تأثیر ایبوپروفن بر نتایج تست های آزمایشگاهی
ایبوپروفن (Ibuprofen) یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) است که معمولاً برای تسکین درد، کاهش التهاب و کاهش تب استفاده می شود. این دارو متعلق به دسته ای از داروها است که به عنوان مشتقات اسید پروپیونیک شناخته می شوند و در بسیاری از کشورها بدون نسخه و همچنین در مقادیر بالاتر با نسخه در دسترس هستند.
ایبوپروفن یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) است که اثرات خود را از طریق مکانیسم های مختلفی برای کاهش درد، التهاب و تب اعمال می کند.:
مهار آنزیم سیکلواکسیژناز (COX):
ایبوپروفن در درجه اول با مهار فعالیت آنزیم های سیکلواکسیژناز، به ویژه COX-1 و COX-2 عمل می کند. این آنزیم ها مسئول تولید پروستاگلاندین ها هستند که مولکول های لیپیدی هستند که در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله التهاب، سیگنال دهی درد و پاسخ تب دخیل هستند.
ایبوپروفن با مهار آنزیم های COX، تبدیل آراشیدونیک اسید به پروستاگلاندین ها را کاهش می دهد. COX-1 به طور اساسی در بسیاری از بافت ها بیان می شود و در حفظ عملکردهای فیزیولوژیکی طبیعی مانند محافظت از پوشش معده و حمایت از عملکرد کلیه نقش دارد. از سوی دیگر، COX-2 یک آنزیم القایی است که در طی فرآیندهای التهابی تنظیم می شود.
مکانیسم مهار آنزیم سیکلواکسیژناز (COX) توسط ایبوپروفن
سرکوب سنتز پروستاگلاندین:
پروستاگلاندین ها واسطه های قوی درد، التهاب و تب هستند. آنها گیرنده های درد را حساس می کنند، رگ های خونی را گشاد می کنند و باعث التهاب در محل آسیب یا التهاب می شوند. مهار آنزیم های COX توسط ایبوپروفن منجر به کاهش تولید پروستاگلاندین و در نتیجه کاهش درک درد، کاهش التهاب و کاهش تب می شود.
تعدیل پاسخ های التهابی:
ایبوپروفن علاوه بر مهار سنتز پروستاگلاندین، تولید سایر واسطه های التهابی را نیز تعدیل می کند. می تواند آزادسازی سیتوکین های پیش التهابی مانند اینترلوکین-1 (IL-1) و فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α) را کاهش دهد. این سیتوکین ها نقش مهمی در شروع و انتشار پاسخ التهابی دارند. ایبوپروفن با سرکوب تولید آنها به کاهش آبشار التهابی کلی کمک می کند.
کاهش سیگنال دهی درد:
مهار سنتز پروستاگلاندین توسط ایبوپروفن نه تنها التهاب را کاهش می دهد بلکه بر سیگنال دهی درد نیز تأثیر می گذارد. پروستاگلاندین‌ها گیرنده‌های درد را حساس می‌کنند و به محرک‌های درد واکنش بیشتری نشان می‌دهند. ایبوپروفن با مهار تولید پروستاگلاندین، حساسیت گیرنده های درد را کاهش می دهد و در نتیجه انتقال سیگنال های درد به مغز را کاهش می دهد.
اثر تب بر:
ایبوپروفن همچنین خاصیت تب بر دارد، به این معنی که تب را کاهش می دهد. در طول عفونت یا برخی بیماری‌ها، بدن سیتوکین‌هایی مانند IL-1 و TNF-α آزاد می‌کند که بر روی هیپوتالاموس اثر می‌گذارند و نقطه تنظیم دمای بدن را افزایش می‌دهند و منجر به تب می‌شوند. مهار پروستاگلاندین ها توسط ایبوپروفن، از جمله آنهایی که در مسیر تنظیم حرارت هیپوتالاموس دخیل هستند، به تنظیم مجدد دمای بالا کمک می کند و در نتیجه تب را کاهش می دهد.
شایان ذکر است که اثرات ایبوپروفن بر درد، التهاب و تب به یک مکانیسم محدود نمی شود، بلکه شامل یک تعامل پیچیده از مسیرها می شود. اثرات دقیق و میزان اثر ایبوپروفن ممکن است بسته به دوز، پاسخ فردی و شرایط خاص متفاوت باشد. رعایت دوزهای توصیه شده و مشورت با یک متخصص مراقبت های بهداشتی برای راهنمایی و نظارت هنگام استفاده از ایبوپروفن یا هر داروی دیگری بسیار مهم است.
تأثیر ایبوپروفن بر نتایج تست های آزمایشگاهی
در اینجا یک مرور کلی از اثرات ایبوپروفن بر روی تست های مختلف آزمایشگاهی آورده شده است:
تاثیر ایبوپروفن در آزمایش شمارش سلول های خونی:
شمارش کامل خون (CBC): ایبوپروفن گاهی اوقات می تواند باعث تغییرات خفیف در برخی پارامترهای CBC شود. ممکن است تعداد پلاکت ها (ترومبوسیتوپنی)، گلبول های سفید خون (لکوپنی)، سطح هموگلوبین (کم خونی) و سطح هماتوکریت (HCT) را در برخی افراد کمی کاهش دهد. با این حال، این تغییرات معمولاً گذرا و پس از قطع دارو قابل برگشت هستند.
- ↓ سطح هموگلوبین و ↓ هماتوکریت: ایبوپروفن به طور معمول برای کاهش مستقیم سطح هموگلوبین یا هماتوکریت شناخته نشده است. با این حال، در موارد نادر، ایبوپروفن می تواند به عنوان یک عارضه جانبی باعث خونریزی دستگاه گوارش یا زخم معده شود. این خونریزی می تواند منجر به از دست دادن خون شود که به نوبه خود می تواند منجر به کاهش سطح هموگلوبین و هماتوکریت شود. مهم است که علائم خونریزی گوارشی مانند مدفوع سیاه یا قیری، درد شکم یا خون در استفراغ را تحت نظر داشته باشید و در صورت بروز علائم نگران کننده به پزشک مراجعه کنید.
- لکوپنی: لکوپنی به کاهش تعداد گلبول های سفید خون (لکوسیت ها) در جریان خون اشاره دارد. ایبوپروفن به طور کلی با ایجاد لکوپنی به عنوان یک اثر مستقیم همراه نیست. با این حال، در موارد نادر، برخی از افراد ممکن است واکنش های حساسیت بیش از حد به NSAID ها، از جمله ایبوپروفن را تجربه کنند. این واکنش ها می توانند به صورت اختلالات خونی مختلف از جمله لکوپنی ظاهر شوند.
- ترومبوسیتوپنی: ترومبوسیتوپنی به کاهش تعداد پلاکت ها در خون اشاره دارد. ایبوپروفن معمولاً به طور مستقیم باعث ترومبوسیتوپنی نمی شود. با این حال، همانطور که قبلا ذکر شد، ایبوپروفن به ندرت می تواند منجر به خونریزی گوارشی یا زخم شود که می تواند منجر به از دست دادن خون و متعاقبا کاهش تعداد پلاکت ها شود. علاوه بر این، در موارد بسیار نادر، افراد ممکن است یک پاسخ با واسطه ایمنی ایجاد کنند که منجر به ترومبوسیتوپنی ناشی از دارو شود.
تاثیر ایبوپروفن در تست های عملکرد کبد (LFTs):
تست های عملکرد کبد (LFTs): ایبوپروفن گاهی اوقات می تواند سطح آنزیم های کبدی، به ویژه آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلکالین فسفاتاز سرم (ALP) و سطح سرمی لاکتات دهیدروژناز (LDH) را افزایش دهد. این افزایش عموماً خفیف و قابل برگشت هستند. استفاده طولانی مدت یا با دوز بالا از ایبوپروفن به ندرت ممکن است منجر به ناهنجاری های مهم تری در عملکرد کبد شود.
- ↑ سطوح آلکالین فسفاتاز سرم (ALP): شناخته شده نیست که ایبوپروفن به طور قابل توجهی بر سطح آلکالین فسفاتاز سرم تأثیر می گذارد. افزایش سطح آلکالین فسفاتاز می تواند نشان دهنده اختلالات کبدی یا استخوانی باشد، اما اینها مستقیماً با مکانیسم اثر ایبوپروفن مرتبط نیستند.
- ↑ سطح سرمی LDH: ایبوپروفن مستقیماً باعث افزایش سطح لاکتات دهیدروژناز (LDH) نمی شود. افزایش سطح LDH عموما با آسیب بافتی یا التهاب همراه است، نه اینکه اثر مستقیم ایبوپروفن باشد.
- ↑ سطوح سرمی AST و ALT: ایبوپروفن به ندرت می تواند باعث آسیب کبدی در برخی افراد شود. اگر آسیب کبدی رخ دهد، می تواند منجر به افزایش سطح آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و آلانین آمینوترانسفراز (ALT) در جریان خون شود. با این حال، این یک عارضه جانبی نسبتاً غیرمعمول ایبوپروفن است و اکثر افراد این دارو را بدون مشکلات مهم مرتبط با کبد تحمل می کنند.
تاثیر ایبوپروفن در تست های عملکرد کلیه:
کراتینین سرم و نیتروژن اوره خون (BUN): ایبوپروفن می تواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد و ممکن است باعث افزایش گذرا در سطح کراتینین سرم، BUN و پتاسیم شود. این به دلیل تأثیر آن بر جریان خون کلیوی و نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) رخ می دهد. با این حال، این تغییرات به طور کلی پس از قطع دارو برگشت پذیر هستند و به طور معمول آسیب کلیوی قابل توجهی را نشان نمی دهند.
- ↑ سطح پتاسیم سرم: اثر ایبوپروفن بر سطح پتاسیم سرم حداقل است. به طور مستقیم سطح پتاسیم در خون را افزایش نمی دهد. با این حال، در برخی افراد، ایبوپروفن می تواند باعث اختلال عملکرد کلیه شود، که ممکن است به طور غیرمستقیم بر تعادل پتاسیم تأثیر بگذارد و منجر به افزایش سطح پتاسیم سرم شود.
- ↑ سطح سرمی اوره (BUN): ایبوپروفن عمدتاً در کبد متابولیزه می شود و مستقیماً بر سطح اوره در خون تأثیر نمی گذارد. اگر ایبوپروفن باعث اختلال در عملکرد کلیه شود یا اگر مشکلات کلیوی زمینه ای وجود داشته باشد، سطح اوره افزایش می یابد. با این حال، این یک اتفاق نسبتا نادر است.
- ↑ سطح کراتینین سرم: ایبوپروفن می تواند با عملکرد کلیه در برخی از افراد، به ویژه آنهایی که از قبل مشکلات کلیوی دارند یا بیشتر مستعد ابتلا به نارسایی کلیوی هستند، تداخل ایجاد کند. اختلال عملکرد کلیه می تواند منجر به اختلال در کلیرانس کراتینین شود که منجر به افزایش سطح کراتینین سرم می شود.
تاثیر ایبوپروفن در آزمایش ادرار:
- ایبوپروفن گاهی اوقات می تواند منجر به اختلالات خفیف در آزمایش ادرار شود. ممکن است باعث افزایش گذرا در سطح پروتئین (پروتئینوری) و خون در ادرار (هماچوری) شود. همچنین موجب کاهش کلیرانس کراتینین نیز می گردد. این تغییرات عموماً خوش خیم و برگشت پذیر هستند.
تاثیر ایبوپروفن در آزمایش های آنزیم قلبی:
- مطالعه ای در مورد این که ایبوپروفن به طور قابل توجهی بر تست های آنزیم قلبی مانند سطح تروپونین که معمولاً برای تشخیص بیماری های قلبی مانند انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی) استفاده می شود، تأثیر می گذارد. منتشر نشده است
تاثیر ایبوپروفن در تست های انعقادی:
- ایبوپروفن مانند سایر NSAID ها می تواند عملکرد پلاکت ها را مهار کرده و در لخته شدن خون اختلال ایجاد کند. با این حال، این اثرات عموماً خفیف و گذرا هستند و معمولاً بر آزمایش‌های معمول انعقاد مانند زمان پروترومبین (PT) و زمان ترومبوپلاستین جزئی فعال (aPTT) تأثیر نمی‌گذارند. با این حال، اگر فردی از ایبوپروفن با دوز بالا استفاده می کند یا تحت درمان طولانی مدت است، ممکن است توصیه شود قبل از انجام هر گونه روش یا جراحی تهاجمی، به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی اطلاع دهید.
توجه به این نکته ضروری است که اثرات ایبوپروفن در تست های آزمایشگاهی عموماً خفیف و گذرا است. با این حال، اگر ایبوپروفن مصرف میکنید و برای انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی برنامه‌ریزی شده‌اید، همیشه توصیه می‌شود برای اطمینان از تفسیر دقیق نتایج، پزشک خود را در مورد داروهای مصرفی خود مطلع کنید.
در سایت updatemd در مورد ایبوپروفن بیشتر بخوانید:
در بیماران مبتلا به دیابت مصرف NSAIDها (مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، ایندومتاسین و…) حتی به صورت کوتاه مدت و در یک بازه زمانی یک ماهه ریسک بروز نارسایی قلبی را به طور قابل توجهی بالا می‌برد.
منابع مقاله
Santos PCJL, Silva AM, Marcatto LR, et Interferência de medicamentos utilizados nos exames laboratoriais para monitoramento de dislipidemias e diabetes mellitus. Unisanta Health Science; 2017; 1(1): 18-32.
Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. Perfil dos municípios 2017. Available at: https://www.divinopolis.mg.leg.br/sobre-divinopolis/ geografia. [Accessed on: 20 July 2019].
World Health Organization. Essential medicines and health products. Anatomical Therapeutic Chemical (ATC) classification. Available at: https://who.int/medicines/regulation/medicines-safety/toolkit_atc/en/. [Accessed on: 16 Dec 2019].
Sociedade Brasileira de Diabetes (SBD). Diretrizes da Sociedade Brasileira de Diabetes 2017-2018. São Paulo: Clannad;
Lucas GNC, Leitão ACC, Alencar RL, Xavier RMF, Daher EF, Junior Aspectos fisiopatológicos da nefropatia por anti-inflamatórios não esteroidais. J Bras Nefrol. 2019; 41(1): 124-30.
Porto JR, Gomes KB, Fernandes AP, Domingueti CP. Avaliação da função renal na doença renal crônica. Rev Bras Análises Clínicas. 2017; 49(1): 26-35.
Azevedo VF, Lopes MP, Catholino NM, Paiva ES, Araújo VA, Pinheiro Revisão crítica do tratamento medicamentoso da gota no Brasil. Rev Bras Reumatol. 2017; 57(4): 346-55.
Shrimanker I, Bhattarai S. Eletrólitos. [Updated on: 3 May, 2019]. In: StatPearls [Internet]. Ilha do Tesouro (FL): StatPearls Publishing; 2019. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541123/.
Sinco HBC, Peñafiel COR, Sánchez AS, Jaloma JC, Murillo CM, Figueiroa EM. Megaloblastic anaemia: folic acid and vitamin B12 metabolism. Rev Med Del Hospital General de México. 2015; 78(3): 135-43.
Ferreira AL, Rocha CP, Vieira LM, Dusse LMSA, Junqueira DRG, Carvalho Alterações hematológicas induzidas por medicamentos convencionais e alternativos. Rev Bras Farmácia. 2013; 94(2): 94-101.
Wolf JM, Wolf A review on oral anticoagulant therapeutics in the management of thrombosis. Rev Saúde Biologia. 2017; 12(1): 66-78.
قبل آزمایش اصلا نباید ایبوپروفن مصرف کرد؟ آخه من به صورت طولانی مدت دارم مصرف میکنم و تو این مدت هم خیلی آزمایش دادم.
سلام و درود
اینکه کلا نباید مصرف کرد که حتما باید زیر نظر پزشک معالجتون باشه
آزمایش هایی که تحت تاثیر ایبوپروفن هستند در این مقاله شرح داده شده است.
قبل از انجام آزمایش حتما در ارتنباط با داروهایی که مصرف میکنید به آزمایشگاه اطلاع دهید