آزمایش Osmotic Fragility | آزمایش شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز | OF test
- چرا آزمایش Osmotic Fragility درخواست می شود؟
- نمونه مورد نیاز برای آزمایش Osmotic Fragility:
- آمادگی قبل از انجام آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility):
- روش انجام آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility):
- چه چیزی در آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) مورد بررسی قرار می گیرد؟
- سوالات متداول
- ساختار غشای گلبول های قرمز (RBC) چگونه است؟
- چه شرایطی می تواند منجر به افزایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) گلبول های قرمز شود؟
- در تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) از چه نوع محلول های نمکی استفاده می شود؟
- همولیز در تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) چگونه اندازه گیری می شود؟
- منحنی شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) با جابجایی به چپ را چگونه تفسیر می کنید؟
- منحنی شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) با جابجایی به راست را چگونه تفسیر می کنید؟
- اهمیت غشای RBC در تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) چیست؟
- سن و جنسیت چگونه بر نتایج تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) تأثیر می گذارد؟
- مطالب مرتبط در متااورگانون:
آزمایش Osmotic Fragility یا تست شکنندگی اسمزی یک روش آزمایشگاهی است که برای ارزیابی توانایی گلبول های قرمز خون (RBCs) در تحمل تغییرات فشار اسمزی استفاده می شود. این آزمایش به ویژه در تشخیص برخی اختلالات خونی، مانند اسفروسیتوز ارثی، که با گلبول های قرمز غیرطبیعی مشخص می شود که در مواجهه با محلول های هیپوتونیک مستعد همولیز (پارگی) هستند، مفید است.
چرا آزمایش Osmotic Fragility درخواست می شود؟
آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) برای اهداف زیر درخواست می شود:
- تشخیص کم خونی های همولیتیک: یکی از دلایل اولیه انجام تست شکنندگی اسمزی(Osmotic Fragility)، تشخیص و افتراق انواع کم خونی های همولیتیک است. کم خونی های همولیتیک شرایطی هستند که در آن گلبول های قرمز (RBC) زودتر از موعد از بین می روند و منجر به کم خونی می شوند. با ارزیابی شکنندگی گلبول های قرمز، پزشکان می توانند علت زمینه ای همولیز را شناسایی کنند.
- شناسایی اسفروسیتوز ارثی: اسفروسیتوز ارثی یک اختلال ژنتیکی است که با گلبول های قرمز غیرعادی شکل مشخص می شود که بیشتر مستعد همولیز هستند. تست شکنندگی اسمزی(Osmotic Fragility) در تشخیص این وضعیت مفید است. بیماران مبتلا به اسفروسیتوز ارثی معمولاً شکنندگی گلبول های قرمز خود را در محلول های هیپوتونیک افزایش می دهند.
- مانیتورینگ کم خونی های همولیتیک: از این تست می توان برای مانیتور شدت و پیشرفت کم خونی های همولیتیک در طول زمان استفاده کرد. تغییرات در شکنندگی اسمزی(Osmotic Fragility) می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد اثربخشی درمان و مدیریت بیماری ارائه دهد.
- تمایز انواع همولیز: آزمایش شکنندگی اسمزی(Osmotic Fragility) می تواند به تمایز بین همولیز داخل عروقی و خارج عروقی کمک کند. در همولیز داخل عروقی، گلبول های قرمز در جریان خون پاره می شوند، در حالی که در همولیز خارج عروقی، این اتفاق در اندام هایی مانند طحال یا کبد رخ می دهد. الگوی شکنندگی می تواند به پزشکان کمک کند تا محل و علت همولیز را تعیین کنند.
به طور کلی، تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) نقش مهمی در تشخیص و مدیریت کم خونی های همولیتیک ایفا می کند و بینش های ارزشمندی را در مورد شکنندگی و پایداری گلبول های قرمز در شرایط بالینی مختلف ارائه می دهد. با این حال، تفسیر نتایج در ارتباط با سایر یافته های بالینی و آزمایشگاهی برای رسیدن به یک برنامه تشخیص و درمان جامع برای بیمار مهم است.
چه زمانی آزمایش Osmotic Fragility بایستی انجام شود؟
تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) معمولاً زمانی انجام می‌شود که بیمار با علائم یا نشانه‌های بالینی که احتمال کم خونی همولیتیک یا شرایط مرتبط را نشان می‌دهد، مراجعه می‌کند. در اینجا برخی از علائم و موقعیت‌های رایج وجود دارد که در آن پزشکان ممکن است درخواست آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) را در نظر بگیرند:
- کم خونی غیرقابل توضیح: هنگامی که یک بیمار بدون علت واضح دچار کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون یا کاهش سطح هموگلوبین) می شود، پزشک ممکن است تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) را برای تعیین اینکه آیا همولیز (تخریب گلبول های قرمز خون) انجام دهند. در حال وقوع است.
- یرقان یا زردی: اگر بیمار مبتلا به یرقان (زردی پوست و چشم) مراجعه کند که می تواند نشانه افزایش بیلی روبین به دلیل همولیز باشد، ممکن است برای ارزیابی شکنندگی گلبول های قرمز آزمایش شکنندگی اسمزی درخواست شود.
- سابقه خانوادگی اسفروسیتوز ارثی: اگر سابقه خانوادگی اسفروسیتوز ارثی یا استعداد ژنتیکی شناخته شده برای این بیماری وجود داشته باشد، ممکن است تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) در اعضای خانواده برای غربالگری این اختلال انجام شود.
- کم خونی همولیتیک مشکوک: در مواردی که پزشکان بر اساس علائمی مانند خستگی، رنگ پریدگی، بزرگی طحال (سپلنومگالی) و ادرار تیره مشکوک به کم خونی همولیتیک هستند، ممکن است آزمایش برای تایید تشخیص و شناسایی علت زمینه ای آن درخواست شود.
- شک بالینی به سایر شرایط همولیتیک: پزشکان معالج ممکن است آزمایش را زمانی در نظر بگیرند که مشکوک بالینی به سایر شرایط همولیتیک، مانند کم خونی همولیتیک خودایمنی یا هموگلوبینوری شبانه حمله ای (PNH) وجود داشته باشد.
توجه به این نکته مهم است که تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) تنها یکی از ابزارهای تشخیصی در میان بسیاری از ابزارهای مورد استفاده برای ارزیابی کم خونی های همولیتیک و اختلالات مرتبط است.
نمونه مورد نیاز برای آزمایش Osmotic Fragility:
- ظرف/لوله: لوله با درب بنفش حاوی ضد انعقاد EDTA / لوله با درب سبز حاوی ضد انعقاد هپارین
- نوع نمونه: خون کامل
- حجم نمونه: حداقل 2 میلی لیتر
- یک نمونه کنترل را از یک فرد عادی (سالم)، غیرمرتبط (عدم نسبت خانوادگی) و غیر سیگاری همزمان با بیمار جمع آوری کنید.
لوله مورد نیاز برای آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility)
شاید این مطلب برای شما مفید باشد:
روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه
شاید این مطلب برای شما مفید باشد:
لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)
شاید این مطلب برای شما مفید باشد:
ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی
آمادگی قبل از انجام آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility):
- به آمادگی خاصی مانند ناشتایی نیازی ندارد
روش انجام آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility):
تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) یک روش آزمایشگاهی است که برای ارزیابی توانایی گلبول های قرمز خون (RBCs) در تحمل تغییرات فشار اسمزی استفاده می شود. این آزمایش به ویژه در تشخیص برخی اختلالات خونی مانند اسفروسیتوز ارثی مفید است و بینش هایی را در مورد شکنندگی و پایداری گلبول های قرمز ارائه می دهد. در اینجا توضیح مفصلی از روش انجام تست شکنندگی اسمزی آورده شده است:
- جمع آوری نمونه: نمونه خون از بیمار معمولاً با رگ گیری و با استفاده از تکنیک های استاندارد آسپتیک جمع آوری می شود. نمونه باید ضد انعقادهای EDTA یا هپارین داشته باشد تا از تشکیل لخته جلوگیری شود.
- تهیه محلول های نمکی: یک سری محلول نمکی با قدرت اسمزی متفاوت تهیه کنید. این راه حل ها معمولاً عبارتند از:
– سالین ایزوتونیک (طبیعی): این محلول به عنوان یک محلول کنترل عمل می کند و دارای غلظت نمک مشابه خون است.
– محلول های نمکی هیپوتونیک: این محلول ها غلظت نمک کمتری نسبت به خون دارند که معمولاً با رقیق کردن سالین ایزوتونیک تهیه می شوند.
– محلول های نمکی هیپرتونیک: این محلول ها غلظت نمک بیشتری نسبت به خون دارند. - رقت نمونه: حجم کمی از نمونه خون بیمار به هر یک از محلول های نمکی از جمله محلول کنترل ایزوتونیک اضافه می شود. نسبت رقت معمولاً برای اطمینان از نتایج ثابت استاندارد شده است.
- انکوباسیون: اجازه دهید نمونه های خون در محلول های نمکی برای یک دوره مشخص انکوبه شوند. این انکوباسیون به آب اجازه می دهد تا به داخل یا خارج از گلبول های قرمز حرکت کند و باعث متورم شدن آنها (در محلول های هیپوتونیک) یا کوچک شدن آنها (در محلول های هیپرتونیک) شود.
- سانتریفیوژ کردن: پس از دوره انکوباسیون، نمونه ها سانتریفیوژ می شوند تا گلبول های قرمز دست نخورده را از هر گونه لیز شده (پاره شده) جدا کنند. فرآیند سانتریفیوژ به رسوب کردن گلبول های قرمز در انتهای لوله ها کمک می کند.
- اندازه گیری همولیز: مرحله بعدی شامل اندازه گیری میزان همولیز (گلبول های قرمز پاره شده) در هر نمونه است. این معمولاً با اندازه گیری جذب هموگلوبین آزاد شده در مایع رویی با استفاده از اسپکتروفتومتر انجام می شود. درجه همولیز به طور مستقیم با قرائت جذب متناسب است.
- رسم منحنی شکنندگی اسمزی: نتایج به دست آمده از اندازه گیری همولیز در غلظت های مختلف نمک بر روی یک نمودار رسم می شود. محور y نشان دهنده درصد همولیز و محور x نشان دهنده قدرت اسمزی محلول های نمکی است. به طور معمول، منحنی را مشاهده خواهید کرد که با هیپوتونیک شدن محلول ها، همولیز افزایش یافته است.
- نکته کلیدی مورد توجه در منحنی شکنندگی اسمزی نقطه ای است که حداکثر همولیز وجود دارد. این نقطه آستانه شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز بیمار را نشان می دهد. آستانه شکنندگی اسمزی نقطه ای است که در آن گلبول های قرمز زمانی که در معرض قدرت اسمزی خاصی از محلول نمک قرار می گیرند، شکننده ترین و مستعد همولیز هستند.
- تفسیر: نقطه روی منحنی که در آن حداکثر همولیز وجود دارد، آستانه شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز بیمار را نشان می دهد. بیماران مبتلا به شرایطی مانند اسفروسیتوز ارثی در مقایسه با افراد سالم شکنندگی و همولیز بیشتری را در قدرت اسمزی بالاتر از خود نشان می دهند.
توجه به این نکته مهم است که تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) باید در آزمایشگاه بالینی توسط متخصصان آموزش دیده انجام شود تا از صحت و اطمینان نتایج اطمینان حاصل شود. علاوه بر این، نتایج باید همراه با سایر داده های بالینی برای ارزیابی جامع وضعیت بیمار تفسیر شود.
آزمایش شکنندگی اسمزی بر روی خون تازه گرفته شده (در عرض 2 ساعت پس از جمع آوری) انجام داد، اما برخی از آزمایشگاه ها نمونه های جمع آوری شده را در دمای 37 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت انکوبه می کنند تا حساسیت آزمایش را بهبود بخشند، زیرا میزان بیشتری از لیز اسمزی گلبول های قرمز غیر طبیعی نسبت به گلبول های طبیعی وجود دارد.
چه چیزی در آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) مورد بررسی قرار می گیرد؟
گلبول های قرمز (RBCs) توسط غشایی احاطه شده اند که به آب اجازه عبور می دهد در حالی که به طور کلی املاح را محدود می کند. این فرآیند که اسمز نام دارد باعث می شود گلبول های قرمز در محیط هیپوتونیک آب را جذب کنند. با جذب آب توسط سلول منجر به تورم و در نهایت همولیز می شود. تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) از این واقعیت برای تعیین غلظت املاح در داخل سلول با قرار دادن آن در محلول های نمکی با غلظت های مختلف استفاده می کند.
توانایی گلبول قرمز طبیعی برای مقاومت در برابر هیپوتونیسیته ناشی از شکل مقعر آن است که به سلول اجازه می دهد تا حجم خود را تا 70 درصد قبل از کشیده شدن غشای سطحی افزایش دهد. پس از رسیدن به این حد، لیز رخ می دهد. هنگامی که همولیز داخل عروقی شناسایی می شود، از شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) برای تعیین اینکه آیا گلبول های قرمز شکنندگی بیشتری دارند (مایل به ترکیدن در هنگام قرار گرفتن در معرض محلول NaCl با غلظت بالاتر) یا کاهش شکنندگی (مایل به ترکیدن در غلظت های پایین تر و در نتیجه هیپوتونیک تر هستند) استفاده می شود.
آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) در درجه اول نسبت سطح به حجم (SAVR) گلبول های قرمز را نشان می دهد. اگر نسبت را کاهش دهد، RBC شکننده تر است. شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) از سهولت ترکیدن سلول های RBC در محلول های هیپوتونیک تعریف می شود، که بر حسب غلظت محلول نمکی که در آن سلول ها همولیز می شوند بیان می شود.
مقدار سلول هایی که در غلظت های مختلف نمک لیز می شوند روی یک منحنی رسم می شوند. منحنی با یک منحنی کنترل مقایسه می شود. اگر منحنی به سمت راست باشد، شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) به طور غیر طبیعی افزایش می یابد (یعنی سلول های بیشتری در غلظت های بالاتر NaCl لیز می شوند). اگر منحنی شکل غیرعادی داشته باشد یا به سمت بالا تغییر کند، شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) کاهش می یابد (یعنی سلول های کمتری در غلظت های قابل مقایسه NaCl لیز می شوند).
ثبت غلظت محلول کلرید سدیم که باعث لیز 50 درصد می شود (یعنی شکنندگی متوسط بدن [MCF]) مفید است. مقدار آن معمولاً 0.4% تا 0.45% NaCl است. سایر مقادیر مفید شامل غلظتی است که در آن لیز شروع می شود (حداقل مقاومت) و غلظتی که در آن لیز کامل به نظر می رسد (حداکثر مقاومت). آزمایش او توسط اسپکتروفتومتری خودکار انجام می شود.
شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) در سلول های گرد (اسفروسیت ها) در مقایسه با گلبول های قرمز تورفته طبیعی افزایش می یابد. در اسفروسیتوز ارثی، مورفولوژی غیرطبیعی به دلیل کمبود اسپکترین، یک پروتئین کلیدی غشای اسکلت سلولی RBC وجود دارد. اسفروسیتوز ناپایداری غشایی را ایجاد می کند که سلول را به کوچکترین حجم یعنی حجم یک کره مجبور می کند. این اختلال با همولیز داخل عروقی همراه است. که با افزایش شکنندگی اسمزی نشان داده می‌شود، و باعث می‌شود کل منحنی به سمت راست حرکت کند.
اسفروسیت ها در یک محلول هیپوتونیک راحت تر از گلبول های قرمز طبیعی پاره می شوند. از آنجایی که نسبت سطح به حجم کم دارند، اسمولاریته بالاتری نسبت به دیسکوسیت های معمولی (یعنی RBC) دارند. سلول‌هایی که نسبت سطح: نسبت حجم بیشتری دارند، مانند تارگت سل ها یا سلول‌های هیپوکرومیک، در برابر لیز مقاوم‌تر هستند.
پس از انکوباسیون، افزایش همولیز در اسفروسیت ها مشاهده می شود. اسفروسیتوز ارثی معمولاً تعداد اسفروسیت های بیشتری نسبت به سایر علل اسفروسیتوز دارد. بنابراین، درجه لیز معمولاً بارزتر است، اما همیشه اینطور نیست. برخی از اختلالات نادر نیز می توانند باعث شکنندگی مشخص شوند و موارد اسفروسیتوز ارثی می تواند شکنندگی متوسطی را نشان دهد. از سوی دیگر، هالاسمی با لپتوسیت‌های نازک‌تر همراه است که شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) آنها کاهش می یابد.
سوالات متداول
ساختار غشای گلبول های قرمز (RBC) چگونه است؟
گلبول قرمز (RBC) که به عنوان اریتروسیت نیز شناخته می شود، دارای ساختار غشایی منحصر به فرد و تخصصی است که برای عملکرد آن در انتقال اکسیژن در سراسر بدن ضروری است. غشای RBC، ساختار پیچیده ای است که از اجزای مختلفی تشکیل شده است. در اینجا شرح مفصلی از ساختار غشایی یک گلبول قرمز وجود دارد:
- دولایه فسفولیپیدی: خارجی ترین لایه غشای RBC از یک لایه دولایه فسفولیپیدی تشکیل شده است. این دولایه اساساً از مولکول های فسفولیپید تشکیل شده است که سرهای آبدوست (جذب آب) به سمت بیرون و دم های آبگریز (دفع آب) به سمت داخل هستند. این دولایه لیپیدی سیالیت و انعطاف پذیری غشا را فراهم می کند.
- پروتئین ها: چندین پروتئین غشایی یکپارچه در داخل دولایه لیپیدی تعبیه شده اند که عملکردهای مختلفی را انجام می دهند:
- پروتئین های غشایی یکپارچه (Integral Membrane Proteins): این پروتئین ها از کل دولایه لیپیدی عبور می کنند و بخش هایی در سطح داخلی و خارجی غشاء قرار دارند. به عنوان مثال می توان باند 3 (مبدل آنیون) و گلیکوفورین ها را نام برد.
- پروتئین های غشایی محیطی (Peripheral Membrane Proteins): این پروتئین ها با سطح داخلی دولایه لیپیدی مرتبط هستند و غشاء را فرا نمی گیرند. آنها شامل آنزیم ها و پروتئین های اسکلت سلولی مانند اسپکترین و اکتین هستند.
- گلیکوپروتئین ها (Glycoproteins): برخی از پروتئین های غشایی گلیکوزیله هستند، یعنی دارای زنجیره های کربوهیدراتی هستند که به آنها متصل شده اند. گلیکوپروتئین ها مانند گلیکوفورین ها در چسبندگی سلول ها نقش دارند و به تعیین آنتی ژن های گروه خونی کمک می کنند.
- شبکه Spectrin: غشای RBC دارای یک شبکه اسکلت سلولی پشتیبان است که از پروتئین هایی مانند اسپکترین و اکتین تشکیل شده است. این شبکه به RBC شکل دوقعر و انعطاف متمایز خود را می دهد. اسپکترین یک ساختار شبکه مانند درست در زیر غشاء ایجاد می کند و ثبات و انعطاف پذیری را فراهم می کند.
- کلسترول: مولکول های کلسترول در داخل دولایه لیپیدی پراکنده می شوند. کلسترول با جلوگیری از بسته شدن بیش از حد دم های فسفولیپیدی به هم، به حفظ سیالیت و ثبات غشاء کمک می کند.
- گلیکولیپیدها: گلیکولیپیدها مشابه گلیکوپروتئین ها لیپیدهایی هستند که زنجیره های کربوهیدراتی متصل به هم دارند. آنها در سطح بیرونی غشای RBC یافت می شوند و به شناسایی و چسبندگی سلول کمک می کنند.
- آنتی ژن های گروه خونی: آنتی ژن های گروه خونی مانند آنتی ژن های ABO و Rh، گلیکوپروتئین ها و گلیکولیپیدهایی هستند که بین افراد بسیار متغیر هستند. این آنتی ژن ها گروه خونی افراد را تعیین می کنند و نقش مهمی در سازگاری خون و پزشکی انتقال خون دارند.
- Lipid Rafts: اینها ریزدامنه های تخصصی درون غشاء هستند که در آن پروتئین ها و لیپیدهای خاصی با هم جمع می شوند. Lipid Rafts ها در انتقال سیگنال و سازماندهی غشاء نقش دارند.
- عدم تقارن لیپیدی: غشای RBC عدم تقارن لیپیدی را نشان می دهد، به این معنی که فسفولیپیدهای خاص به طور نامتقارن بین برگچه های داخلی و خارجی دولایه لیپیدی توزیع می شوند. این عدم تقارن برای حفظ ثبات و عملکرد غشا مهم است.
- نفوذ پذیری انتخابی: غشای RBC به طور انتخابی نفوذپذیر است و اجازه عبور اکسیژن، دی اکسید کربن و مولکول های کوچک را می دهد و در عین حال حرکت مولکول ها و یون های بزرگتر را محدود می کند.
- شکل دو طرف مقعر: شکل دوقعر منحصر به فرد گلبول های قرمز نسبت سطح به حجم آنها را به حداکثر می رساند و تبادل گاز موثر در ریه ها و مویرگ ها را تسهیل می کند.
ساختار غشایی تخصصی گلبول‌های قرمز برای نقش آنها در انتقال اکسیژن، انعطاف‌پذیری برای هدایت مویرگ‌های باریک و مقاومت در برابر استرس مکانیکی بسیار مهم است. هر گونه ناهنجاری در غشای RBC می تواند منجر به کم خونی همولیتیک یا سایر اختلالات خونی شود.
چه شرایطی می تواند منجر به افزایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) گلبول های قرمز شود؟
شرایطی که می تواند منجر به افزایش شکنندگی اسمزی گلبول های قرمز خون شود عبارتند از:
- اسفروسیتوز ارثی: این اختلال ژنتیکی باعث شکل غیرطبیعی RBC می شود و آنها را مستعد همولیز در محلول های هیپوتونیک می کند.
- کم خونی داسی شکل: گلبول های قرمز داسی شکل کمتر انعطاف پذیر هستند و در محلول های هیپوتونیک راحت تر پاره می شوند.
- تالاسمی ها: این گروه از اختلالات خونی ارثی می تواند منجر به گلبول های قرمز شکننده شود.
- کم خونی همولیتیک خودایمنی: در این حالت سیستم ایمنی به اشتباه به گلبول های قرمز حمله کرده و آنها را از بین می برد که منجر به افزایش شکنندگی می شود.
- داروهای خاص : برخی داروها مانند برخی آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد مالاریا می توانند باعث همولیز و افزایش شکنندگی اسمزی در افراد مستعد شوند.
در تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) از چه نوع محلول های نمکی استفاده می شود؟
در تست شکنندگی اسمزی از یک سری محلول نمکی با قدرت اسمزی متفاوت استفاده می شود. این راه حل ها معمولاً عبارتند از:
- محلول سالین ایزوتونیک: این محلول به عنوان کنترل عمل می کند و دارای غلظت نمک مشابه خون است.
- محلول های نمکی هیپوتونیک: این محلول ها غلظت نمک کمتری نسبت به خون دارند و از رقیق کردن سالین ایزوتونیک ایجاد می شوند.
- محلول های نمکی هایپرتونیک: این محلول ها غلظت نمک بیشتری نسبت به خون دارند.
هدف از استفاده از این محلول ها ارزیابی چگونگی واکنش گلبول های قرمز به تغییرات فشار اسمزی است که به تعیین شکنندگی آنها کمک می کند.
همولیز در تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) چگونه اندازه گیری می شود؟
همولیز در تست شکنندگی اسمزی با تعیین کمیت انتشار هموگلوبین از گلبول های قرمز پاره شده به محلول اطراف اندازه گیری می شود. این اندازه گیری اغلب با استفاده از اسپکتروفتومتر انجام می شود که میزان جذب هموگلوبین را در یک طول موج مشخص اندازه گیری می کند. هر چه میزان جذب بیشتر باشد، همولیز بیشتر رخ داده است.
منحنی شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) با جابجایی به چپ را چگونه تفسیر می کنید؟
اگر منحنی شکنندگی اسمزی در نمودار به سمت چپ تغییر کند، نشان می‌دهد که گلبول‌های قرمز کمتر شکننده هستند و برای همولیز شدن به هیپوتونیک بیشتری نیاز دارند.
منحنی شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) با جابجایی به راست را چگونه تفسیر می کنید؟
اگر منحنی شکنندگی اسمزی در نمودار به سمت راست تغییر کند، نشان می دهد که گلبول های قرمز شکننده تر هستند و در قدرت اسمزی بالاتر همولیز می شوند. این تغییر اغلب در شرایطی مانند اسفروسیتوز ارثی مشاهده می‌شود، جایی که گلبول‌های قرمز شکل غیرطبیعی دارند و در محلول‌های هیپوتونیک بیشتر مستعد همولیز هستند.
آزمایش شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) چگونه به افتراق بین همولیز داخل عروقی و خارج عروقی کمک می کند؟
تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) به طور مستقیم بین همولیز داخل عروقی و خارج عروقی تمایز قائل نمی شود. با این حال، می تواند اطلاعاتی در مورد شکنندگی گلبول های قرمز ارائه دهد که ممکن است نشان دهنده برخی شرایط زمینه ای باشد. همولیز داخل عروقی در جریان خون اتفاق می افتد، در حالی که همولیز خارج عروقی در اندام هایی مانند طحال یا کبد رخ می دهد.
اهمیت غشای RBC در تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) چیست؟
غشای RBC در تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) بسیار مهم است زیرا تعیین می کند که گلبول های قرمز چگونه به تغییرات فشار اسمزی پاسخ می دهند. ناهنجاری‌های غشای RBC، مانند مواردی که در اسفروسیتوز ارثی مشاهده می‌شود، می‌تواند منجر به افزایش شکنندگی و همولیز در محلول‌های هیپوتونیک شود که یک ویژگی کلیدی است که در آزمایش ارزیابی می‌شود.
سن و جنسیت چگونه بر نتایج تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) تأثیر می گذارد؟
سن و جنسیت می تواند تا حدی بر نتایج تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) تأثیر بگذارد. به دلیل انتقال هموگلوبین جنین به بزرگسال، نوزادان و نوزادان ممکن است شکنندگی اسمزی کمی در مقایسه با بزرگسالان داشته باشند. تفاوت های جنسیتی به طور کلی در این آزمون معنی دار نیست، اما تنوع فردی می تواند وجود داشته باشد. نتایج عمدتاً بر اساس عوامل بالینی و ژنتیکی خاص بیمار تفسیر می‌شوند تا سن یا جنسیت به تنهایی.
در سایت Medscape در مورد تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) بیشتر بخوانید:
تست شکنندگی اسمزی (Osmotic Fragility) برای اندازه گیری مقاومت گلبول های قرمز در برابر همولیز در حالی که در معرض سطوح مختلف رقت یک محلول نمکی قرار می گیرند، استفاده می شود. هنگامی که گلبول های قرمز در معرض یک محیط هیپوتونیک قرار می گیرند، آب وارد سلول می شود و باعث تورم و در نهایت لیز می شود. حساسیت لیز اسمزی گلبول های قرمز تابعی از نسبت سطح به حجم است.
مطالب مرتبط در متااورگانون:
منابع مقاله
Pagana KD, Pagana TJ, Pagana TN. Mosby’s Diagnostic & Laboratory Test Reference. 14th ed. St. Louis, MO: Elsevier; 2019. 371.
- Parpart AK, Lorenz PB, Parpart ER, Gregg JR, Chase AM. The osmotic resistance (fragilità) of human red cells. J Clin Invest. 1947. 26:636-40.
- Yamamoto A, Saito N, Yamauchi Y, Takeda M, Ueki S, Itoga M, et al. Flow Cytometric Analysis of Red Blood Cell Osmotic Fragility. J Lab Autom. 2014 Apr 21.
- Walski T, Chludzinska L, Komorowska M, Witkiewicz W. Individual osmotic fragility distribution: a new parameter for determination of the osmotic properties of human red blood cells. Biomed Res Int. 2014. 2014:162102.
Gallagher PG. The Red Blood Cell Membrane and Its Disorders: Hereditary Spherocytosis, Elliptocytosis, and Related Diseases. Prchal JT, Kaushansky K, Lichtman MA, Kipps TJ, Seligsohn U, eds. Williams Hematology 2010. 8th ed. New York: McGraw-Hill; September 5, 2012. Chapter 45.
