آزمایش تریپسینوژن (Trypsinogen) | تریپسین واکنشگر | تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT)

دکتر فرزاد باباخانی
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آزمایش تریپسینوژن (Trypsinogen) | تریپسین واکنشگر | تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT)

تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT) به عنوان بخشی از برخی از برنامه های غربالگری نوزادان برای غربالگری فیبروز کیستیک (CF) مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است همراه با آزمایش کلرید عرق و/یا پانل جهش ژن CF برای کمک به شناسایی بیماری سیستیک فیبروزیس استفاده شود. همچنین گاهی اوقات ممکن است از IRT برای کمک به تشخیص پانکراتیت حاد استفاده گردد.

اسامی دیگر:

  • IRT
  • Immunoreactive Trypsin
  • Serum Trypsinogen
  • Trypsin-like Immunoreactivity

چرا آزمایش تریپسینوژن درخواست می شود؟

برای غربالگری سیستیک فیبروزیس (CF)، یک بیماری ارثی که عمدتاً ریه‌ها، پانکراس و غدد عرق را درگیر می‌کند.

گاهی اوقات برای تشخیص پانکراتیت، که التهاب پانکراس است، استفاده می شود.

چه زمانی آزمایش تریپسینوژن بایستی انجام شود؟

به عنوان بخشی از آزمایش غربالگری نوزاد

گاهی اوقات هنگامی که علائم پانکراتیت، مانند درد شدید شکم(که ممکن است مداوم یا متناوب باشد)، تهوع، استفراغ، ضعف و یرقان را دارید.

نمونه مورد نیاز برای آزمایش تریپسینوژن:

  • ظرف/لوله: لوله با درب قرمز یا زرد(ترجیحا همراه با ژل جداکننده)/ کاغذ صافی جهت نمونه گیری از کف پا نوزادان
  • نوع نمونه: سرم
  • حجم نمونه: 1 میلی لیتر
لوله لخته(Clot Activator1)

لوله های مورد استفاده برای آزمایش تریپسینوژن

نمونه گیری از کف پای نوزادان برای آزمایش IRT

نمونه گیری از کف پای نوزادان برای آزمایش تریپسینوژن

شرایط-نگهداری-دمایی-نمونه-آزمایش-تریپسینوژن-ایمونوراکتیو-(IRT)

شرایط-قبول-یا-رد-نمونه-آزمایش-تریپسینوژن-ایمونوراکتیو-(IRT)

سرم باید سریعا بعد از نمونه گیری از سلول ها جدا شده و فریز گردد.

روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه

روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه

لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)

لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)

ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی

ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی

روش انجام آزمایش تریپسینوژن:

ایمونواسی مستقیم آنزیمی (EIA)

ایمونواسی مستقیم آنزیمی (EIA)

اساس کار ایمونواسی مستقیم آنزیمی (EIA)

آمادگی قبل از انجام آزمایش تریپسینوژن:

به آمادگی خاصی نیاز ندارد

چه چیزی در آزمایش تریپسینوژن مورد بررسی قرار می گیرد؟

تریپسینوژن یک پیش ماده غیرفعال است که توسط پانکراس تولید می شود و به آنزیم تریپسین تبدیل می شود. این آزمایش میزان تریپسینوژن در خون را اندازه گیری می کند.تریپسینوژن در لوزالمعده ذخیره می شود تا در صورت نیاز برای هضم پروتئین آزاد شود. لوزالمعده شکل غیر فعال تریپسینوژن را ذخیره می کند زیرا تریپسین فعال باعث آسیب شدید به بافت پانکراس می شود. تریپسینوژن توسط پانکراس به قسمت دوم دوازدهه، از طریق مجرای پانکراس، همراه با سایر آنزیم های گوارشی آزاد می شود.

تریپسینوژن

تریپسینوژن

در روده کوچک تریپسینوژن، فعال شده و به تریپسین تبدیل می شود. تریپسین یکی از آنزیم هایی است که مسئول تجزیه پروتئین موجود در غذا به قطعات کوچکتر به نام پپتید است. بدون تریپسینوژن و تریپسین کافی، فرد قادر به هضم و استفاده صحیح از پروتئین ها نخواهد بود. هر شرایطی که مانع از رسیدن تریپسینوژن به روده کوچک شود ممکن است باعث افزایش تریپسینوژن در خون شود.

فعال شدن تریپسینوژن:

تریپسینوژن توسط انتروپپتیداز (همچنین به عنوان انتروکیناز شناخته می شود) فعال می شود. انتروپپتیداز توسط مخاط دوازدهه تولید می شود و پیوند پپتیدی تریپسینوژن را در اسید آمینه N ترمینال که یک لیزین است می شکند. پپتید N ترمینال دور ریخته می شود و یک بازآرایی جزئی پروتئین تا شده رخ می دهد. از آنجایی که تریپسین پس از آرژنین یا لیزین پیوند پپتیدی دیگر را نیز می شکافد، می تواند سایر تریپسینوژن ها را جدا کند و بنابراین فرآیند فعال سازی تبدیل به اتوکاتالیستی می شود.

فعال سازی تریپسینوژن

فعال سازی تریپسینوژن

در افراد مبتلا به سیستیک فیبروزیس (CF)، پلاگ‌های مخاطی می‌توانند مجاری پانکراس را مسدود کنند، از رسیدن تریپسینوژن به روده کوچک جلوگیری می‌کنند و در نتیجه تجزیه پروتئین‌های غذا کاهش می‌یابد.

آسیب به لوزالمعده ناشی از بیماری های دیگر مانند پانکراتیت مزمن و سرطان پانکراس نیز ممکن است باعث انسداد شود که از رسیدن تریپسینوژن به روده کوچک جلوگیری می کند. سلول‌هایی که تریپسینوژن تولید می‌کنند نیز می‌توانند آسیب ببینند یا از بین بروند و ذخیره بدن را کاهش دهند.

تریپسینوژن، بر خلاف آمیلاز، تنها توسط سلول های آسینار پانکراس تولید می شود و بنابراین یک شاخص خاص برای آسیب پانکراس است. تصور می شود که فعال شدن زودرس پروآنزیم تریپسینوژن به تریپسین فعال در پارانشیم پانکراس یک مکانیسم کلیدی در ایجاد پانکراتیت حاد باشد.

صرف نظر از علت، همه علل اجازه فعال شدن پروآنزیم غیرفعال تریپسینوژن به تریپسین را می دهند، که سپس بیشتر آنزیم های گوارشی دیگر را فعال می کند و باعث آسیب بافتی و نکروز پانکراس، چربی اطراف و ساختارهای مجاور می شود. افزایش غلظت سرمی تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT)، اندازه‌گیری شده با سنجش کمی رادیوایمونوآنزیمی (EIA)، ممکن است در تشخیص پانکراتیت حاد مفید باشد.

عوارض پانکراتیت حاد

هیپوکلسمی مربوط به صابونی شدن کلسیم توسط چربی های آزاد شده و زردی خفیف تا قابل توجه، ممکن است پس از 24 ساعت به دلیل انسداد صفرا ظاهر شود. سندرم شبه سپسیس ناشی از ترشح آنزیم های گوارشی در گردش خون، ممکن است باعث آزاد شدن سیتوکین های التهابی، یک سندرم پاسخ ایمنی سیستمیک، با عوارض شدید شود. حدود 75 درصد از بیماران مبتلا به پانکراتیت حاد یک دوره خوش خیم دارند و به سرعت بهبود می یابند.

پانکراتیت حاد ایدیوپاتیک در حدود 10 تا 20 درصد از بیماران مبتلا به پانکراتیت رخ می دهد. اعتقاد بر این است که علت جهش‌های ژرمینیک تریپسینوژن کاتیونی (PRSS1) یا مهارکننده سرین پروتئاز، کازال نوع 1 (SPINK1) هستند. در این حالت خطر ابتلا به نارسایی غدد درون ریز یا برون ریز و آدنوکارسینوم پانکراس بالا است.

این جهش ها می توانند باعث پانکراتیت ارثی حاد یا مزمن اتوزومال مغلوب شوند که در دوران کودکی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود.

تریپسینوژن1

جهش در ژن های PRSS1 و SPINK1

جهش در SPINK1 خطر پانکراتیت مزمن را تقریباً 12 برابر با اختلال در توانایی سلول های آسینار برای مقابله و مهار اثرات مخرب تریپسین داخل سلولی افزایش می دهد.

بیماران مبتلا به این اختلالات معمولاً بین دوران نوزادی تا دهه چهارم پانکراتیت حاد راجعه دارند. پانکراتیت مزمن و سرطان پانکراس در سنین نسبتاً جوانی ایجاد می شود. هیچ درمان خاصی برای پیشگیری یا درمان پانکراتیت ارثی وجود ندارد. آزمایش بالینی برای اختلالات شرح داده شده در دسترس است

به عنوان بخشی از گروهی از آزمایش‌های غربالگری نوزادان، ممکن است با استفاده از آزمایشی به نام تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT) از نظر CF غربالگری شوند. نوزادان مبتلا به CF ممکن است سطوح IRT بالایی داشته باشند.

تریپسینوژن دارای دو ایزوآنزیم است که از طریق ادرار دفع می شود. تریپسینوژن-1 به سرعت در کلیه ها بازجذب می شود. با این حال، تریپسینوژن-2 به خوبی توسط کلیه ها بازجذب نمی شود و در طی پانکراتیت حاد غلظت آن در ادرار افزایش می یابد.

اهمیت بالینی آزمایش تریپسینوژن:

  • سیستیک فیبروزیس: این بیماران به دلیل مسدود شدن مخاط در شاخه های کوچک مجرای پانکراس، سطوح کافی از آنزیم های برون ریز پانکراس یا بی کربنات ها را ندارند.
  • پانکراتیت مزمن و حاد: این بیماران به دلیل تخریب سلول های آسینار پانکراس، سطوح کافی از آنزیم های برون ریز پانکراس یا بی کربنات ها را ندارند.
انواع پانکراتیت

انواع پانکراتیت

محدوده مرجع آزمایش تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT):

Immunoreactive Trypsinogen (IRT): 10 – 57 ng/mL

غلظت 60 میلی مول در لیتر در 100 میلی گرم عرق، تشخیص CF است که 40 تا 60 میلی مول در لیتر در حد متوسط است (اما احتمال تشخیص آن در نوزادان بیشتر است) و کمتر از 40 میلی مول در لیتر طبیعی است. برای اطمینان از نمونه عرق کافی، آزمایش معمولاً در چند هفته زندگی انجام می شود.

توجه: محدوده مرجع و واحد آزمایش وابسته به روش انجام و کیت می باشد و ممکن است در آزمایشگاه های مختلف متفاوت باشد. بنابراین توصیه می گردد که آزمایش ها ترجیحا در یک آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد.

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT) استفاده می شود؟

تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT) به عنوان بخشی از برخی از برنامه های غربالگری نوزادان برای غربالگری سیستیک فیبروزیس (CF) استفاده می شود. ممکن است همراه با آزمایش کلرید عرق و/یا پانل جهش ژن فیبروز کیستیک برای کمک به شناسایی CF استفاده شود.

همچنین گاهی اوقات ممکن است از IRT برای کمک به تشخیص پانکراتیت حاد استفاده شود.

چه زمانی آزمایش تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT) درخواست می شود؟

این آزمایش ممکن است بلافاصله پس از تولد نوزاد به عنوان بخشی از غربالگری سیستیک فیبروزیس برای نوزادان درخواست شود. غربالگری سیستیک فیبروزیس در حال حاضر بخشی از غربالگری نوزادان است.

آزمایش IRT گاهی اوقات زمانی درخواست می شود که فرد دارای علائم و نشانه های پانکراتیت حاد باشد، مانند:

  • درد شدید در قسمت فوقانی شکم که ممکن است به قسمت میانی کمر تابیده شود که معمولاً حداقل چندین ساعت در یک زمان طول می کشد.
  • حالت تهوع، استفراغ
  • ضعف
  • زردی پوست و/یا چشم (یرقان)
  • تب
علایم پانکراتیک حاد

علایم پانکراتیک حاد

نتیجه آزمایش تریپسینوژن ایمونوراکتیو (IRT) چه چیزی را نشان می دهد؟

اگر سطح IRT بالا باشد، ممکن است یک نوزاد تازه متولد شده به سیستیک فیبروزیس (CF) مبتلا باشد.

اگر IRT بالا باشد، یک کودک یا بزرگسال ممکن است تولید غیر طبیعی آنزیم پانکراس، پانکراتیت یا سرطان پانکراس داشته باشد.

با این حال، آزمایش IRT تشخیصی نیست. تعداد قابل توجهی از موارد مثبت کاذب و مشکلات غیر از سیستیک فیبروزیس و پانکراتیت وجود دارد که می تواند باعث افزایش IRT شود. عواملی مانند سن در جمع آوری و نژاد/قومیت می توانند بر سطح IRT تأثیر بگذارند. سطح بالا باید با آزمایش های دیگر تایید شود. که هنگام تشخیص سیستیک فیبروزیس، ممکن است شامل آزمایش IRT دیگر در یک ماه، آزمایش جهش ژن CF و/یا آزمایش کلرید عرق باشد.

اگر سطح IRT بالا نباشد، احتمالاً نوزاد CF ندارد. با این حال، اگر سوء ظن به CF زیاد باشد و نوزاد علائم و نشانه‌هایی مطابق با CF داشته باشد، آزمایش‌های دیگر برای سیستیک فیبروزیس، مانند آزمایش کلرید عرق و/یا آزمایش جهش ژن CF، باید در نظر گرفته شود.

چه آزمایش‌های دیگری ممکن است پزشک برای بررسی عملکرد پانکراس انجام دهد؟

پزشک شما ممکن است آزمایش مدفوع برای چربی مدفوع، الاستاز مدفوع، یا کیموتریپسین یا آزمایش خون برای آمیلاز یا لیپاز را برای بررسی سایر جنبه‌های پانکراس و عملکرد گوارشی تجویز کند.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

در آزمایش سیستیک فیبروزیس (CF)، آزمایش IRT فقط برای غربالگری مفید است. آزمایش های اضافی برای ایجاد تشخیص مورد نیاز است

در کسانی که CF دارند، درجه افزایش IRT نشان دهنده شدت بیماری نیست.

مطالب مرتبط در متااورگانون:

در جای دیگر وب:

مورد تایید و بازبینی شده توسط:

دکتر فرزاد باباخانی

این مقاله را به دوستان خود معرفی کنید

منابع مقاله

 

2020 review performed by Jayson V. Pagaduan, PhD, Clinical Chemist, Intermountain Healthcare.

Therrell, B.L., Jr., et al. Immunoreactive Trypsinogen (IRT) as a Biomarker for Cystic Fibrosis: challenges in newborn dried blood spot screening. Mol Genet Metab, 2012. 106(1): p. 1-6.

National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Symptoms & Causes of Pancreatitis. Available online at https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/pancreatitis/symptoms-causes. Accessed on 4/20/2020.

Weidler, S., et al. A product of immunoreactive trypsinogen and pancreatitis-associated protein as second-tier strategy in cystic fibrosis newborn screening. J Cyst Fibros, 2016. 15(6): p. 752-758.

Castellani, C. and J. Massie. Emerging issues in cystic fibrosis newborn screening. Curr Opin Pulm Med, 2010. 16(6): p. 584-90.

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

NIDDK (July 1997). Cystic Fibrosis Research Directions. The National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) [NIH Publication No. 97-4200]. Available online at http://www.niddk.nih.gov/health/endo/pubs/cystic/cystic.htm.

CFF. Sweat Testing Procedure and Commonly Asked Questions. Cystic Fibrosis Foundation [On-line information]. Available online at http://www.cff.org/publications01.htm.

Tait, J., et. al. (26 March 2001). Cystic Fibrosis. GENEReviews [On-line information]. Available online at http://www.genetests.org/.

Mayo Clinic (2001, February 09). What is Cystic Fibrosis? Mayo Clinic [On-line information]. Available online at http://www.mayoclinic.com/invoke.cfm?objectid=2CEBF76F-D36A-4D15-B937BFF91AB51438.

MedlinePlus (2002, January 2, Updated). Cystic Fibrosis. MedlinePlus Health Information [On-line Information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000107.htm.

MedlinePlus (2002, January 2, Updated). Sweat Electrolytes. MedlinePlus Health Information [On-line Information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003630.htm.

MedlinePlus (2002, January 2, Updated). Trypsin and chymotrypsin in stool. MedlinePlus Health Information [On-line Information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003594.htm.

Mountain States Genetics (1999, September, Revised). Cystic Fibrosis (CF). Newborn Screening Practitioner’s Manual [On-line information]. Available online at http://www.mostgene.org/pract/prac26.htm.

National Institutes of Health (1995, November). Facts About Cystic Fibrosis. National Heart, Lung, and Blood Institute NIH Publication No. 95-3650 [On-line information]. Available online at http://www.nhlbi.nih.gov/health/public/lung/other/cf.htm.

Quest Diagnostics NEWS (2002, Winter). What is the Best Test to Screen for Cystic Fibrosis? [On-line serial]. PDF available for download at http://www.questdiagnostics.com/hcp/files/02winter_newsletter.pdf.

NIH (2002, January 2, Updated). Neonatal cystic fibrosis screening. MedlinePlus Health Information [On-line Information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003409.htm.

Drkoop (2001). Cystic fibrosis. Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.drkoop.com/conditions/ency/article/000107.htm.

NIH (2002, January 2, Updated). Trypsinogen. MedlinePlus Health Information [On-line Information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003560.htm.

Biomedical Hypertext (1999 May 20, last update). Exocrine Secretions of the Pancreas. Colorado State University [On-line information]. Available online at http://arbl.cvmbs.colostate.edu/hbooks/pathphys/digestion/pancreas/exocrine.html.

UPCMD (1998 – 2002). Cystic Fibrosis. University Pathology Consortium, LLC [On-line information]. Available online at http://www.upcmd.com/dot/examples/00218/description.html.

Sainato, D., (2002, March). Genetic Testing for CF Going Mainstream? Clinical Laboratory News [Journal], Vol 28.

Peter Jacky, PhD, FACMG. Director of Cytogenetics and Molecular Genetics, Airport Way Regional Laboratory, Portland, OR.

(Update October 15, 2007) Greco, F. MedlinePlus Medical Encyclopedia. Trypsinogen. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003560.htm. Accessed January 2009.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, eds. St. Louis: Elsevier Saunders; 2006. P. 622.

Cystic Fibrosis Foundation. Testing for Cystic Fibrosis. Available online at http://www.cff.org/AboutCF/Testing/. Accessed December 2008.

Cleveland Clinic. Cystic Fibrosis. Available online at http://my.clevelandclinic.org/disorders/cystic_fibrosis/hic_cystic_fibrosis.aspx#. Accessed December 2008.

State of Missouri Department of Health and Senior Services. Cystic Fibrosis. Available online at http://www.dhss.mo.gov/Lab/Newborn/CysticFibrosis.html. Accessed January 2009.

Denise I. Quigley, PhD, FACMG. Co-Director Cytogenetics/Molecular Genetics, Airport Way Regional Laboratory, Portland, OR.

Peter Jacky, PhD, FACMG. Director of Cytogenetics and Molecular Genetics, Airport Way Regional Laboratory, Portland, OR.

Kaneshiro, N. (Updated 2012 May 16).Neonatal cystic fibrosis screening. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003409.htm. Accessed September 2012.

Grenache, D. et. al. (Updated 2012 April) Cystic Fibrosis – CF. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/CF.html?client_ID=LTD#tabs=0. Accessed September 2012.

Dugdale, D. (Updated 2011 February 4). Trypsinogen test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003560.htm. Accessed September 2012.

Bender, L. et. al. (2011 September 29). Kids in America Newborn Screening for Cystic Fibrosis. Medscape Today News from Lab Med v42 (10):595-601 [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/750133. Accessed September 2012.

Sharma, G. (2012 May 15). Cystic Fibrosis. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/1001602-overview. Accessed August 2012.

Kaneshiro, N. (2012 May 16). Cystic fibrosis. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000107.htm. Accessed August 2012.

Timothy S. Uphoff, Ph.D., D(ABMG), MLS(ASCP)CM. Section Head Molecular Pathology Laboratory, Marshfield Labs, Marshfield Clinic, Marshfield WI.

Lal, S. (2015 February 4 Updated). Trypsinogen test. MedlinePlus Medical Encyclopedia. Available online at https://medlineplus.gov/ency/article/003560.htm. Accessed on 9/05/16.

(© 2016). Diagnosing and Treating Cystic Fibrosis. American Lung Association. Available online at http://www.lung.org/lung-health-and-diseases/lung-disease-lookup/cystic-fibrosis/diagnosing-and-treating-cf.html. Accessed on 9/05/16.

Sharma, G. (2016 June 08 Updated). Cystic Fibrosis. Medscape Drugs and Diseases. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/1001602-overview. Accessed on 9/05/16.

Newborn Screening for CF. Cystic Fibrosis Foundation. Available online at https://www.cff.org/What-is-CF/Testing/Newborn-Screening-for-CF/. Accessed on 9/05/16.

Earley, M. (2013). New Guidelines for Cystic Fibrosis Newborn Screening Laboratory Tests. CLSI Presentation. Available online at http://community.clsi.org/NBS/wp-content/uploads/sites/9/2013/07/CF-Presentation-012620121.pdf. Accessed on 9/05/16.

Rosenstein, B. (2016 January Revised). Cystic Fibrosis. Merck Manual for Professionals Available online at http://www.merckmanuals.com/professional/pediatrics/cystic-fibrosis-cf/cystic-fibrosis. Accessed on 9/05/16.

(©2016) Mayo Medical Laboratories. Trypsin-like Immunoreactivity. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/57318. Accessed November 2016.

این مقاله برای شما مفید بود؟

ثبت دیدگاه

Go to Top