عوارض PAPP-A پایین در سه ماهه اول بارداری | پروتئین پلاسمایی A مرتبط با بارداری | Pregnancy-associated plasma protein-A

یکی از عملکردهای اولیه PAPP-A ترویج تهاجم تروفوبلاست و تشکیل جفت است. تروفوبلاست ها سلول های تخصصی هستند که لایه بیرونی جنین در حال رشد را تشکیل می دهند و نقش مهمی در ایجاد جفت دارند. PAPP-A مهاجرت تروفوبلاست ها از قطب جنینی بلاستوسیست به دیواره رحم را با شکستن پروتئین های ماتریکس خارج سلولی و ترویج رگ زایی تسهیل می کند. این فرآیند امکان لانه گزینی مناسب جنین و ایجاد تبادل مواد مغذی و گاز بین جنین و مادر را فراهم می کند.

PAPP-A اولین بار در سال 1974 توسط لارنس و همکارانش به عنوان یک پروتئین در گردش در زنان باردار شناسایی شد. از آن زمان، تحقیقات گسترده ای برای درک عملکرد بیولوژیکی و اهمیت بالینی آن در بارداری انجام شده است.

PAPP-A یا پروتئین پلاسمایی A مرتبط با بارداری (Pregnancy-associated plasma protein-A) گلیکوپروتئینی (آنزیم متالوپروتئیناز) تولیدشده از جفت یا پلاسنتا می باشد که توسط سلول های سین سیتوتروفوبلاست و septal X cells ترشح می گردد. عملکرد و رشد ناکافی سلولهای سین سیتوتروفوبلاست نقش بسیار مهمی در ترشح ابنورمال پروتئین های اصلی جفت بازی می کند [beta hCG,SP1,HPL, PAPP-A]. میزان مدین PAPP-A از 0/4 در هفته دهم بارداری تا 0/7 در هفته ی سیزدهم بارداری افزایش می یابد. به همین ترتیب با پیشرفت بارداری و تا زمان ترم به افزایش خود ادامه می دهد. سطوح آن در حاملگی های چند قلو و در حاملگی هایی که با آنوپلوئیدی جنین یا محدودیت رشد جنین پیچیده می شود.

عوارض PAPP-A پایین در سه ماهه اول بارداری

⏺ برمبنای شواهدی که اخیرا مشاهده شده عوارض متعدد و متنوعی در زنان باردار با PAPP-A پایین گزارش شده است. این گلیکوپروتئین ِبا فعالیت پروتئازی باعث آزادسازی فاکتور رشد شبه انسولین [IGF] از IGFBP4 می شود. نقش PAPP-A در واقع تهاجم تروفوبلاستیک به دسیدوآ و تحریک تمایز و میتوز سلولی می باشد. همچنین PAPP-A دارای یک اثر ایمونوساپرسیو بر جفت، مهار انعقاد و نهایتا نقش پیچیده ای در القای این اثرات بر جفت دارد.

⏺ مقادیر PAPP-A (under 0.4 MOM) در سه ماهه اول ِجنین های نرمال از لحاظ مرفولوژیک و کروموزومی می تواند بر وزن، زایمان زودرس، پره اکلامپسی و عدم بلوغ کافی جنین و نوزاد اثر بگذارد. بنابراین عوارض PAPP-A پایین در سه ماهه اول بارداری می تواند با کاهش پرفوزیون آمینواسیدها و گلوکز در جفت، زمان بندی و نوع زایمان، وضعیت نوزاد هنگام تولد و به طور کلی سبب پیامدهای نامطلوب بارداری گردد مانند IUGR و به دنبال آن تولد نوزاد SGA (small for gestational age) در بیشتر موارد، پره اکلامپسی و زایمان زودرس و پره ترم.

⏺ عوارض ناخواسته بارداری در زنان با PAPP-A کمتراز 0/2 متوسط مِدین زنان باردار دچار عوارض ناخواسته ی شدیدتری مانند IUFD و پارگی جفت می گردند. در زنانی که به دلیل هیپوکسی داخل رحمی، افزایش فشار خون و محدودیت رشد داخل رحمی [IUGR] به روش سزارین [C-Section or CS] زایمان کرده اند اغلب PAPP-A بین 0/3 تا 0/4 مدیَن را نشان دادند. آگاهی متخصصین زنان و پریناتالوژیست ها از عوارض احتمالی کاهش PAPP-A در سه ماهه اول می تواند به کاهش موربیدیتی (موربیدیتی به وضعیت بیمار یا ناسالم بودن اشاره دارد) و مورتالیتی (به وضعیت مرده بودن یا تعداد مرگ و میرهایی که در یک جمعیت در یک دوره زمانی معین رخ می دهد اشاره دارد) در زنان باردار بیانجامد.

⏺ علاوه بر موارد فوق مطالعات نشان داده اند که افزایش سطح PAPP-A با افزایش خطر عوارض جانبی قلبی عروقی، از جمله انفارکتوس میوکارد، سکته مغزی و مرگ در بزرگسالان مرتبط است. این ممکن است به دلیل اثر PAPP-A بر پایداری پلاک های آترواسکلروتیک باشد.

مشخص شده است که PAPP-A با تخریب پروتئین های ماتریکس خارج سلولی، از جمله فیبرونکتین و کلاژن، التهاب را تقویت می کند و به تخریب بافت دیواره شریانی کمک می کند. این ممکن است منجر به تشکیل پلاک های آترواسکلروتیک ناپایدار شود که بیشتر مستعد پارگی هستند که می تواند منجر به ترومبوز و متعاقب آن انفارکتوس میوکارد یا سکته شود.

بنابراین، PAPP-A به عنوان یک بیومارکر و هدف درمانی بالقوه برای پیشگیری و درمان CVD ظاهر شده است. چندین مطالعه استفاده از مهارکننده‌های PAPP-A یا آنتی‌بادی‌ها را به‌عنوان یک استراتژی برای تثبیت پلاک‌های آترواسکلروتیک و کاهش خطر عوارض قلبی عروقی مورد بررسی قرار داده‌اند.

در سایت Cureus در مورد PAPP-A بیشتر بخوانید:

پروتئین پلاسما مرتبط با بارداری (PAPP-A) یک پروتئاز است که متعلق به خانواده متالوپروتئینازهای ماتریکس است و ژن کدکننده آن بر روی کروموزوم 9q33.1 قرار دارد. اگرچه در بسیاری از بافت‌های انسانی مانند روده بزرگ، کلیه‌ها، سینه و مغز استخوان شناسایی شده است، اما نسبت بیشتری از PAPP-A در سرم زنان باردار وجود دارد، زیرا توسط سینسیتیوتروفوبلاست جفت تولید می‌شود.

ترجمه و نگارش:
دکتر علیرضا لطفی کیان
دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی
از دانشگاه علوم پزشکی ایران

References:
➖ Open Access Maced J Med Sci. 2019 May 15; 7(9): 1475–1479.
➖ Open Access Maced J Med Sci. 2018 Jun 20; 6(6): 1028–1031.