آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF)

دکتر فرزاد باباخانی
آخرین بروزرسانی
18 آبان 1402
آخرین بروزرسانی
18 آبان 1402
آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF)

فاکتور داخلی یک گلیکوپروتئین است که توسط سلول های جداری (انسان) یا اصلی (جوندگان) مخاط معده ترشح می شود. در انسان نقش مهمی در جذب ویتامین B12 (کوبالامین) در روده دارد و عدم تولید یا استفاده از فاکتور ذاتی منجر به کم خونی پرنشیوز می شود.

اسامی دیگر:

  • IF Antibody
  • IF Antibody Type 1 or Type 2
  • Intrinsic Factor Binding Antibody
  • Intrinsic Factor Blocking Antibody
  • Anti-Intrinsic Factor

چرا آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF) درخواست می شود؟

  • برای کمک به تشخیص کم خونی پرنشیوز، شایع ترین علت کمبود ویتامین B12
  • تایید تشخیص کم خونی پرنیشیوز

چه زمانی آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF) بایستی انجام شود؟

  • به عنوان بخشی از یک بررسی، زمانی که دچار کم خونی و/یا نوروپاتی هستید، که بی حسی، سوزن سوزن شدن، درد و ضعف در ناحیه آسیب دیده است که ممکن است به دلیل کمبود ویتامین B12 باشد.
  • زمانی که گلبول های قرمز بسیار بزرگتر از حد طبیعی دارید (ماکروسیتیک)

نمونه مورد نیاز برای آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF):

  • ظرف/لوله: لوله با درب قرمز یا زرد(ترجیحا همراه با ژل جداکننده)
  • نوع نمونه: سرم
  • حجم نمونه: 1 میلی لیتر
لوله لخته(Clot Activator1)

لوله های مورد استفاده برای آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF)

شرایط-نگهداری-دمایی-نمونه-برای-آزمایش-آنتی-بادی-فاکتور-داخلی-(IF)شرایط-قبول-یا-رد-نمونه-آزمایش-آنتی-بادی-فاکتور-داخلی-(IF)

روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه

روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه

لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)

لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)

ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی

ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی

نام روش انجام آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF)

سنجش ایمونوآنزیمی

شرح روش

سنجش آنتی بادی فاکتور ذاتی (IF) یک روش ایمونوآنزیمی اتصال رقابتی است. نمونه همراه با کونژوگه آلکالن فسفاتاز IF و محلول مسدود کننده پروتئین به ظرف واکنش اضافه می شود. آنتی بادی IF در نمونه به کونژوگه IF متصل می شود. پس از انکوباسیون در ظرف واکنش، ذرات پارامغناطیس پوشیده شده با یک آنتی بادی مونوکلونال موش، مخصوص محل اتصال ویتامین B12 در IF، به واکنش اضافه می شود.

کونژوگه IF که توسط نمونه anti-IF مسدود نشده است به آنتی بادی مونوکلونال در فاز جامد متصل می شود. پس از یک انکوباسیون اضافی، مواد متصل به فاز جامد در یک میدان مغناطیسی نگه داشته می شوند، در حالی که مواد غیر متصل شسته می شوند. سوبسترای کمی لومینسانس به ظرف اضافه می شود و نور تولید شده توسط واکنش با یک لومینومتر اندازه گیری می شود. تولید نور با غلظت آنتی بادی IF در نمونه که بر حسب AU/mL (واحد آنتی بادی در میلی لیتر) بیان می شود، نسبت معکوس دارد. مقدار آنالیت در نمونه از یک کالیبراسیون ذخیره شده تعیین می شود.

سنجش-ایمونوآنزیمی

اساس سنجش ایمونوآنزیمی

آمادگی قبل از انجام آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF):

بیمار باید 8 ساعت ناشتا باشد.

این آزمایش نباید بر روی بیمارانی که در 2 هفته گذشته تزریق ویتامین B12 یا تزریق ویتامین B12 دارای برچسب رادیویی دریافت کرده اند انجام شود.

چه چیزی در آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF) مورد بررسی قرار می گیرد؟

آنتی بادی های فاکتور داخلی پروتئین هایی هستند که توسط سیستم ایمنی تولید می شوند و با کم خونی پرنشیوز مرتبط هستند. این آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (آنتی بادی IF) را که در خون در گردش است، شناسایی می کند.

فاکتور داخلی پروتئینی است که توسط نوعی سلول های تخصصی در دیواره معده به نام سلول های جداری تولید می شود. در طول هضم، اسید معده و پپسین برای آزادسازی کوبالامین از پروتئین های اتصال لازم هستند، در حالی که IF به ویتامین B12 آزاد متصل می شود، و آن را به گیرنده های مخاط روده می برد و جذب آن را تسهیل می کند.

نقش فاکتور داخلینقش فاکتور داخلی

از جمله نقش های عملکردی ویتامین B12 در مغز و سیستم عصبی و تولید گلبول های قرمز مهم است. بدون فاکتور داخلی کافی، ویتامین B12 تا حد زیادی جذب نمی شود و بدن نمی تواند گلبول های قرمز طبیعی به اندازه کافی تولید کند که منجر به کم خونی مگالوبلاستیک می شود. علاوه بر کم خونی، کاهش تعداد نوتروفیل ها و پلاکت ها نیز ممکن است رخ دهد.

کم خونی ناشی از فقدان فاکتور داخلی، کم خونی پرنیشیوز نامیده می شود. این در درجه اول یک وضعیت خود ایمنی است که زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن بافت های خود را هدف قرار می دهد و آنتی بادی هایی را علیه سلول های جداری و/یا فاکتور داخلی ایجاد می کند. این آنتی بادی ها می توانند به سلول های جداری آسیب رسانده و تولید فاکتور داخلی را مختل کنند یا از انجام عملکرد بیولوژیکی فاکتور داخلی جلوگیری کنند.

کم خونی پرنیشیوز

کم خونی پرنیشیوز

دو نوع آنتی بادی IF را می توان توسط آزمایشگاه آزمایش کرد:

آنتی بادی مسدودکننده فاکتور داخلی (نوع 1)، که بیشتر برای کم خونی پرنیشیوز اختصاص دارد و معمولاً مورد آزمایش قرار می گیرد.

آنتی بادی اتصال دهنده به فاکتور داخلی (نوع 2)، که با جذب کمپلکس فاکتور ذاتی ویتامین B12 تداخل می کند.

انواع آنتی بادی فاکتور داخلی (IF)

انواع آنتی بادی فاکتور داخلی (IF)

کوبالامین ها که به عنوان ویتامین B12 نیز شناخته می شوند، گروهی از کوفاکتورهای آنزیمی نزدیک به هم هستند که در تبدیل متیل مالونیل کوآنزیم A به سوکسینیل کوآنزیم A و در سنتز متیونین از هموسیستئین نقش دارند. کمبود ویتامین B12 می تواند منجر به کم خونی مگالوبلاستیک و کمبودهای عصبی شود. دومی ممکن است بدون کم خونی یا قبل از آن وجود داشته باشد. درمان جایگزین کافی به طور کلی کمبود کوبالامین را بهبود می بخشد یا درمان می کند.

متأسفانه، بسیاری از شرایط دیگر که نیاز به مداخلات متفاوتی دارند، می توانند علائم و نشانه های کمبود ویتامین B12 را تقلید کنند. علاوه بر این، حتی زمانی که کمبود کوبالامین ثابت شده است، بهبود بالینی ممکن است به دوزها یا مسیرهای مختلف جایگزینی ویتامین B12 نیاز داشته باشد، بسته به علت زمینه‌ای. به ویژه، بیماران مبتلا به کم خونی پرنیشیوز (PA)، که احتمالاً شایع ترین نوع کمبود کوبالامین در کشورهای توسعه یافته است، به دوزهای هنگفت ویتامین B12 خوراکی یا درمان جایگزین تزریقی نیاز دارند.

این به دلیل ابتلا به آتروفی مخاط معده در بیماران مبتلا به PA است که به احتمال زیاد ناشی از یک فرآیند خودایمنی مخرب است. این منجر به کاهش یا عدم تولید اسید معده، پپسین و فاکتور داخلی (IF) می شود. اکثر بیماران PA دارای اتوآنتی بادی علیه سلول های جداری معده یا IF هستند، که دومی بسیار اختصاصی است اما فقط در 50٪ موارد وجود دارد.

در مقابل، آنتی‌بادی‌های سلول جداری تقریباً در 90 درصد بیماران کم خونی پرنیشیوز PA یافت می‌شوند، اما در بخش قابل توجهی از بیماران مبتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی و تقریباً در 2.5 درصد (دهه چهارم زندگی) تا تقریبا 10 درصد (دهه هشتم زندگی) افراد سالم.یافت می‌شوند.

عوامل مداخله گر در آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF)

در صورت تزریق ویتامین B12 در 48 ساعت پس از انجام آزمایش، سطح آنتی بادی IF کاهش می یابد.

ملاحظات بالینی آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF)

اندازه گیری ویتامین B12 سرم، یا قبل از اندازه گیری اسید متیل مالونیک سرم یا به دنبال آن، اولین گام در تشخیص کم خونی پرنیشیوز (PA) است. اگر این آزمایش‌ها کمبود را نشان دهد، آزمایش آنتی‌بادی مسدودکننده فاکتور داخلی (IFBA) برای تأیید PA به عنوان علت نشان داده می‌شود. یک تست آنتی بادی IF مثبت به شدت از تشخیص PA پشتیبانی می کند.

از آنجایی که حساسیت تشخیصی تست آنتی بادی IF برای PA فقط حدود 50٪ است، یک تست آنتی بادی IF نامشخص یا منفی تشخیص PA را رد نمی کند. در این بیماران ممکن است PA یا علت دیگری مانند سوء تغذیه وجود داشته باشد. اندازه گیری سطح گاسترین سرم در این موارد کمک خواهد کرد. در بیماران مبتلا به PA، گاسترین سرم ناشتا به بیش از 200 پیکوگرم بر میلی لیتر در یک پاسخ جبرانی به آکلرهیدریا مشاهده شده در این شرایط افزایش می یابد.

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF) استفاده می شود؟

آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (آنتی بادی IF) ممکن است برای کمک به تعیین علت کمبود ویتامین B12 و تأیید تشخیص کم خونی پرنیشیوز استفاده شود.

آزمایش آنتی بادی معمولاً در پیگیری پس از تست های آزمایشگاهی دیگر، مانند آزمایش ویتامین B12 ، آزمایش اسید متیل مالونیک و شمارش کامل خون (CBC) استفاده می‌شود، که نشان می‌دهد فرد دارای کمبود ویتامین B12 و کم خونی مرتبط است و/یا نوروپاتی، که بی حسی، سوزن سوزن شدن، درد یا ضعف در ناحیه آسیب دیده است.

ممکن است همراه با آزمایش آنتی بادی های سلول جداری برای کمک به ایجاد تشخیص استفاده شود.

دو نوع آنتی بادی IF وجود دارد که ممکن است مورد آزمایش قرار گیرد:

  • آنتی بادی مسدود کننده فاکتور داخلی (نوع 1)، که محل اتصال ویتامین B12 به فاکتور داخلی را مسدود می کند. این بیشتر برای کم خونی پرنیشیوز است و معمولاً آزمایش می شود.
  • آنتی بادی اتصال یا رسوب دهنده به فاکتور داخلی (نوع 2)، که با جذب کمپلکس فاکتور ذاتی ویتامین B12 در روده کوچک تداخل می کند.

چه زمانی آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF) درخواست می شود؟

آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF آنتی بادی) آزمایشی نیست که اغلب درخواست شود. ممکن است زمانی درخواست شود که فردی دچار کمبود ویتامین B12 باشد و در مواردی که به کم خونی پرنشیوز مشکوک است، مانند زمانی که فرد دارای علائم و نشانه هایی مانند:

  • رنگ پریدگی
  • ضعف، خستگی
  • بی حسی و گزگز در پاها و/یا دست ها
  • گلبول های قرمز بزرگتر از اندازه طبیعی (RBCs)؛ گاهی اوقات گلبول های قرمز بزرگ قبل از ظهور سایر علائم و نشانه ها شناسایی می شوند، به عنوان مثال، با شمارش کامل خون (CBC) در طول آزمایش معمول برای معاینه سلامت.
علایم و نشانه های کم خونی پرنشیوز

علایم و نشانه های کم خونی پرنشیوز

این یافته ها معمولاً باعث آزمایش ویتامین B12 و فولات می شود و ممکن است منجر به آزمایش اسید متیل مالونیک (شاخص اولیه کمبود ویتامین B12) شود.

زمانی که فردی سطح ویتامین B12 کاهش یافته و سطوح متیل مالونیک اسید و هموسیستئین افزایش یافته است، معمولاً آزمایش آنتی بادی IF درخواست می شود.

نتیجه آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی (IF) چه چیزی را نشان می دهد؟

نتایج آزمایش های آنتی بادی فاکتور داخلی (آنتی بادی IF) اغلب با نتایج سایر آزمایش ها برای کمک به تشخیص در نظر گرفته می شود. هنگامی که فردی سطح ویتامین B12 کاهش یافته و/یا سطح اسید متیل مالونیک و هموسیستئین افزایش یافته است و دارای آنتی بادی های IF است، احتمالاً فرد دارای کم خونی پرنشیوز است.

نتیجه آزمایش منفی لزوماً به این معنا نیست که فرد مبتلا به کم خونی پرنشیوز نیست. تقریباً نیمی از افراد مبتلا آنتی بادی IF ندارند. هنگامی که آنها وجود ندارند، پزشک ممکن است آزمایش آنتی بادی سلول جداری را برای کمک به تشخیص درخواست کند. آنتی بادی های سلول جداری به اندازه آنتی بادی های IF اختصاصی نیستند. آنها در حدود 90٪ از افراد مبتلا به کم خونی خطرناک وجود دارند، اما ممکن است در شرایط مختلف دیگر و در 10٪ از جمعیت عمومی نیز وجود داشته باشند.

آیا همه باید آزمایش آنتی بادی فاکتور داخلی انجام دهند؟

این تست به عنوان یک آزمایش غربالگری عمومی در نظر گرفته نشده است. فقط برای کمک به تعیین علت کمبود ثابت شده ویتامین B12 انجام می شود.

آیا امکان دارد آنتی بادی های فاکتور داخلی از بین بروند؟

خیر، آنها توسط سیستم ایمنی بدن شما تولید می شوند و به تغییرات سبک زندگی پاسخ نمی دهند. کمبود ویتامین B12 مرتبط، با این حال، معمولاً می تواند با موفقیت با مکمل ویتامین B12 درمان و مدیریت شود.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

برخی از افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی مانند دیابت نوع 1، تیروئیدیت هاشیموتو، بیماری آدیسون یا بیماری گریوز ممکن است بدون داشتن کم خونی پرنشیوز، آنتی بادی های IF داشته باشند. آزمایش آنتی بادی IF برای تشخیص یا پایش این شرایط استفاده نمی شود.

کم خونی مرتبط با ویتامین B12 ممکن است چندین سال طول بکشد تا ایجاد شود، زیرا یک فرد عادی معمولاً ذخایر زیادی از B12 در ذخیره دارد. علائم تنها زمانی ظاهر می شوند که این ذخایر تخلیه شوند.

مطالب مرتبط در متااورگانون:

در جای دیگر وب:

مورد تایید و بازبینی شده توسط:

دکتر فرزاد باباخانی

این مقاله را به دوستان خود معرفی کنید

منابع مقاله

 

2015 review performed by Boris Calderon, MD, DABCC, FACB, Staff Scientist, Clinical Center NIH.

Bizzaro, N., & Antico, A. (2014). Diagnosis and classification of pernicious anemia. Autoimmun Rev, 13(4-5), 565-568. doi: 10.1016/j.autrev.2014.01.042.

Osborne, D., & Sobczynska-Malefora, A. (2015). Autoimmune mechanisms in pernicious anaemia & thyroid disease. Autoimmun Rev, 14(9), 763-768. doi: 10.1016/j.autrev.2015.04.011.

Toh, B. H., van Driel, I. R., & Gleeson, P. A. (1997). Pernicious anemia. N Engl J Med, 337(20), 1441-1448. doi: 10.1056/NEJM199711133372007.

(September 2, 2015.) Schrier, SL. Diagnosis and treatment of vitamin B12 and folate deficiency. In: UpToDate, Timauer JS (Ed). UpToDate, Waltham, MA. Available online through http://www.uptodate.com. Accessed on September 2, 2015.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2011). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 10th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 592-593.

(Revised 2011 April). Pernicious Anemia. National Heart Lung and Blood Institute [On-line information]. Available online at http://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/Diseases/prnanmia/prnanmia_what.html through http://www.nhlbi.nih.gov. Accessed August 2011.

Chen, Y. (Updated 2010 January 31). Lack of Intrinsic Factor. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001155.htm. Accessed August 2011.

Vorvick, L. (Updated 2010 January 31). Intrinsic factor. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002381.htm. Accessed August 2011.

Frank, E. et. al. (Updated 2010 September). Megaloblastic Anemia. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/MegaloblasticAnemia.html through http://www.arupconsult.com. Accessed July 2011.

(© 1995–2011). Unit Code 9335: Intrinsic Factor Blocking Antibody, Serum. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories [On-line information]. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/9335 through http://www.mayomedicallaboratories.com. Accessed July 2011.

Mayo Clinic Staff (2011 March 4). Vitamin Deficiency Anemia. MayoClinic.com [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/health/vitamin-deficiency-anemia/DS00325/METHOD=print through http://www.mayoclinic.com. Accessed July 2011.

(Reviewed 2011 June 24). Dietary Supplement Fact Sheet: Vitamin B12. NIH Office of Dietary Supplements [On-line information]. Available online at http://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-QuickFacts/ through http://ods.od.nih.gov. Accessed August 2011.

(Reviewed 2011 April 4). Vitamin B12. MedlinePlus Drug Information [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/926.html through http://www.nlm.nih.gov. Accessed August 2011.

Schick, P. (Updated 2011 May 26). Megaloblastic Anemia. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/204066-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed August 2011.

Conrad, M. (Updated 2011 May 26). Pernicious Anemia. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/204930-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed August 2011.

Dugdale, D. (Updated 2008 November 23). Pernicious anemia. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000569.htm. Accessed August 2011.

Chen, Y. (Updated 2010 January 31). Anemia – B12 deficiency. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000574.htm. Accessed August 2011.

OH, R. and Brown, D. (2003 March 1). Vitamin B12 Deficiency. Am Fam Physician. 2003 Mar 1;67(5):979-986. [On-line information]. Available online at http://www.aafp.org/afp/2003/0301/p979.html through http://www.aafp.org. Accessed August 2011.

Wu, A. (© 2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, 4th Edition: Saunders Elsevier, St. Louis, MO. Pp 632-633.

Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. McPherson R, Pincus M, eds. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier: 2007 Pp 508-509.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, eds. St. Louis: Elsevier Saunders; 2006, Pp 1103.

این مقاله برای شما مفید بود؟

ثبت دیدگاه

Go to Top