تفاوت پروفایل ِسرولوژیک افراد HBsAb Reactive در هپاتیت B

هپاتیت B یک عفونت کبدی است که از طریق خون، منی و مایعات واژن منتشر می شود. عفونت معمولاً فقط چند ماه طول می کشد، اما برخی از افراد ممکن است به مدت طولانی هپاتیت B داشته باشند.

تفاوت پروفایل ِسرولوژیک افراد HBsAb Reactive در هپاتیت B

هنگامی که در معرض HBV قرار می گیرید، بدن یک دفاع ایمنی ایجاد می کند تا به طور خاص مهاجم را هدف قرار داده و خنثی می کند. برخلاف مصونیت ذاتی که یک دفاع عمومی در برابر همه مهاجمان ایجاد می کند، این نوع ایمنی (به نام ایمنی اکتسابی) مختص بیماری است.

هپاتیت B

این پاسخ ایمنی رخ می دهد چه از طریق خون یا تماس جنسی در معرض HBV قرار گرفته باشید و چه با واکسن هپاتیت B واکسینه شده باشید.

این ویروس روی سطح خود پروتئین هایی به نام آنتی ژن (HbsAg) دارد که به عنوان برچسب های شناسایی منحصر به فرد عمل می کنند. هنگامی که HBV وارد بدن می‌شود، سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌های مخصوص این آنتی‌ژن‌ها را رمزگذاری می‌کند تا بتواند ویروس را در صورت ظاهر شدن دوباره شناسایی کرده و به آن حمله کند.
دو نوع آنتی بادی در پاسخ به ویروس تولید می شود:

ایمونوگلوبولین M (IgM) آنتی بادی است که حمله اولیه را تقویت می کند اما در نهایت از بین می رود.
ایمونوگلوبولین G (IgG) آنتی بادی است که محافظت طولانی مدت در برابر HBV ایجاد می کند. مصونیت می‌تواند سال‌ها ادامه داشته باشد، اما به مرور زمان از بین می‌رود.

بدن به طور طبیعی آنتی بادی هایی برعلیه ویروس هپاتیت B  تولید می کند که به عنوان بخشی از پاسخ ایمنی طبیعی [Natural immune response] به این ویروس می باشد. از HBsAg برای ساخت واکسن هپاتیت B استفاده می گردد.

واکنش سرولوژیک بدن به هپاتیت B

هپاتیت B چگونه منتقل می شود؟

HBV از طریق فعالیت هایی که شامل تماس از راه پوست (به عنوان مثال سوراخ از طریق پوست) یا تماس مخاطی با خون عفونی یا مایعات بدن (مانند مایع منی و بزاق) است، منتقل می شود.

• رابطه جنسی با شریکی که عفونت HBV دارد.
• مصرف تزریقی مواد مخدر که شامل استفاده مشترک از سوزن، سرنگ، یا تجهیزات آماده سازی دارو است.
• تولد از فردی که عفونت HBV دارد.
• تماس با خون یا زخم های باز در فردی که عفونت HBV دارد.
• قرار گرفتن در معرض سوزن یا ابزار تیز
• به اشتراک گذاشتن برخی موارد با فردی که عفونت HBV دارد که می تواند پوست یا غشاهای مخاطی را بشکند (مانند تیغ، مسواک و تجهیزات
• نظارت بر قند) که به طور بالقوه منجر به قرار گرفتن در معرض خون می شود.

راه های انتقال هپاتیت B

آنتی بادی علیه HBsAg یا “anti-HBs” به طور کلی تحت عنوان بهبودی و مصونیت از عفونت HBV تفسیر می گردد .به عبارتی فرد HBsAb ; Reactive با تیتر پروتکتیو دیگر به HBV مبتلا نمی گردد. اکثریت بزرگسالان معمولاً چندین ماه پس از ابتلا مصونیت یافته و بهبود می یابند.

آزمایش آنتی بادی سطحی هپاتیت B برای بررسی ایمنی هپاتیت B برای موارد زیر توصیه می شود:

• نوزادانی که مادرانشان ممکن است هپاتیت B داشته باشند
• افراد حرفه ای احتمالا در معرض خون و مایعات بدن قرار دارند
• افراد تحت دیالیز کلیه
• افراد دارای نقص ایمنی
• افرادی که شریک هپاتیت B مثبت دارند

در اکثر متدهای ایمونواسی تیتر کمتراز 5mIU منفی یا نان رآکتیو می باشد و مقادیر mlU 5-12 بوردرلاین بوده و نیاز به تکرار دارد و از 12mIU بیشتر را سطح پروتکتیو برای عفونت HBV در نظر می گیرند.

بروز ایمنی اختصاصی درمقابل HBV به دوشکل صورت می گیرد:

1️⃣ واکسیناسیون

2️⃣ بهبودی یا ریکاوری کامل از عفونت HBV در گذشته .

پروفایل ِ نتایج تست های سرولوژیک هپاتیت B در این دو گروه از افراد مصونیت یافته با یکدیگر تفاوت دارند. به طوری که در کلینیک با توجه به تفاوت مارکرهای سرولوژیک می توان فرد ِایمن ِواکسینه شده را از فرد ایمن ِ مبتلا شده درگذشته به هپاتیت B (بهبود یافته باتحریک سیستم ایمنی طبیعی) افتراق داد.

در تابلوی سرولوژیک هر دو فرد ایمن و با مصونیت کامل در مقابل هپاتیت B تیترهای پروتکتیو و بالای anti-HBs یا HBsAb به همراه تست منفی HBsAg دیده می شود. تنها مارکر سرولوژیکال که قادر به افتراق مابین فرد ایمن از واکسیناسیون از فرد ایمن به واسطه ی ابتلای طبیعی به هپاتیت B می باشد؛ آنتی بادی علیه “ core antigen” ویروس HBV یعنی “ [Total] HBcAb “ می باشد.

تفاوت پروفایل ِ نتایج تست های سرولوژیکال در افراد مصونیت یافته در برابر “HBV infection” در ستون دو و سه جدولِ پیوست آمده است .

تفسیر نتایج سرولوژیکال هپاتیت B

Reference: www.CDC.gov/Hepatitis

ترجمه و نگارش:

• دکترعلیرضالطفی کیان
• دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی
• از دانشگاه علوم پزشکی ایران