیر طبیعی فیبرینوژن باشد. شرایطی مانند انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)، یک بیماری جدی که می‌تواند باعث لخته شدن و خونریزی شود، یا فیبرینولیز غیرطبیعی تشکیل فیبرین را مختل می‌کند و همچنین می‌تواند منجر به طولانی‌تر شدن زمان ترومبین شود، مانند بیماری‌های مرحله نهایی کبد یا سوء تغذیه.

اگر زمان ترومبین غیرطبیعی باشد، ممکن است به آزمایش‌های بیشتری نیاز باشد، از جمله سنجش فعالیت فیبرینوژن (اکنون به طور معمول در آزمایشگاه‌های بالینی موجود است)، سنجش آنتی‌ژن فیبرینوژن، و آزمایش‌های عملکرد کبد.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

درصد قابل توجهی از افرادی که فیبرینوژن کاهش یافته یا ناکارآمد دارند، هیچ علامت یا علائم خفیفی ندارند و تنها در صورتی تشخیص داده می شوند که این ناهنجاری در طول آزمایش به دلیل دیگری کشف شود، یا به دلیل خونریزی غیرمنتظره یا طولانی مدت به دنبال یک عمل جراحی یا تروما.

فیبرینوژن یکی از چندین فاکتور خونی است که واکنش دهنده فاز حاد نامیده می شود. سطوح خونی فیبرینوژن همراه با سایر واکنش دهنده های فاز حاد با شرایطی که باعث التهاب یا آسیب بافتی حاد می شود، به شدت افزایش می یابد.

آزمایش های مولکولی ژنتیکی گاهی اوقات بر روی افرادی که دارای اختلالات ارثی مرتبط با فیبرینوژن هستند برای شناسایی جهش ژنتیکی مسئول انجام می شود. آزمایش این جهش ممکن است بر روی سایر اعضای خانواده نیز انجام شود.

تصور می شود که برخی از سقط های مکرر به لخته شدن نامناسب در رگ های خونی جفت مربوط می شود.

آیا ممکن است فیبرینوژن کاهش یافته یا غیرطبیعی باشد و متوجه آن نشوم؟

بله. برای بسیاری از افراد، فرآیند انعقاد نسبتاً طبیعی عمل می کند، حتی زمانی که غلظت و/یا فعالیت فیبرینوژن کاهش می یابد. ممکن است وضعیت شما شناسایی نشود مگر اینکه غربالگری قبل از جراحی یک مشکل بالقوه را شناسایی کند یا بعد از یک عمل جراحی یا تروما بیش از حد انتظار خونریزی کنید.

آیا درمان هایی برای کاهش یا ناکارآمد فیبرینوژن موجود است؟

در بیشتر موارد نیازی به درمان نیست، اما به افرادی که خونریزی قابل توجهی دارند، ممکن است جایگزین‌های فیبرینوژن مانند کرایو رسوب یا پلاسمای منجمد تازه به صورت کوتاه‌مدت برای جایگزینی فیبرینوژن داده شود. کسانی که لخته های نامناسب مکرر دارند ممکن است به درمان ضد انعقاد با داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین (کومادین) یا هپارین نیاز داشته باشند.

زمان رپتیلاز (RT) چیست و چگونه استفاده می شود؟

اگر هپارین به عنوان علت طولانی شدن زمان ترومبین مشکوک باشد، می توان از سنجش هپارین یا زمان رپتیلاز (RT) برای تایید حضور هپارین استفاده کرد. زمان رپتیلاز زمان تشکیل لخته را پس از افزودن رپتیلاز به پلاسما اندازه گیری می کند. زمان ترومبین ممکن است با زمان رپتیلاز برای بررسی زمان لخته شدن طولانی مدت درخواست شود.

از آنجایی که زمان ترومبین، اما نه زمان رپتیلاز، تحت تأثیر هپارین ضد انعقاد است، طولانی شدن زمان ترومبین و زمان رپتیلاز نشان دهنده کاهش سطح فیبرینوژن و/یا عملکرد غیر طبیعی فیبرینوژن است. اگر زمان ترومبین طولانی شود اما زمان رپتیلاز طبیعی باشد، احتمالاً آلودگی هپارین یا وجود یک ماده مزاحم علت است. سنجش فیبرینوژن عملکردی مبتنی بر لخته شدن در حال حاضر به طور معمول در آزمایشگاه های بالینی در دسترس است و تا حد زیادی جایگزین نیاز به زمان ترومبین و زمان رپتیلاز برای ارزیابی فیبرینوژن شده است.

آیا می توان از زمان ترومبین برای پایش درمان دابیگاتران استفاده کرد؟

دابیگاتران، یک مهارکننده مستقیم ترومبین، یکی از داروهای ضد انعقاد خوراکی است که به تازگی تایید شده است. نیازی به نظارت روتین درمانی نیست. با این حال، نظارت ممکن است در شرایط بالینی خاص مورد نیاز باشد. زمان ترومبین یا زمان ترومبین رقیق شده با پلاسما (dTT) برای مانیتور درمان با دابیگاتران توصیه شده است، اما به طور گسترده به عنوان روش استاندارد پذیرفته نشده است. درعوض، در صورت نشان دادن نظارت، باید از اندازه گیری مستقیم سطح دابیگاتران استفاده شود.

مطالب مرتبط در متااورگانون:

• Prothrombin Time and International Normalized Ratio (PT/INR)
• آزمایش زمان ترومبوپلاستین نسبی(PTT)
• آزمایش فیبرینوژن
• آزمایش دی دایمر (D-dimer)
• Lupus Anticoagulant Testing

در جای دیگر وب:

• American Society of Hematology: Blood Basics
• National Hemophilia Foundation: What is a Bleeding Disorder?
• MedlinePlus Medical Encyclopedia: Congenital fibrinogen deficiency
• MedlinePlus Drug Information: Heparin Injection
• MedlinePlus Medical Encyclopedia: Disseminated intravascular coagulation (DIC)
• NHLBI: Disseminated Intravascular Coagulation