دوره ماه عسل [Honeymoon Period] در دیابت نوع 1

📩 نتایج نهایی آنالیت های بیوشیمی پسر بچه ی ۸ ساله ای که از دو ماه گذشته تشخیص دیابت ملیتوس تیپ یک [IDDM] در وی قطعی شده و انسولین تراپی اش آغاز شده به پیوست می باشد. بیمار صبح ناشتا بدون تزریق انسولین برای کنترل گلوکز به آزمایشگاه کلینیکال مراجعه کرده است. نتایج پس از تکرار و اطمینان از صحت، برای تأیید در کارتابل شما به عنوان مسئول فنی و یا سوپروایزر آزمایشگاه قرار گرفته است. چه کامنت یا یادداشتی برای اَپروچ بهتر بیمار با توجه به نتایج و تاریخچه وی ضروری به نظر می رسد؟

‍دوره ماه عسل در دیابت نوع 1 چیست؟

📩 دوره ماه عسل [Honeymoon Period] که در برخی کیس های IDDM مشاهده می شود (50 تا 60 درصد) عبارت است از دوره زمانی کوتاهی متعاقب تشخیص دیابت که درآن پانکراس هنوز توانایی تولید مقادیر کافی و قابل ملاحظه ایی از انسولین را دارد به طوریکه با این مقدار انسولین به خوبی گلوکز در این کیس ها به مدت کوتاهی کنترل می گردد.

📩 در دوره ماه عسل به نظر می رسد بیمار دیابتی وضعیت بهتری پیدا کرده است [Partial remission] و فقط به مقادیر حداقلی از انسولین برای حفظ شرایط نرموگلیسمیک خود نیاز دارد به طوریکه دوز درمانی انسولین به کمتراز ۰/۵ واحد بر کیلوگرم وزن بدن بیمار در یک روز با HbA1c کمتر از هفت درصد می رسد. بعضی از این کیس ها حتی بدون دریافت انسولین، گلوکز نرمال یا نزدیک ِنرمال دارند. به عبارتی به نظر می رسد علی رغم آغاز انسولین تراپی برای بیمار با دیابت ملیتوس تایپ I، نیاز به انسولین به طور گذرا کاهش یافته است.

📩 همه افراد مبتلا به دیابت نوع 1 دوره ماه عسل ندارند و داشتن آن به معنای درمان دیابت نیست. هیچ درمانی برای دیابت وجود ندارد و یک دوره ماه عسل فقط موقتی است.

📩 در بعضی از بیماران IDDM وضعیت نرموگلیسمیک ممکن است بیش از یکسال ادامه یابد و در این مدت بیمار اصلاًنیازی به هیچگونه درمان فارماکولوژیک نداشته باشد . به این دوره ماه عسل با “ بهبودی کامل” [Complete remission] گفته می شود. دوره ماه عسل ندرتاً و به صورت Case report در بیماران دیابتی تایپ II یا NIDDM نیز گزارش شده است .

📩 دوره ماه عسل معمولاً در سه ماهه ی اول پس از تشخیص دیابت دیده می شود. سیستم ایمنی بیماران IDDM در یک بازه زمانی چند هفته تا کمی بیش از یکسال، حمله به پانکراس را ادامه می دهد تا سلول های باقیمانده ی تولید کننده انسولین را نیز نابود کند. پس از نابودی و از بین رفتن سلو ل های سنتزکننده انسولین، دوره ماه عسل – مانند هر ماه عسل دیگری – پایان می یابد.

📩 این به این دلیل است که در دیابت نوع 1، سیستم ایمنی شما سلول های تولید کننده انسولین را در پانکراس از بین می برد. در مرحله ماه عسل، سلول های باقی مانده به تولید انسولین ادامه می دهند. هنگامی که آن سلول ها می میرند، پانکراس شما نمی تواند دوباره شروع به تولید انسولین کافی کند.

📩 در کیس های مشابه پسرب چه ۸ ساله که شرح حال آن گذشت، ممکن است آزمایشگاه کلینیکال در مظان ِ خطای آنالیتیکال قرار گیرد به همین جهت در این مواقع پس از اطمینان از صحت و دقت آزمایش های انجام شده با روش های QA توصیه می شود یادداشت [Note] زیر جهت کمک به مدیریت بهینه در گزارش بیوشیمی بیمار درج گردد :

✅ For the patient , Honeymoon period should be considered.

آیا می توان اثرات فاز ماه عسل را افزایش کرد؟

کنترل قند خون شما در طول ماه عسل اغلب آسان تر است. به همین دلیل، برخی افراد سعی می کنند فاز ماه عسل را افزایش دهند.

این امکان وجود دارد که یک رژیم غذایی بدون گلوتن بتواند به طولانی شدن مرحله ماه عسل کمک کند. محققین منبع معتبر در دانمارک مطالعه موردی کودک مبتلا به دیابت نوع 1 را انجام دادند که به بیماری سلیاک مبتلا نبود.

پس از پنج هفته مصرف انسولین و رژیم غذایی نامحدود، کودک وارد فاز ماه عسل شد و دیگر نیازی به انسولین نداشت. سه هفته بعد، او به رژیم غذایی بدون گلوتن روی آورد. این مطالعه 20 ماه پس از تشخیص کودک به پایان رسید. در این زمان، او هنوز یک رژیم غذایی بدون گلوتن می‌خورد و هنوز به انسولین روزانه نیاز نداشت.

محققان پیشنهاد کردند که رژیم غذایی بدون گلوتن که آن را “ایمن و بدون عوارض جانبی” می نامند، به طولانی شدن دوره ماه عسل کمک می کند. یک رژیم غذایی طولانی مدت بدون گلوتن ممکن است حتی پس از دوره ماه عسل نیز مفید باشد. تحقیقات بیشتری برای تأیید تأثیر این رژیم غذایی مورد نیاز است.

تحقیقات دیگر نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌های ویتامین D می‌تواند به ماندگاری دوره ماه عسل کمک کند.

محققان برزیلی یک مطالعه 18 ماهه روی 38 فرد مبتلا به دیابت نوع 1 انجام دادند. نیمی از شرکت کنندگان مکمل روزانه ویتامین D3 دریافت کردند و به بقیه دارونما داده شد. محققان دریافتند شرکت‌کنندگانی که ویتامین D3 مصرف می‌کردند کاهش کندتر سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس را تجربه کردند. این ممکن است به طولانی شدن دوره ماه عسل کمک کند.

🔰 Reference:
www.blog.bluecircle.foundation By chahvy chadha 2019-06-06.

📚 نگارش و ترجمه:
🖌 دکتر علیرضا لطفی کیان 🖌
دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی
از دانشگاه علوم پزشکی ایران