آزمایش HLA typing | تست سازگاری بافتی | HLA Crossmatching

دکتر فرزاد باباخانی
آخرین بروزرسانی
22 آبان 1402
آخرین بروزرسانی
22 آبان 1402
آزمایش HLA typing | تست سازگاری بافتی | HLA Crossmatching

HLA یا آنتی ژن های لکوسیت انسانی پروتئین هایی هستند که در سطح سلول ها قرار دارند و به سیستم ایمنی کمک می کنند بین سلول های “خود” و “غیر خود” تمایز قائل شوند. آنها نقش مهمی در توانایی بدن برای شناسایی و پاسخ به مواد خارجی مانند ویروس ها، باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا دارند.

HLA ها همچنین در پیوند اعضا نقش دارند، زیرا تعیین می کنند که آیا عضوی از یک فرد توسط سیستم ایمنی گیرنده به عنوان “خودی” یا “غیر خودی” شناخته می شود. تطابق نزدیک بین HLA های اهدا کننده و گیرنده می تواند میزان موفقیت پیوند را بهبود بخشد.

انواع مختلفی از HLA ها وجود دارد و هر فردی مجموعه منحصر به فردی از آنها دارد. شناخته شده ترین HLA ها مولکول های آنتی ژن لکوسیتی کلاس I (HLA-I) و کلاس II (HLA-II) هستند که پپتیدهای مشتق شده از پروتئین های داخل سلولی و خارج سلولی را به ترتیب به سلول های T برای شناسایی ایمنی ارائه می دهند.

اسامی دیگر:

  • Tissue Typing
  • Histocompatibility Testing
  • HLA Crossmatching
  • WBC Cross Match
  • Lymphocyte Cross Match
  • DNA Typing/Matching

چرا آزمایش HLA typing درخواست می شود؟

  • رایج ترین دلیل درخواست این آزمایش، تعیین سازگاری اهداکننده و گیرنده بالقوه برای پیوند عضو یا مغز استخوان است. از آنجایی که ژن های HLA از هر دو والدین به ارث می رسد، این آزمایش به یافتن بهترین تطابق بین اهداکننده و گیرنده کمک می کند تا خطر رد یا بیماری پیوند در مقابل میزبان را به حداقل برساند.
  • علاوه بر تطبیق پیوند، HLA typing همچنین می تواند در تحقیقات پزشکی قانونی برای کمک به شناسایی افراد، تعیین پدر و مادر و بررسی صحنه های جرم استفاده شود.
  • همچنین ممکن است برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی خاص، مانند بیماری سلیاک و دیابت نوع 1، و ناهنجاری های دیگر که شامل ناهنجاری‌های سیستم ایمنی مرتبط با انواع خاص ژن HLA است، استفاده شود.

چه زمانی آزمایش HLA typing بایستی انجام شود؟

  • HLA typing معمولاً برای تشخیص علائم انجام نمی شود. بلکه آزمایشی است که برای روش های پزشکی خاص مانند پیوند عضو جامد یا سلول‌های بنیادی خونساز (HSC) درخواست می شود.
  • با این حال، اگر فردی علائمی را تجربه می کند که نشان دهنده یک اختلال خود ایمنی است، مانند درد مفاصل، خستگی یا بثورات پوستی، پزشک معالج او ممکن است تایپ HLA را به عنوان بخشی از فرآیند تشخیصی توصیه کند. با این حال، تایپ HLA به تنهایی برای تشخیص بیماری خودایمنی کافی نیست و ممکن است آزمایش‌ها و ارزیابی‌های بیشتری لازم باشد.

توجه به این نکته مهم است که همه افرادی که علائم مرتبط با اختلالات خود ایمنی را تجربه می کنند، در نمایه HLA خود دچار ناهنجاری نمی شوند و برعکس، هرکسی که پروفایل HLA غیرطبیعی دارد، به بیماری های خود ایمنی مبتلا نخواهد شد. بنابراین، تایپ HLA باید در چارچوب تصویر بالینی کامل و سابقه پزشکی فرد تفسیر شود.

  • برخی از گیرندگانی که نیاز به تزریق پلاکت دارند، به دلیل وجود آنتی بادی های HLA، تعداد پلاکت هایشان افزایش نمی یابد. برای بهبود پاسخ پلاکتی، اهداکنندگان خون پلاکت ها با گیرنده آنتی ژن HLA مطابقت دارند.

نمونه مورد نیاز برای آزمایش HLA typing:

  • ظرف/لوله: لوله با درب بنفش حاوی ضد انعقاد EDTA / لوله با درب سبز حاوی ضد انعقاد هپارین / لوله در پیچ دار حاوی سواب / ظرف حاوی بافت
  • نوع نمونه: خون گامل (گلبول های سفید) / سواب داخل گونه یا اسمیر باکال (buccal swab) / بافت
  • حجم نمونه: 5 میلی لینر خون
آزمایش تیوپورین متیل ترانسفراز (TPMT)

لوله ها و طروف مورد نیاز برای آزمایش HLA typing 

شرایط مختلف نگهداری نمونه برای آزمایش HLA typing:

زمان ماندگاری نمونه ها برای تست های HLA typing می تواند بسته به نوع نمونه و شرایط نگهداری متفاوت باشد. در اینجا یک مرور کلی از عمر مفید نمونه های مختلف برای تست های تایپ LA بر حسب ماه آورده شده است:

  •  نمونه های خون: نمونه های خون جمع آوری شده در لوله های EDTA را می توان تا 24 ساعت در دمای اتاق نگهداری کرد و یا تا 7 روز در یخچال در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد نگهداری کرد. برای نگهداری طولانی‌تر، بسته به آزمایشگاه و آزمایش خاصی که انجام می‌شود، نمونه‌های خون را می‌توان در دمای -20 یا -80 درجه سانتی‌گراد برای چند ماه تا سال منجمد کرد (ترجیحا از فریز کردن نمونه ها اجتناب شود و نمونه ها سریع تر آزمایش شوند).
  •  نمونه های بزاق: نمونه های بزاق جمع آوری شده با استفاده از کیت Oragene را می توان تا 6 ماه در دمای اتاق نگهداری کرد، یا حداکثر تا 2 سال در یخچال در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد نگهداری کرد. برای نگهداری طولانی تر، نمونه های بزاق را می توان در دمای 20- یا 80- درجه سانتی گراد برای چندین سال منجمد کرد.
کیت Oragene برای جمع آوری بزاق

کیت Oragene برای جمع آوری بزاق

  • نمونه های بافت: نمونه های بافت را می توان تا 24 ساعت در دمای اتاق نگهداری کرد، یا حداکثر تا 7 روز در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد در یخچال نگهداری کرد. برای نگهداری طولانی تر، نمونه های بافت را می توان در دمای 20 درجه سانتی گراد یا 80- درجه سانتی گراد برای چند ماه تا سال منجمد کرد.

برای اتجام تستهای سرولوژیکی نمونه در دمای اتاق و برای تستهای با اساس DNA در یخچال نگهداری شود.آزمایش سرولوژی احتیاج به لنفوسیت‌های زنده دارد ولی جهت DNA Testing سلول زنده یا مرده فرقی ندارد.

توجه به این نکته ضروری است که زمان ماندگاری نمونه ها بسته به آزمایشگاه و آزمایش خاصی که انجام می شود می تواند متفاوت باشد و نمونه ها باید طبق دستورالعمل های خاص ارائه شده توسط آزمایشگاه نگهداری و نگهداری شوند. حمل یا نگهداری نامناسب نمونه ها می تواند بر کیفیت و دقت نتایج تایپ HLA تأثیر بگذارد.

شرایط رد نمونه های مختلف برای آزمایش HLA typing:

معیارهای رد برای یک نمونه می تواند بسته به تست خاص HLA تایپ در حال انجام و پروتکل های آزمایشگاه متفاوت باشد. با این حال، برخی از دلایل رایج برای رد شدن یک نمونه در طول تایپ HLA عبارتند از:

  • کمیت یا کیفیت ناکافی DNA در نمونه: اگر نمونه حاوی DNA کافی با کیفیت بالا نباشد، ممکن است تعیین دقیق ژنوتیپ HLA فرد امکان پذیر نباشد.
  • وجود بازدارنده ها: برخی از نمونه ها ممکن است حاوی موادی باشند که می توانند در فرآیند تقویت مبتنی بر PCR مورد استفاده در تایپ HLA اختلال ایجاد کنند. مهارکننده های رایج شامل هموگلوبین، لیپیدها و سایر آلاینده ها هستند.
  •  آلودگی: نمونه ها می توانند با DNA از منابع دیگر مانند باکتری ها یا افراد دیگر آلوده شوند. آلودگی می تواند منجر به نتایج نادرست و تایپ مثبت یا منفی کاذب شود.
  •  تخریب نمونه: نمونه ها می توانند در طول زمان تخریب شوند و منجر به DNA با کیفیت پایین و نتایج نادرست شوند. اگر نمونه به درستی ذخیره نشده باشد یا اگر نمونه قدیمی باشد، ممکن است این اتفاق بیفتد.
  • برچسب زدن یا مستندسازی نادرست: برچسب زدن و مستندسازی نمونه ها برای اطمینان از شناسایی دقیق و ردیابی نمونه ها در طول فرآیند آزمایش بسیار مهم است. اگر نمونه ها دارای برچسب اشتباه یا مستند ضعیف باشند، می تواند منجر به خطا و نتایج نادرست شود.

به طور کلی، رسیدگی و پردازش دقیق نمونه ها برای تایپ HLA برای اطمینان از نتایج دقیق و قابل اعتماد بسیار مهم است. آزمایشگاه ها معمولاً پروتکل های سختگیرانه ای دارند تا خطر رد نمونه را به حداقل برسانند و از تست با کیفیت بالا اطمینان حاصل کنند.

آمادگی قبل از انجام آزمایش HLA typing:

به ناشتایی یا آمادگی خاصی نیاز ندارد

روش های مختلف انجام آزمایش HLA typing:

روش سرولوژیکی HLA typing: 

تایپ سرولوژیکی یک روش آزمایشگاهی است که برای انجام تست های HLA typing استفاده می شود. در این روش از آنتی بادی ها برای تشخیص وجود آنتی ژن های خاص HLA در سطح گلبول های سفید استفاده می شود. در اینجا توضیح مفصلی از روش تایپ سرولوژیکی آورده شده است:

  • جمع آوری نمونه: نمونه خون از بیمار جمع آوری می شود که معمولاً از لوله EDTA برای جلوگیری از لخته شدن استفاده می شود.
  • جداسازی سلولی: گلبول های سفید خون از بقیه اجزای خون جدا می شوند، معمولاً با استفاده از تکنیکی به نام سانتریفیوژ با گرادیان چگالی. این شامل لایه‌بندی نمونه خون روی محلولی با چگالی بالاتر مانند فایکول و سانتریفیوژ کردن آن برای جدا کردن گلبول‌های سفید خون از گلبول‌های قرمز و پلاسما است.
  •  آزمایش آنتی بادی: گلبول های سفید خون با آنتی بادی هایی که مخصوص آنتی ژن های مختلف HLA هستند مخلوط می شوند. این آنتی‌بادی‌ها معمولاً آنتی‌بادی‌های مونوکلونال هستند که توسط یک نوع سلول ایمنی تولید می‌شوند و برای آنتی ژن هدف خود بسیار اختصاصی هستند. سلول ها و آنتی بادی ها با هم انکوبه می شوند و به آنتی بادی ها اجازه می دهند به هر آنتی ژن HLA موجود در سطح گلبول های سفید متصل شوند.
  •  مشاهده: واکنش برای تعیین نوع HLA مشاهده می شود. اگر آنتی بادی ها به گلبول های سفید متصل شوند، نشان دهنده وجود آنتی ژن HLA مربوطه است. واکنش را می توان با استفاده از میکروسکوپ یا با اندازه گیری مقدار آنتی بادی متصل شده با استفاده از تکنیکی مانند فلوسیتومتری مشاهده کرد. یا می توان از لیز سلول ها بواسطه فعال شدن کمپلمان بعد از اتصال آنتی بادی به HLA خاص استفاده کرد.
  • HLA typing: نوع HLA بر اساس الگوی اتصال آنتی بادی تعیین می شود. هر آنتی ژن HLA دارای یک کد خاص مانند HLA-A2 یا HLA-B27 است که نشان دهنده آلل خاص موجود است. نوع HLA به صورت ترکیبی از این کدها مانند HLA-A2، B27 گزارش شده است.
روش سرولوژیکی HLA typing

روش سرولوژیکی HLA typing

روش تایپ سرولوژیکی یک تکنیک متداول برای انجام تست های HLA تایپ است که شامل تشخیص واکنش های آنتی ژن-آنتی بادی است. در اینجا به برخی از مزایا و معایب این روش اشاره می کنیم:

مزایای:

1. تایپ سرولوژیکی یک تکنیک نسبتا ساده و سرراست است که با حداقل آموزش و تجهیزات قابل انجام است.
2. امکان تشخیص آنتی ژن های متعدد را به طور همزمان فراهم می کند و آن را برای آزمایش تعداد زیادی از نمونه ها در مدت زمان کوتاهی کارآمد می کند.
3. تایپ سرولوژیکی می تواند اطلاعاتی در مورد بیان آنتی ژن های HLA در سطح سلول ارائه دهد که می تواند برای ارزیابی سازگاری بین اهداکنندگان و گیرندگان برای پیوند عضو مفید باشد.

معایب:

1. تایپ سرولوژیکی را می توان به دلیل ناتوانی آن در تشخیص تمام آلل های یک ژن خاص محدود کرد، زیرا بر وجود آنتی بادی های خاص برای شناسایی و واکنش با آنتی ژن ها متکی است.
2. مثبت کاذب یا منفی کاذب می تواند به ترتیب به دلیل واکنش متقاطع آنتی بادی ها یا تغییرات ژنتیکی در بیان آنتی ژن های HLA رخ دهد.
3. نتایج به دست آمده از تایپ سرولوژیکی ممکن است همیشه دقیق یا قطعی نباشد و ممکن است نیاز به تایید با روش های دیگر مانند تایپ مولکولی یا مبتنی بر توالی داشته باشد.

روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR):

PCR یک تکنیک آزمایشگاهی است که برای تقویت نواحی خاصی از ژن‌های HLA استفاده می‌شود که سپس برای تعیین نوع HLA توالی‌یابی می‌شوند. در اینجا جزئیات روش PCR برای تایپ HLA آورده شده است:

  • جمع آوری نمونه: نمونه خون از بیمار جمع آوری می شود که معمولاً از لوله EDTA برای جلوگیری از لخته شدن استفاده می شود.
  •  استخراج DNA: گلبول های سفید خون از بقیه اجزای خون جدا می شوند، معمولاً با استفاده از تکنیکی به نام سانتریفیوژ گرادیان چگالی. سپس DNA با استفاده از کیت استخراج DNA تجاری از گلبول های سفید استخراج می شود.
  • تکثیر PCR: ماده ژنتیکی یا DNA استخراج‌شده با استفاده از PCR تکثیر می‌شود، که شامل حرارت دادن DNA برای دناتوره کردن آن به رشته‌های منفرد، سپس با استفاده از پرایمرهایی که مخصوص نواحی ژن HLA هستند برای بازپخت روی رشته‌های منفرد استفاده می‌شود. پرایمرها به گونه ای طراحی شده اند که وقتی به رشته های منفرد DNA متصل می شوند، DNA پلیمراز می تواند پرایمرها را گسترش دهد و رشته های DNA جدیدی را که مکمل DNA الگو هستند، سنتز کند. این فرآیند برای چرخه های (Cycle) متعدد تکرار می شود و در نتیجه تعداد زیادی کپی از مناطق مورد نظر ژن HLA ایجاد می شود.
  • الکتروفورز ژل: DNA تقویت شده با استفاده از الکتروفورز ژل بر اساس اندازه جدا می شود، که شامل عبور DNA از طریق یک ماتریس ژل با استفاده از میدان الکتریکی است. قطعات کوچکتر DNA سریعتر در ژل حرکت می کنند، در حالی که قطعات بزرگتر آهسته تر حرکت می کنند. این منجر به ایجاد الگوی نوارهایی بر روی ژل می شود که با اندازه قطعات DNA تقویت شده مطابقت دارد.
واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR)

واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR)

  • توالی یابی: قطعات DNA تقویت شده با استفاده از توالی یابی سانگر، که شامل استفاده از دی اکسی نوکلئوتیدهای نشاندار شده با فلورسنت برای پایان دادن به سنتز DNA در موقعیت های خاص در امتداد رشته DNA است، توالی یابی می شوند. سپس قطعات پایان یافته با استفاده از الکتروفورز مویرگی بر اساس اندازه جدا می شوند و توالی بر اساس ترتیب قطعات پایان یافته تعیین می شود.
  • HLA typing: نوع HLA بر اساس توالی قطعات DNA تکثیر شده تعیین می شود. این توالی با پایگاه داده ای از آلل های HLA شناخته شده برای تعیین نوع خاص HLA مقایسه می شود.

توجه به این نکته مهم است که توالی یابی PCR می تواند تایپ با وضوح بالا (High resolution) را ارائه دهد، به این معنی که می تواند تفاوت های ظریف بین آلل های HLA را تشخیص دهد. با این حال، این روش نسبتاً پیچیده و پرهزینه است که به تجهیزات و تخصص تخصصی نیاز دارد.

روش تایپ الیگونوکلئوتیدی اختصاصی توالی (SSO):

تایپ الیگونوکلئوتیدی اختصاصی توالی (SSO) یک روش آزمایشگاهی است که برای انجام تست‌های تایپ HLA استفاده می‌شود. این روش از پروب های DNA کوتاهی استفاده می کند که مخصوص آلل های مختلف HLA هستند. در اینجا توضیح مفصلی از روش تایپ SSO آورده شده است:

  • جمع آوری نمونه: نمونه خون از بیمار جمع آوری می شود که معمولاً از لوله EDTA برای جلوگیری از لخته شدن استفاده می شود.
  •  استخراج DNA: گلبول های سفید خون از بقیه اجزای خون جدا می شوند، معمولاً با استفاده از تکنیکی به نام سانتریفیوژ گرادیان چگالی. سپس DNA با استفاده از کیت استخراج DNA تجاری از گلبول های سفید استخراج می شود.
  • تکثیر PCR: ماده ژنتیکی یا DNA استخراج‌شده با استفاده از PCR تکثیر می‌شود، که شامل حرارت دادن DNA برای دناتوره کردن آن به رشته‌های منفرد، سپس با استفاده از پرایمرهایی که مخصوص نواحی ژن HLA هستند برای بازپخت روی رشته‌های منفرد استفاده می‌شود. پرایمرها به گونه ای طراحی شده اند که هنگام بازپخت، DNA پلیمراز می تواند پرایمرها را گسترش دهد و رشته های DNA جدیدی را که مکمل DNA الگو هستند، سنتز کند. این فرآیند برای چرخه های (Cycle) متعدد تکرار می شود و در نتیجه تعداد زیادی کپی از مناطق مورد نظر ژن HLA ایجاد می شود.
  • هیبریداسیون: DNA تکثیر شده به پروب های DNA کوتاه که مخصوص آلل های مختلف HLA هستند هیبرید می شود. کاوشگر یا پروب ها با یک برچسب فلورسنت یا رادیواکتیو برچسب گذاری شده اند و برای اتصال به مناطق خاصی از ژن HLA طراحی شده اند. واکنش هیبریداسیون تحت شرایط خاصی انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که پروب ها فقط به دنباله های هدف خاص خود متصل می شوند.
  • تشخیص: الگوی هیبریداسیون سپس برای تعیین نوع HLA تجزیه و تحلیل می شود. پروب هایی که به DNA تقویت شده متصل شده اند با استفاده از تکنیکی مانند فلوسیتومتری یا تجزیه و تحلیل ریزآرایه شناسایی می شوند. الگوی اتصال پروب نشان دهنده آلل های خاص HLA موجود در نمونه است.
  • HLA typing: نوع HLA بر اساس الگوی اتصال پروب تعیین می شود. هر آلل HLA دارای الگوی خاصی از اتصال پروب است که می تواند برای تعیین نوع خاص HLA استفاده شود.
روش تایپ الیگونوکلئوتیدی اختصاصی توالی (SSO)

روش تایپ الیگونوکلئوتیدی اختصاصی توالی (SSO)

ویژگی های این روش:

  1. وضوح بالا: روش SSO می تواند تایپ با وضوح بالا را ارائه دهد، به این معنی که می تواند روش گران قیمت را در مقایسه با سایر روش های تایپ HLA تشخیص دهد.
  2. نیاز به تجهیزات تخصصی: این روش به تجهیزات تخصصی و پرسنل آموزش دیده نیاز دارد، که ممکن است تفاوت های ظریف بین آلل های HLA در دسترس نباشد.
  3. اختصاصیت: پروب های DNA کوتاه مورد استفاده در روش SSO به توالی هدف خود بسیار اختصاصی است.
  4. پوشش محدود: روش SSO ممکن است قادر به تشخیص آلل های نادر یا جدید HLA نباشد، زیرا پروب ها برای هدف قرار دادن آلل های شناخته شده خاص طراحی شده اند.
  5. فرآیند خودکار: روش SSO را می توان با استفاده از فناوری ریزآرایه (Microarray) خودکار کرد، که می تواند سرعت و با واکنش متقابل بین آلل های HLA نزدیک مرتبط را افزایش دهد و منجر به نتایج مثبت یا منفی کاذب شود.
  6.  هزینه: روش SSO به دلیل هزینه و روش خاص برای تایپ HLA می تواند نسبتاً گران باشد، اما به دلیل هزینه و الزامات فنی ممکن است برای همه آزمایشگاه ها مناسب نباشد.
  7. پیچیدگی: روش SSO به تجهیزات و تخصص تخصصی نیاز دارد که ممکن است در همه آزمایشگاه ها موجود نباشد.

روش تایپ پرایمر اختصاصی توالی (SSP):

تایپ پرایمر اختصاصی توالی (SSP) یک روش آزمایشگاهی است که برای انجام تست‌های تایپ HLA استفاده می‌شود. این روش از واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) برای تکثیر نواحی خاصی از ژن های HLA استفاده می کند و به دنبال آن هیبریداسیون با آغازگرهای خاصی که فقط برای تقویت آلل های HLA خاص طراحی شده اند، انجام می شود.

روش تایپ SSP شامل مراحل زیر است:

  •  استخراج DNA: نمونه ای از DNA از خون یا نمونه بافت بیمار استخراج می شود.
  •  تقویت PCR: PCR برای تقویت مناطق خاصی از ژن های HLA انجام می شود. پرایمرهای مورد استفاده در واکنش PCR به گونه ای طراحی شده اند که برای برخی از آلل های HLA خاص باشند. واکنش PCR در یک ترموسایکلر   انجام می شود که در دماهای مختلف چرخه می کند تا DNA را دناتوره کند، پرایمرها را بازپخت و رشته های DNA را گسترش دهد.
  • الکتروفورز ژل: محصولات PCR بر اساس اندازه با استفاده از الکتروفورز ژل جدا می شوند. محصولات PCR روی ژل بارگذاری می‌شوند و جریان الکتریکی اعمال می‌شود که باعث می‌شود قطعات DNA از طریق ژل مهاجرت کنند. سپس قطعات با استفاده از رنگ یا رنگ فلورسنت تجسم می شوند.
  • هیبریداسیون: محصولات PCR سپس با پرایمرهای خاصی که برای تقویت تنها آلل های HLA خاص طراحی شده اند، هیبرید می شوند. پرایمرها با یک رنگ یا آنزیم فلورسنت نشاندار می شوند که امکان تشخیص آلل خاص HLA را فراهم می کند.
  •  تجزیه و تحلیل: نتایج حاصل از روش SSP برای تعیین نوع HLA بیمار تجزیه و تحلیل می شود. وجود یا عدم وجود آلل های خاص HLA با وجود یا عدم وجود یک نوار خاص روی ژل یا با وجود یا عدم وجود یک سیگنال خاص از پرایمرهای نشاندار مشخص می شود.
روش تایپ پرایمر اختصاصی توالی (SSP)

روش تایپ پرایمر اختصاصی توالی (SSP)

تایپ SSP روشی نسبتاً ساده و مقرون به صرفه برای تایپ HLA است، اما محدودیت هایی دارد. فقط می تواند آلل های HLA شناخته شده را تشخیص دهد و ممکن است قادر به تشخیص آلل های نادر یا جدید نباشد. علاوه بر این، این روش نیازمند طراحی دقیق پرایمر و بهینه‌سازی برای اطمینان از تقویت دقیق و خاص آلل‌های HLA هدف است.

روش توالی یابی نسل بعدی (NGS):

NGS زمینه تایپ آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) را متحول کرده است و روشی با توان بالا و دقیق تر برای شناسایی تغییرات در ژن های HLA ارائه می دهد. NGS قادر به تعیین توالی نوکلئوتیدی میلیون‌ها مولکول DNA به طور همزمان است و امکان تجزیه و تحلیل جامع‌تر و دقیق‌تر تنوع ژنتیکی را فراهم می‌کند.

روش NGS برای HLA typing شامل مراحل زیر است:

  • استخراج DNA: نمونه ای از DNA از خون یا نمونه بافت بیمار استخراج می شود.
  • آماده سازی کتابخانه: نمونه DNA قطعه قطعه شده و به انتهای قطعات آداپتورهایی اضافه می شود. آداپتورها به قطعات اجازه می دهند تا به یک تراشه توالی یابی متصل شوند و توسط PCR تقویت شوند.
  • توالی یابی (Sequencing): کتابخانه قطعات DNA بر روی یک تراشه توالی یابی بارگذاری می شود و با استفاده از فناوری NGS توالی یابی می شود. توالی یابی میلیون ها قرائت کوتاه از داده های توالی DNA را ایجاد می کند. قطعات DNA تقویت شده بر روی پلتفرم توالی یابی نسل بعدی، مانند Illumina یا PacBio بارگذاری می شوند و توالی های نوکلئوتیدی هر قطعه از طریق روش های مختلف بسته به پلت فرم تعیین می شوند.
  • تجزیه و تحلیل داده ها: داده های توالی با استفاده از نرم افزار تخصصی برای شناسایی آلل های HLA موجود در نمونه تجزیه و تحلیل می شوند. این نرم افزار داده های توالی را با یک پایگاه داده مرجع از آلل های HLA شناخته شده مقایسه می کند و نزدیک ترین تطابق را شناسایی می کند.
  • HLA typing: نتایج آنالیز NGS برای تعیین نوع HLA بیمار استفاده می شود. این نرم افزار آلل های خاص HLA موجود در نمونه را شناسایی می کند و گزارشی از نوع HLA بیمار ارائه می دهد.
روش توالی یابی نسل بعدی (NGS)

روش توالی یابی نسل بعدی (NGS)

فناوری NGS چندین مزیت را نسبت به سایر روش‌های تایپ HLA فراهم می‌کند. این امکان تعیین توالی کل منطقه ژن HLA را فراهم می کند و تایپ HLA جامع تر و دقیق تر را ارائه می دهد. همچنین می تواند آلل های نادر یا جدید HLA را که ممکن است با روش های دیگر شناسایی نشوند، شناسایی کند. با این حال، فناوری NGS پیچیده‌تر و گران‌تر از روش‌های دیگر است و به تجهیزات و تخصص تخصصی نیاز دارد.

روش سنجش های مبتنی بر مهره لومینکس:

این روش نوعی سنجش است که امکان تشخیص و تجزیه و تحلیل همزمان چندین آنالیت را در یک نمونه واحد فراهم می کند و آن را به ابزاری قدرتمند برای HLA typing با توان بالا تبدیل می کند. سیستم Luminex از مهره‌های میکروسکوپی استفاده می‌کند که هر کدام دارای یک آدرس طیفی منحصربه‌فرد هستند که می‌توانند با پروب‌های خاصی برای تشخیص هدفمند آلل‌های HLA مختلف پوشش داده شوند.

روش سنجش مبتنی بر مهره Luminex برای HLA typing شامل چندین مرحله است. ابتدا DNA ژنومی از خون یا نمونه بافت بیمار استخراج می‌شود و PCR برای تولید قطعاتی از ژن‌های مورد نظر HLA تکثیر می‌شود. سپس این قطعات بیوتینیله می شوند و به پروب های جذب مکمل که به مجموعه های مختلف دانه های Luminex جفت شده اند هیبرید می شوند. هر مجموعه ای از مهره ها با پروب هایی پوشانده شده اند که یک آلل HLA خاص را هدف قرار می دهند و امکان تشخیص همزمان چندین آلل HLA را در همان واکنش فراهم می کنند.

پس از هیبریداسیون، استرپتاویدین-فیکواریترین (SAPE) به واکنش اضافه می شود که به محصولات PCR بیوتینیله متصل می شود. تحریک لیزری کمپلکس‌های نشاندار SAPE روی سطح مهره‌ها منجر به سیگنال‌های فلورسنت می‌شود که توسط ابزار Luminex شناسایی و کمیت می‌شوند. مقدار فلورسانس مربوط به مقدار محصول PCR گرفته شده است که امکان تعیین کمیت دقیق آلل های HLA در نمونه را فراهم می کند.

داده های به دست آمده از روش مبتنی بر مهره Luminex را می توان با استفاده از نرم افزار اختصاصی، مانند نرم افزار Luminex xPONENT، که تفسیر خودکار نتایج را بر اساس قوانین تایپ از پیش تعریف شده ارائه می دهد، تجزیه و تحلیل کرد. این نرم افزار یک فراخوانی ژنوتیپ را بر اساس وجود یا عدم وجود آلل های خاص برای هر مکان اختصاص می دهد و یک روش بسیار دقیق و قابل تکرار برای تایپ HLA ارائه می دهد.

روش سنجش های مبتنی بر مهره لومینکس

روش سنجش های مبتنی بر مهره لومینکس

مزایای سنجش مبتنی بر مهره Luminex عبارتند از:

  • توان عملیاتی بالا: می تواند تا 500 آلل HLA مختلف را در یک واکنش شناسایی کند.
  • حساسیت: می تواند آلل های HLA را حتی در صورت وجود در فرکانس های پایین تشخیص دهد.
  • اتوماسیون: این روش می تواند خودکار باشد و زمان عمل و خطر خطا را کاهش دهد.
  • استانداردسازی: از معرف های استاندارد شده استفاده می کند، که امکان نتایج ثابت و قابل تکرار را در آزمایشگاه ها فراهم می کند.

با این حال، این روش دارای معایبی نیز می باشد:

  • هزینه: به تجهیزات و معرف های تخصصی نیاز دارد که می تواند پرهزینه باشد.
  • پیچیدگی: تجزیه و تحلیل داده ها نیازمند نرم افزار و تخصص تخصصی است.
  • محدود به آلل های HLA شناخته شده: نمی تواند آلل های نادر یا جدید HLA را که در آزمایش گنجانده نشده اند شناسایی کند.
  • خطر واکنش متقاطع: خطر کمی برای اتصال غیر اختصاصی و نتایج مثبت کاذب وجود دارد. طراحی و اعتبارسنجی مناسب سنجش مهم است.
تعداد آلل های کلاس I و کلاس II کشف شده از سال 1987 تا 2019

تعداد آلل های کلاس I و کلاس II کشف شده از سال 1987 تا 2019. افزایش تعداد آلل های کشف شده در این دوره با معرفی روش های تایپ DNA امکان پذیر شد.

چه چیزی در آزمایش HLA typing مورد بررسی قرار می گیرد؟

MHC مخفف “Major Histocompatibility Complex” است، در حالی که “HLA” نسخه کوتاه “آنتی ژن لکوسیت انسانی” است.

هر دو گروهی از آنتی ژن ها یا پروتئین ها هستند که در سطح سلول ها و در ترکیب ژنتیکی یا DNA یافت می شوند. عملکرد آنها نیز بسیار مشابه است – آنها یک پروتئین یا سلول خارجی را از ورود یا انتشار در بدن یک ارگانیسم شناسایی کرده و از آن جلوگیری می کنند. این اغلب در هماهنگی با سیستم ایمنی رخ می دهد که به این اجسام خارجی حمله می کند. هر دو گروه پروتئین، خود سیستم ایمنی و همچنین پاسخ آن را تنظیم می کنند.

تفاوت اصلی بین دو گروه این است که MHC اغلب در مهره داران یافت می شود، در حالی که HLA فقط در انسان یافت می شود. برای ساده تر، HLA نسخه MHC بدن انسان است.

آنتی ژن های لکوسیت انسانی (HLA) پروتئین های تخصصی هستند که در سطح تمام سلول های بدن به جز گلبول های قرمز وجود دارند. ژن های HLA که افراد به ارث می برند مسئول آنتی ژن های HLA موجود در سلول های آنها هستند. آزمایش HLA آنتی ژن های اصلی HLA را که در سطح سلول های فرد وجود دارد و آنتی بادی های آنتی ژن های HLA و همچنین ژن هایی را که مسئول آنتی ژن های HLA هستند در درجه اول برای مطابقت با اهداکنندگان و گیرندگان پیوند شناسایی می کند،

در انسان، ژن‌های HLA در ناحیه بازوی کوتاه کروموزوم 6 به نام مجتمع اصلی سازگاری بافتی (MHC) قرار دارند. MHC نقش اساسی در مدیریت سیستم ایمنی دارد. این مولکول ها به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا تشخیص دهد کدام سلول “خودی” و کدام “خارجی” یا “غیر خود” است. این آنتی ژن ها برای تحریک پاسخ ایمنی قوی تر هستند، به همین دلیل است که به آنها کمپلکس سازگاری بافتی اصلی (MHC) می گویند.

ساختار ژنی MHC بر روی کروموزوم 6

ساختار ژنی MHC بر روی کروموزوم 6

انواع MHC یا مجتمع اصلی سازگاری بافتی:

MHC کلاس I:

ساختار و انواع آن:

مولکول‌های کلاس I مجتمع اصلی سازگاری بافتی (MHC)، گلیکوپروتئین‌های سطح سلولی هستند که نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند. آنها از یک زنجیره سنگین (زنجیره α) و یک زنجیره سبک (β2-میکروگلوبولین) تشکیل شده اند. زنجیره سنگین دارای سه حوزه: α1، α2 و α3 است. حوزه‌های α1 و α2 شیار اتصال به پپتید را تشکیل می‌دهند که به پپتیدهای کوتاه (8 تا 11 اسید آمینه) مشتق شده از پروتئین‌های داخل سلولی متصل می‌شود. انتهاهای این شیار بسته است

  • بخش ترانس غشایی از 25 اسید آمینه تشکیل شده و از لایه های لیپیدی سلول ها عبور می کند. این عمدتا آبگریز است.
  • دامنه خارج سلولی از 3 زنجیره α1، α2 و α3 تشکیل شده است. این سه حوزه خارج سلولی 90 اسید آمینه را به خطر می اندازند و می توانند با آنزیم پروتئولیتیک پاپاین از سطح جدا شوند.
  • α2 و α3 هر دو دارای پیوندهای دی سولفید درون زنجیره ای هستند که به ترتیب حلقه هایی از 63 و 86 اسید آمینه را در بر می گیرند.
  • دامنه α3 از نظر ساختاری با دامنه C ایمونوگلوبولین ها همولوگ است و دارای محلی است که با +CD8 روی لنفوسیت های T سیتوتوکسیک در تعامل است.
ساختار MHC کلاس I

ساختار MHC کلاس I

در انسان، مولکول های MHC کلاس I به عنوان آنتی ژن های لکوسیت انسانی (HLA) کلاس I نیز شناخته می شوند و به سه نوع کلاسیک HLA-A، HLA-B و HLA-C تقسیم می شوند.

نقش و فعالیت آن:

مولکول های MHC کلاس I با ارائه پپتیدهای درون زا (مشتق شده از پروتئین های داخل سلولی مانند سلول های سرطانی) به لنفوسیت های T سیتوتوکسیک (CTL) نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند. این فرآیند به سیستم ایمنی اجازه می دهد تا سلول های عفونی یا غیر طبیعی مانند سلول های آلوده به ویروس یا سلول های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد.

هنگامی که یک سلول آلوده یا غیر طبیعی می شود، پروتئین های خارجی یا غیر طبیعی را به پپتیدها تبدیل می کند، که سپس روی مولکول های MHC کلاس I بارگذاری می شود و روی سطح سلول ارائه می شود. CTLها مجتمع پپتید MHC کلاس I را تشخیص می دهند و اگر پپتید خارجی یا غیر طبیعی باشد، کشتن سلول هدف را آغاز می کند.

  • یک درصد از کل پروتئین های غشایی را تشکیل می دهد.
  • این یک آنتی ژن قوی برای رد پیوند است.
  • نقش مهمی در CMI (ایمنی با واسطه سلولی) دارد.
  • عملکرد مولکول کلاس I ارائه آنتی ژن هایی است که مانند پپتیدهای ویروسی از داخل سلول منشاء گرفته اند.

توزیع بافت آن:

مولکول‌های MHC کلاس I بر روی سطح تقریباً تمام سلول‌های هسته‌دار بدن، از جمله سلول‌های ایمنی (مانند سلول‌های T، سلول‌های B، و سلول‌های کشنده طبیعی) و سلول‌های غیر ایمنی (مانند سلول‌های اپیتلیال، سلول‌های اندوتلیال و…) بیان می‌شوند. این بیان گسترده به سیستم ایمنی اجازه می دهد تا سلامت تقریباً تمام سلول های بدن را کنترل کند.

مولکول‌های MHC Class-I روی گلبول‌های قرمز یافت نمی‌شوند زیرا این سلول‌ها هسته ندارند. در عوض، گلبول‌های قرمز آنتی‌ژن‌هایی مانند ABO و Rh را بیان می‌کنند که مسئول تایپ گروه خونی هستند.

بیان سیستم HLA کلاس یک در سلول ها و بافت های مختلف:

میزان بیانسلول های مختلف
در سطوح این سلول ها بیان نمی شودگلبول های قرمز
اندوتلیوم قرنیه
سلول های آسینار پاروتید
پانکراس اگزوکرین
ویلوس تروفوبلاست
غده برونر دوازدهه (برخی از اینها)
در سطح این سلول ها ضعیف بیان می شودعضله اسکلتی
عضله میوکارد
مخاط معده
غده تیروئید (غدد درون ریز)
غده پاراتیروئید (غدد درون ریز)
سلول های جزایر پانکراس
گرانولوسیت های بالغ
در سطح اینسلول ها به صورت متغییر بیان می شودسلول های کبدی
در سطح این سلول ها بیان بالایی داردبقیه بافت های بدن

متابولیسم آن:

مولکول های MHC کلاس I در شبکه آندوپلاسمی (ER) سنتز می شوند و سپس از طریق دستگاه گلژی به سطح سلول منتقل می شوند. در طی این فرآیند، زنجیره سنگین با میکروگلوبولین β2 مرتبط می شود و به پپتید مشتق شده از پروتئین های داخل سلولی متصل می شود. مجتمع بارگذاری پپتید در ER بارگذاری پپتیدها را بر روی مولکول های MHC کلاس I تسهیل می کند. هنگامی که کمپلکس پپتیدی کلاس I MHC تشکیل شد، برای ارائه به CTLها به سطح سلول منتقل می شود.

 ارتباط آن با بیماری های مختلف:

مولکول های MHC کلاس I به دلیل نقشی که در سیستم ایمنی دارند با بیماری های مختلفی مرتبط هستند. برخی از نمونه ها عبارتند از:

  • بیماری های خود ایمنی: برخی از آلل های HLA با افزایش خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع یک (HLA-DR3 و HLA-DR4)، آرتریت روماتوئید (HLA-DR4) و مولتیپل اسکلروزیس (HLA-DR2) مرتبط هستند.
  • بیماری‌های عفونی: برخی از آلل‌های HLA می‌توانند بر حساسیت یا سیر بیماری‌های عفونی مانند HIV/AIDS تأثیر بگذارند (HLA-B*27 و HLA-B*57 با پیشرفت کندتر بیماری مرتبط هستند).
  •  رد پیوند: عدم تطابق مولکول های HLA بین دهنده و گیرنده می تواند منجر به رد پیوند شود، زیرا سیستم ایمنی گیرنده مولکول های HLA اهدا کننده را به عنوان خارجی تشخیص می دهد.
  • سرطان: کاهش یا از دست دادن بیان MHC کلاس I یک مکانیسم رایج است که توسط سلول های سرطانی برای فرار از نظارت ایمنی استفاده می شود.

MHC کلاس II:

ساختار و انواع آن:

مولکول‌های کلاس II مجتمع اصلی سازگاری بافتی (MHC)، گلیکوپروتئین‌های سطح سلولی هستند که نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند. آنها از دو زنجیره تشکیل شده اند، یک زنجیره α و یک زنجیره β، که هر کدام دارای دو حوزه هستند: α1 و α2 در زنجیره α، و β1 و β2 در زنجیره β.

  • دامنه های α1، α2 و β1 گلیکوزیله هستند، در حالی که β2 نیست.
  • دامنه β2 حاوی یک محل اتصال برای +CD4 و مولکول کلاس II در سلول های ارائه دهنده آنتی ژن (APC) است.
  • حوزه‌های α2 و β2 مشابه دامنه کلاس یک α3 هستند و دارای ویژگی‌های ساختاری حوزه‌های ثابت ایمونوگلوبولین هستند.
  • زنجیره α: وزن مولکولی 34000 است و از 229 اسید آمینه تشکیل شده است.
  • زنجیره β: وزن مولکولی 29000 است و از 237 اسید آمینه تشکیل شده است.
  • شواهدی وجود دارد که ساختار زنجیره های (α) و (β) ساختار کلی یکسانی دارند.
ساختار MHC کلاس II

ساختار MHC کلاس II

حوزه‌های α1 و β1 شیار اتصال به پپتید را تشکیل می‌دهند که به پپتیدهای طولانی‌تر (13 تا 25 اسید آمینه) مشتق شده از پروتئین‌های خارج سلولی متصل می‌شود. انتهاهای این شیار باز است. در انسان، مولکول های MHC کلاس II به عنوان آنتی ژن های لکوسیت انسانی (HLA) کلاس II نیز شناخته می شوند و به سه نوع کلاسیک HLA-DP، HLA-DQ و HLA-DR تقسیم می شوند.

 نقش و فعالیت آن:

مولکول‌های MHC کلاس II با ارائه پپتیدهای برون‌زا (مشتق‌شده از پروتئین‌های خارج سلولی مانند ویروس ها) به لنفوسیت‌های T کمکی (سلول‌های CD4+T) نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند. این فرآیند برای فعال سازی سلول های CD4+ T ضروری است که به نوبه خود به فعال شدن سایر سلول های ایمنی مانند سلول های B و لنفوسیت های T سیتوتوکسیک (CTLs) کمک می کند.

نحوه ارائه آنتی ژن های خارجی و داخلی توسط APC ها

نحوه ارائه آنتی ژن های خارجی و داخلی توسط APC ها

سلول‌های ارائه‌دهنده آنتی‌ژن (APC)، مانند سلول‌های دندریتیک، ماکروفاژها و سلول‌های B، پروتئین‌های خارج سلولی را از طریق اندوسیتوز یا فاگوسیتوز درونی می‌کنند، آنها را به پپتیدها پردازش می‌کنند و آنها را روی مولکول‌های MHC کلاس II برای ارائه به سلول‌های CD4+ T قرار می‌دهند.

 توزیع بافت آن:

مولکول های MHC کلاس II عمدتاً بر روی سطح سلول های ارائه دهنده آنتی ژن (APCs) مانند سلول های دندریتیک، ماکروفاژها و سلول های B بیان می شوند. با این حال، تحت شرایط خاص، مانند التهاب، انواع سلول های دیگر نیز می توانند مولکول های MHC کلاس II را بیان کنند.

بیان سیستم HLA کلاس دو در سلول ها و بافت های مختلف:

میزان بیانسلول های مختلف
در سطح این سلول ها بیان نمی شودگلبول های قرمز
سلول های کبدی
اپیتلیوم صفراوی
عضله میوکارد
عضله اسکلتی عضله صاف
تمام سلول های غدد درون ریز در حال استراحت
سلول های اپیتلیال معده و مری
غده برون ریز
سلول های اپیتلیال کولون و رکتوم
سلول اپیتلیال مجرای پاروتید و آسینار
اسپرم
اپیتلیوم مثانه، پروستات و حالب
پلاکت ها
گرانولوسیت ها
لنفوسیت های T در حال استراحت
در سطح این سلول ها بیان می شودلنفوسیت های B
لنفوسیت های T فعال شده
گرانولوسیت های نابالغ
اپیتلیوم اپی گلوت، نای، لوزه ها
اپیتلیوم اپیدیدیم، کلیه، گلومرول ها و لوله ها
پوست، سلول های دندریتیک و سلول های لانگرهانس
سلول های اپیتلیال دوازدهه، ایلئوم و آپاندیس

متابولیسم آن:

مولکول های MHC کلاس II در شبکه آندوپلاسمی (ER) سنتز می شوند و سپس از طریق دستگاه گلژی به سطح سلول منتقل می شوند. در طول این فرآیند، زنجیره‌های α و β با پروتئینی به نام زنجیره ثابت (Ii) مرتبط می‌شوند که از اتصال زودهنگام پپتیدی جلوگیری می‌کند و مولکول MHC کلاس II را به بخش‌های اندوزومی هدایت می‌کند.

در بخش های اندوزومی، زنجیره ثابت تخریب می شود و مولکول MHC کلاس II به یک پپتید مشتق شده از پروتئین های خارج سلولی متصل می شود. هنگامی که کمپلکس پپتیدی MHC کلاس II تشکیل شد، برای ارائه به سلول های CD4+ T به سطح سلول منتقل می شود.

 ارتباط آن با بیماری های مختلف:

مولکول های MHC کلاس II به دلیل نقشی که در سیستم ایمنی دارند با بیماری های مختلفی مرتبط هستند. برخی از نمونه ها عبارتند از:

  • بیماری های خود ایمنی: برخی از آلل های HLA با افزایش خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع یک (HLA-DQ2 و HLA-DQ8)، آرتریت روماتوئید (HLA-DR4) و مولتیپل اسکلروزیس (HLA-DR2) مرتبط هستند.
  • بیماری‌های عفونی: برخی از آلل‌های HLA می‌توانند بر حساسیت یا سیر بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت B تأثیر بگذارند (الل‌های HLA-DP و HLA-DQ با کلیرانس یا تداوم ویروس مرتبط هستند).
  •  رد پیوند: عدم تطابق مولکول های HLA بین دهنده و گیرنده می تواند منجر به رد پیوند شود، زیرا سیستم ایمنی گیرنده مولکول های HLA اهدا کننده را به عنوان خارجی تشخیص می دهد.
  • بیماری های آلرژیک: برخی از آلل های HLA با افزایش خطر ابتلا به بیماری های آلرژیک مانند آسم و درماتیت آتوپیک مرتبط هستند.

MHC کلاس III:

MHC کلاس III (کلاس III کمپلکس اصلی سازگاری بافتی) گروهی از ژن‌های واقع در ناحیه MHC کروموزوم 6 در انسان است. این ژن ها پروتئین هایی را رمزگذاری می کنند که در پاسخ ایمنی و التهاب نقش دارند.

ساختار و انواع آن:

مولکول های کلاس III MHC بر خلاف مولکول های MHC کلاس I و II مستقیماً در ارائه آنتی ژن دخالت ندارند. در عوض، آنها پروتئین هایی را کد می کنند که در فعال سازی مکمل، تولید سیتوکین و التهاب نقش دارند. منطقه MHC کلاس III حاوی چندین ژن، از جمله ژن‌هایی است که برای اجزای مکمل C2، C4، و فاکتور B، و همچنین سیتوکین‌هایی مانند فاکتور نکروز تومور (TNF) و اینترلوکین-6 (IL-6) کد می‌کنند.

نقش و فعالیت:

پروتئین های کدگذاری شده توسط ژن های MHC کلاس III نقش مهمی در پاسخ ایمنی و التهاب دارند. اجزای مکمل C2 و C4 در مسیر کلاسیک مکمل نقش دارند که به پاکسازی پاتوژن ها از بدن کمک می کند. فاکتور B در مسیر مکمل جایگزین که در غیاب آنتی بادی فعال می شود، دخالت دارد. TNF و IL-6 سیتوکین هایی هستند که نقش مهمی در التهاب و تنظیم ایمنی دارند.

توزیع بافتی:

ژن های MHC کلاس III در انواع بافت ها از جمله سلول های ایمنی مانند ماکروفاژها و سلول های دندریتیک و همچنین سلول های غیر ایمنی مانند سلول های اندوتلیال و فیبروبلاست ها بیان می شوند.

متابولیسم:

متابولیسم پروتئین های کلاس III MHC بسته به پروتئین خاص متفاوت است. اجزای مکمل C2 و C4 در کبد سنتز می شوند و توسط کلیه ها از گردش خون پاک می شوند. TNF و IL-6 توسط سلول های ایمنی تولید می شوند و نیمه عمر کوتاهی در گردش خون دارند.

ارتباط با بیماری های مختلف:

جهش یا تغییرات در ژن های MHC کلاس III با انواع بیماری ها، از جمله بیماری های خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) و آرتریت روماتوئید (RA) و همچنین بیماری های عفونی مانند سل و مالاریا علاوه بر این، داروهایی که TNF را هدف قرار می‌دهند، مانند infliximab و adalimumab، برای درمان بیماری‌های التهابی مانند بیماری کرون و آرتریت روماتوئید استفاده می‌شوند.

  • مولکول های کلاس III جدای از پیوند ژنتیکی آنها هیچ ارتباط روشنی با مولکول کلاس I و کلاس II ندارند.
  • اینها به شکل محلول هستند و ایمنی زا نیستند. بنابراین اینها در پیوند بافت مهم نیستند.
  • مولکول های کلاس III در واکنش های ایمونولوژیک دخیل هستند زیرا نشان دهنده اجزای مکملی هستند که در مسیر کمپلمان دخیل هستند.

تفاوت های آنتی ژن های سیستم HLA و گروه خونی( ABO ) و RH

هر سلولی که به عنوان “غیر خود” شناخته می شود، می تواند یک پاسخ ایمنی از جمله تولید آنتی بادی ها را تحریک کند. آزمایش آنتی بادی HLA بر روی گیرندگان پیوند انجام می شود تا مشخص شود که آیا آنتی بادی هایی دارند که آنتی ژن های HLA را روی اندام یا بافت اهدایی هدف قرار می دهد یا خیر. آزمایش آنتی بادی HLA نیز بر روی گیرندگان انتقال خون پلاکتی انجام می شود تا مشخص شود که آیا آنتی بادی هایی دارند که پلاکت های اهدا کننده را هدف قرار دهد و از پاسخ خوب به تزریق جلوگیری کند.

مقاومت پلاکتی اغلب چند عاملی است و با شرایط زمینه ای و درمان بیمار تغییر می کند. آنتی بادی های HLA شایع ترین علت نارسایی پلاکتی ناشی از ایمنی هستند. آنتی ژن های HLA کلاس یک بر روی پلاکت ها بیان می شوند و آنتی بادی های کلاس I در بیمارانی که قبلا باردار بوده اند یا با اجزای خونی فاقد لکوسیت کاهش یافته اند، رایج است.

استفاده از پلاکت های سازگار با کراس مچ معمولاً خط اول است. اگر بتوان ویژگی های آنتی بادی HLA بیمار را تعریف کرد، ممکن است اهداکنندگانی انتخاب شوند که پلاکت های آنها برای آنتی ژن های HLA کلاس یک مرتبط با آنتی بادی های بیمار منفی باشد. با این حال، به دلیل محدودیت‌های در دسترس بودن اهداکننده، یافتن تطابق بهینه ممکن است بسیار دشوار باشد. حتی با وجود یک پایه اهداکننده بزرگ، بسیاری از تزریق‌های “همسان با HLA” حداقل برای یک آنتی ژن مطابقت ندارند.

پلی مورفیسم گسترده مولکول های HLA تنوع مورد نیاز برای تضمین بقا در محیطی از پاتوژن های متخاصم و سازگار را فراهم می کند. متأسفانه، این توانایی سیستم ایمنی برای تشخیص خود از غیر خود به شناسایی مولکول های HLA خارجی پس از پیوند بافت گسترش می یابد.

برای پیوند سلول های بنیادی خونساز (HSC)، ژن های HLA اهداکننده و گیرنده باید یکسان باشند یا تا حد امکان مطابقت داشته باشند تا پیوند موفقیت آمیز باشد و شانس ابتلا به بیماری پیوند در مقابل میزبان (GVHD) را کاهش دهد.

در پیوند اعضای جامد، مانند پیوند کلیه، قلب یا ریه، سازگاری گروه خونی ABO حیاتی است. پس از تطبیق انواع ABO، تطبیق آنتی ژن های HLA بین دهنده و گیرنده نیز مفید است. برخلاف تطبیق ABO، تا زمانی که گیرنده آنتی‌بادی‌های HLA را علیه آنتی‌ژن‌های دهنده ایجاد نکرده باشد، عدم تطابق تایپ HLA بسیار مهم است. ممکن است داروهای مختلفی برای کمک به سرکوب سیستم ایمنی گیرنده به منظور به حداقل رساندن دفع عضو تجویز شود.

پیدا کردن اهداکننده ای که با گیرنده مورد نظر سازگار باشد ممکن است گاهی دشوار باشد. بخشی از دلیل این است که هر ژن HLA می تواند اشکال یا تغییرات متعددی داشته باشد (الل). به این ویژگی چند شکلی (پلی مورفیسم) می گویند. علاوه بر این، بیش از 200 ژن وجود دارد که خانواده بزرگ ژن HLA واقع در کروموزوم 6 را تشکیل می‌دهند. با توجه به ترکیب‌های مختلف ممکن و انواع متعدد آلل‌های HLA، یافتن یک اهداکننده مناسب می‌تواند چالش برانگیز باشد، به‌ویژه اگر گیرنده گیرنده باشد. دارای آنتی بادی های HLA از پیش ساخته شده است.

با این وجود، ژن های HLA نزدیک به هم قرار دارند و به عنوان گروه هایی به نام هاپلوتیپ به ارث می رسند. بنابراین، یک کودک از هر والدین یک هاپلوتیپ را به ارث می برد. به همین دلیل، احتمال بیشتری وجود دارد که اعضای خانواده گروه مشابهی از آلل‌های HLA را در مقایسه با اهداکنندگان بالقوه غیر مرتبط داشته باشند. اغلب، والدین، فرزندان یا خواهر و برادر گیرنده ممکن است به عنوان بهترین پیوند پیوند عمل کنند.

مولکول های MHC کلاس II عمدتاً بر روی سلول های ارائه دهنده آنتی ژن یافت می شوند که پاسخ ایمنی اکتسابی را آغاز می کنند. همانطور که ممکن است پیش بینی شود، طبق گفته سازمان بهداشت جهانی، نقص ژنتیکی MHC کلاس II (از جهش های مربوط به فعال سازی رونویسی ژن MHC کلاس II) منجر به یک وضعیت نقص ایمنی عمیق می شود که به عنوان کمبود MHC کلاس II شناخته می شود. نامگذاری این به عنوان سندرم لنفوسیت برهنه نوع II شناخته می شود و با عدم بیان مولکول های MHC II در سطوح سلولی مشخص می شود.

آموزش تیموس و انتخاب سلول های T نابالغ به دلیل از دست دادن پردازش آنتی ژن توسط مولکول های MHC کلاس II به خطر می افتد. مقدار سلول های B و T در بیماران مبتلا به سندرم لنفوسیت برهنه طبیعی است. با این حال، تعداد لنفوسیت های +CD4 در نتیجه از دست دادن پردازش مناسب آنتی ژن کاهش می یابد. بنابراین بیماران نمی توانند به آنتی ژن های خارجی پاسخ دهند و با عفونت های عود کننده باکتریایی، قارچی، ویروسی و تک یاخته ای مراجعه می کنند.

آنها به آزمایش های پوستی پاسخ نمی دهند، توانایی کاهش یافته برای پاسخ به واکنش های لنفوسیتی مختلط دارند و پان هیپوگاماگلوبولینمی دارند. یکی از جنبه های جالب این سندرم این است که هیچ نقص ژنتیکی در ژن های کلاس II MHC وجود ندارد. در عوض، نقصی در یکی از چهار ژنی که چهار عامل تنظیمی ضروری برای بیان سطحی آنتی ژن‌های کلاس II MHC را کد می‌کنند رخ می‌دهد: CIITA، RFXANK، RFX5، و RFXAP.

نقایص ایمنی ناشی از کمبود MHC کلاس I، جهشی که شامل یکی از ناقلین پپتید سیتوپلاسمی MHC کلاس I TAP-1 یا TAP-2 است، یک نقص ایمنی ایجاد می کند که با بیماری شدید ریوی بعد از دوران کودکی مشخص می شود.

این نقص ایمنی قبلاً سندرم لنفوسیت برهنه نوع I یا کمبود آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) کلاس I نامیده می شد و با کاهش سلول های +CD8 و فعالیت سلول های NK مشخص می شود. تشخیص هر دو نقص شامل بررسی بیان این آنتی ژن های MHC بر روی سلول های لنفوئیدی خون محیطی توسط فلوسیتومتری است.

 اهمیت بالینی آزمایش HLA typing:

علاوه بر اهمیت HLA ها در پیوند برخی از بیماری هایی که با آلل های مختلف HLA مرتبط هستند در زیر آورده شده است:

  • اسپوندیلیت آنکیلوزان
  • سندرم رایتر
  • آرتریت یرسینیا انتروکولیتیکا
  • یووئیت قدامی
  • بیماری گریوز
  • بیماری سلیاک/آنتروپاتی گلوتن
  • هپاتیت فعال مزمن
  • مولتیپل اسکلروزیس
  • میاستنی گراویس
  • درماتیت هرپتیفورمیس
  • پسوریازیس
  • دیابت نوجوانان مرتبط با اتوآنتی بادی های سلول بتا
  • هموکروماتوز
  • آرتریت روماتوئید (RA)
آلل های مختلف HLA و ارتباط آنها با بیماری ها

آلل های مختلف HLA و ارتباط آنها با بیماری ها

سوالات متداول

از نتایج آزمایش HLA typing چگونه استفاده می شود؟

استفاده اولیه برای آزمایش آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) تطبیق گیرندگان پیوند اعضا و بافت با اهداکنندگان سازگار است. آزمایش HLA همچنین شامل غربالگری گیرندگان پیوند برای وجود آنتی بادی هایی است که ممکن است بافت یا اندام اهدایی را به عنوان بخشی از یک پاسخ ایمنی هدف قرار دهند.

انواع مختلف پیوند مستلزم سطوح مختلف تطابق بین اهداکننده و گیرنده مورد نظر است. این ممکن است تعیین کند که کدام آزمایش HLA انجام شود و کدام ژن HLA آزمایش شود.

معمولاً سه جزء از آزمایش برای تعیین سازگاری HLA استفاده می شود:

نوع آنتی ژن HLA اهداکنندگان و گیرندگان – این مرحله شامل شناسایی آلل های HLA است. اعضای خانواده ای که داوطلب اهدای سلول های بنیادی خونساز یا عضو هستند، آزمایش آنتی ژن HLA می شوند تا مشخص شود که آیا آنها با بستگانی که نیاز به پیوند دارند مطابقت دارند یا خیر.

غربالگری آنتی بادی HLA از گیرندگان – آزمایش آنتی بادی HLA بر روی گیرنده انجام می شود تا مشخص شود که آیا آنتی بادی وجود دارد که اندام یا بافت اهدا شده را هدف قرار دهد یا خیر. برخی از افراد دارای آنتی بادی های اختصاصی HLA هستند که به دنبال قرار گرفتن در معرض آنتی ژن های غیر خودی ایجاد می شوند.

اساساً سه دلیل برای قرار گرفتن در معرض آنتی‌ژن‌های HLA غیرخودی وجود دارد: بارداری، به‌ویژه بارداری‌های چندقلویی (از قرار گرفتن در معرض آنتی‌ژن‌های HLA پدر که به جنین منتقل شده‌اند)، تزریق خون یا پلاکت، یا پیوند(های قبلی).

پس از تشکیل، آنتی‌بادی‌های HLA باید در طول تطابق در نظر گرفته شوند، زیرا می‌توانند به طور بالقوه به بافت‌های دهنده‌ای که آنتی ژن HLA مربوطه را دارند حمله کنند. در حالی که فرد منتظر است که اهداکننده منطبق در دسترس باشد، آزمایش آنتی‌بادی HLA ممکن است به‌طور دوره‌ای انجام شود و برای تعیین اینکه آیا فرد آنتی بادی های HLA اضافی ایجاد کرده است.

ارزیابی آنتی بادی HLA نیز ممکن است پس از پیوند برای تعیین اینکه آیا گیرنده آنتی بادی برای آنتی ژن های HLA دهنده پیوند شده ایجاد کرده است یا خیر، مورد استفاده قرار گیرد. آنتی بادی های تشکیل شده پس از پیوند ممکن است خطر شکست پیوند را افزایش دهند.

تطبیق متقاطع لنفوسیت یا Lymphocyte crossmatching (ویژه اهداکننده) – این مرحله ممکن است در برخی موارد پس از شناسایی اهداکننده بالقوه انجام شود. این کمک می کند تا مشخص شود گیرنده مورد نظر دارای آنتی بادی هایی است که علیه آنتی ژن های موجود در لنفوسیت های اهدا کننده قرار دارند یا خیر.

سرم دریافت کننده مورد نظر با گلبول های سفید (لنفوسیت های T و B) اهدا کننده مخلوط می شود. هر واکنشی که تشخیص داده شود (نتیجه مثبت) نشان دهنده ناسازگاری احتمالی بین این دو است. نتیجه تطابق متقاطع باید همیشه همراه با اطلاعات شناخته شده در مورد آنتی بادی های HLA گیرنده و تایپ HLA اهداکننده تفسیر شود.

از آنجایی که سیستم MHC در شناسایی آنتی ژن های “خودی” و “غیر خودی” نقش دارد، آزمایش ژن HLA ممکن است برای کمک به تشخیص برخی بیماری ها مانند بیماری خودایمنی استفاده شود. بدن می تواند به طور نامناسبی یک پاسخ ایمنی علیه سلول های خود ایجاد کند و آنتی بادی ها (اتوآنتی بادی ها) تولید کند. بیش از 100 بیماری با ژن های خاص HLA، مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان، که با آلل HLA-B27 مرتبط است، مرتبط است. تایپ HLA همچنین ممکن است در جلوگیری از واکنش به برخی داروها مهم باشد زیرا عوارض جانبی با داروهای خاص و ژنوتیپ های خاص HLA مشاهده شده است.

چه زمانی آزمایش HLA typing درخواست می شود؟

دریافت کنندگان پیوند: آزمایش ژن HLA یا آنتی ژن و آنتی بادی معمولاً زمانی انجام می شود که برای اولین بار مشخص شود که فرد نیاز به پیوند دارد. نتایج ژن HLA و آنتی ژن تغییر نمی کند مگر اینکه فرد پیوند سلول های بنیادی خونساز را دریافت کرده باشد. با این حال، آزمایش و شناسایی آنتی بادی HLA ممکن است به صورت دوره‌ای و پس از رویدادهایی مانند بارداری انجام شود تا ببینیم آیا گیرنده بالقوه آنتی‌بادی‌های HLA اضافی ایجاد کرده است یا خیر. آنتی بادی های HLA نیز ممکن است در پاسخ به خون یا پلاکت اخیر تولید شوند.

پس از پیوند، وجود آنتی بادی برای آنتی ژن های دهنده، همراه با ارزیابی های دیگر مانند نمونه بیوپسی بافتی از اندام پیوندی، ممکن است نشان دهنده رد عضو پیوند شده توسط گیرنده باشد. این اطلاعات برای پزشک مهم است که به موقع ارزیابی و درمان شود.

اهداکنندگان پیوند: ژن HLA یا تایپ آنتی ژن برای اعضای خانواده زمانی انجام می‌شود که داوطلب شده باشند تا ببینند آیا با یکی از بستگانی که نیاز به کلیه، کبد، سلول‌های بنیادی خونساز یا سایر انواع پیوند دارند، مطابقت دارند یا خیر. افراد غیر مرتبط زنده نیز ممکن است به عنوان اهداکنندگان بالقوه مورد آزمایش قرار گیرند، و این مورد اغلب برای پیوند کلیه است. تایپ آنتی ژن HLA همچنین بر روی افراد غیر مرتبط که مایلند اهداکننده مغز استخوان از طریق ثبت اهدای خون باشند انجام می شود.

هنگامی که عضوی از اهداکننده فوت شده باشد، آزمایش آنتی ژن ABO و HLA در سریع ترین زمان ممکن انجام می شود تا آن را با گیرنده بالقوه مطابقت دهد. مدت زمان موجود برای اطمینان از بیشترین زنده ماندن اندام از چند ساعت (مثلاً برای قلب و ریه، 4 تا 6 ساعت) تا حداکثر 1 تا 3 روز (مثلاً برای کلیه، 48 تا 72 ساعت) متغیر است. برای کبد حدود 12 تا 24 ساعت است.

آزمایش کراس مچ با اهداکننده بالقوه درست قبل از پیوند عضو انجام می شود تا از سازگاری اطمینان حاصل شود. در مورد پیوند اهداکننده زنده، آزمایش سازگاری متقاطع معمولاً بیش از یک بار، زمانی که اهداکننده در ابتدا شناسایی می‌شود و دوباره درست قبل از عمل پیوند واقعی انجام می‌شود.

نتیجه آزمایش HLA typing چه چیزی را نشان می دهد؟

ژن‌ها یا آنتی‌ژن‌های خاص HLA در طول آزمایش HLA شناسایی می‌شوند تا از سازگاری پیوند اعضای جامد یا سلول‌های بنیادی خونساز اطمینان حاصل شود. نتیجه HLA تایپ گیرنده با نتایج اهداکننده بالقوه مقایسه می شود. نتایج نشان می دهد که چه تعداد آنتی ژن مطابقت دارند و چه تعداد عدم تطابق آنتی ژن وجود دارد. “عدم تطابق” نشان دهنده احتمال بالایی است که اندام یا بافت توسط گیرنده رد نمی شود.

عدم وجود آنتی بادی های HLA گیرنده به آنتی ژن های HLA دهنده بسیار مهم است. تطبیق اهداکننده با گیرنده ای که آنتی بادی ایجاد کرده است باید به دقت مورد توجه قرار گیرد زیرا هر چه فرد آنتی بادی های HLA بیشتری ایجاد کند، خطر رد آن بیشتر می شود.

یک نتیجه متقاطع ناسازگار ناشی از آنتی بادی های اختصاصی دهنده معمولاً به عنوان پیوند پرخطر تفسیر می شود، به این معنی که گیرنده در معرض خطر رد پیوند است. رد پیوند ممکن است با داروهای مختلف سرکوب کننده سیستم ایمنی قابل درمان باشد یا نباشد.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

آزمایش HLA در آزمایشگاه هایی انجام می شود که در زمینه سازگاری بافتی و ایمونوژنتیک تخصص دارند.

به غیر از آزمایش سازگاری اندام ها و بافت ها، آزمایش ژن و آنتی ژن HLA برای چه موارد دیگری استفاده می شود؟

از لحاظ تاریخی، آزمایش HLA برای کمک به شناسایی فردی (تست پزشکی قانونی) یا برای تعیین اینکه آیا افراد با هم مرتبط هستند یا نه (آزمایش والدین) استفاده می‌شد، اگرچه اکنون آزمایش‌های ژنتیکی خاص‌تری برای این اهداف وجود دارد. از دیگر کاربردها می توان به تست ارتباط بیماری و تست حساسیت دارویی اشاره کرد.

دلایل درخواست آزمایش یک آلل خاص ژن HLA چیست؟

برخی از آلل های ژن HLA با برخی بیماری ها و اختلالات خود ایمنی مرتبط هستند. آنها تشخیصی اختلالات نیستند، اما می توانند در کمک به تایید یا رد تشخیص مفید باشند. همچنین روابط بین آلل های خاص و حساسیت به داروهای خاص ثبت شده است. عوامل ژنتیکی می توانند نحوه رفتار دوز درمانی دارو را در یک فرد در مقایسه با دیگران تغییر دهند. در حال حاضر، گاهی اوقات می توان از نوع آنتی ژن HLA برای انتخاب داروی بهینه استفاده کرد، در حالی که واکنش های دارویی را کاهش داد و اثربخشی درمان را افزایش داد.

آیا گروه خونی من (ABO) با ژن ها و آنتی ژن های HLA من مرتبط است؟

خیر. اگرچه هر دو سیستم ارثی هستند و برای سازگاری بافت مهم هستند، اما مستقل از یکدیگر هستند. سیستم ABO در کروموزوم 9 و سیستم HLA در کروموزوم 6 قرار دارد.

بیماری پیوند در مقابل میزبان (GVHD) چیست؟

GVHD وضعیتی است که اگر تطابق HLA نزدیک نباشد، زمانی که گیرنده پیوندی را از یک اهداکننده غیر مرتبط دریافت می‌کند، رخ می‌دهد. این نوع پیوند آلوژنیک نامیده می شود. در حالی که بیشتر با پیوند سلول های بنیادی خونساز رخ می دهد، ممکن است با پیوند اعضای جامد نیز رخ دهد.

سلول‌های ایمنی (به عنوان مثال، سلول‌های T) از لنفوسیت‌های دهنده پیوندی شروع به حمله به سلول‌ها و بافت‌های گیرنده می‌کنند که به نظر «خارجی» می‌رسند. معمولاً در پیوند سلول های بنیادی، مغز استخوان گیرنده قبل از پیوند از بین رفته است. از آنجایی که گیرنده اغلب دارای یک سیستم ایمنی ضعیف است (ضعف ایمنی)، سیستم ایمنی گیرنده این پاسخ را آغاز نمی کند.

GVHD می تواند خفیف یا شدید باشد و گاهی اوقات می تواند تهدید کننده زندگی باشد. علائم شامل بثورات پوستی، تاول، اسهال و یرقان (زرد شدن پوست) است. این می تواند حاد باشد، در عرض 100 روز پس از عمل پیوند رخ دهد، یا مزمن باشد، معمولاً حدود 3 تا 6 ماه پس از پیوند ایجاد می شود.

GVHD خفیف نشانه خوبی در پیوندهای آلوژنیک است که برای درمان سرطان استفاده می شود. این بدان معناست که سلول‌های ایمنی اهداکننده برای از بین بردن سلول‌های سرطانی سخت کار می‌کنند، دریافت‌کنندگانی که GVHD خفیف دارند، شانس کمتری برای عود سرطان دارند.

در سایت Be The Match در مورد HLA typing بیشتر بخوانید:

تطابق نزدیک بین نشانگرهای HLA اهداکننده و بیمار برای نتیجه موفقیت آمیز پیوند ضروری است. تطبیق HLA باعث رشد و توسعه سلول های خونی سالم جدید (به نام پیوند) می شود و خطر یک عارضه پس از پیوند به نام بیماری پیوند در مقابل میزبان (GVHD) را کاهش می دهد.

مطالب مرتبط در متااورگانون:

در جای دیگر وب:

مورد تایید و بازبینی شده توسط:

دکتر فرزاد باباخانی

این مقاله را به دوستان خود معرفی کنید

منابع مقاله

 

2017 review performed by Wyenona Hicks, MS, MT(ASCP)SBB, Dean R. Sylvaria, BS, CHS Supervisor, Histocompatibility Lab Beth Israel Deaconess Medical Center and the Testing.com Editorial Review Board.

Ming Ta Michel Lee, Surakameth Mahasirimongkol, Yanfei Zhang, Wimon Suwankesawong, Usa Chaikledkaew, Cristiana Pavlidis, George P. Patrinos, Wasun Chantratita. Clinical application of pharmacogenomics: The example of HLA-based drug-induced toxicity. Public Health Genomics 2014;17(5-6):248-55.

(April 11, 2017) Human Leukocyte Antigens. NIH National Library of Medicine. Available online at https://ghr.nlm.nih.gov/primer/genefamily/hla. Accessed on 04/12/2017.

(February 2013) Craig M Rive, Jack Bourke, and Elizabeth J Phillips. Testing for Drug Hypersensitivity Syndromes. Available online at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3626363/. Accessed on 04/12/2017.

(May 2, 2016) Frequently Asked Questions About Pharmacogenomics. NIH National Human Genome Research Institute. Available online at https://www.genome.gov/27530645/faq-about-pharmacogenomics/. Accessed on 04/12/2017.

(2015) Graft-versus-host disease. Be The Match. Available online at https://bethematch.org/for-patients-and-families/life-after-transplant/graft-versus-host-disease–gvhd-/. Accessed on 04/12/2017.

(©2017) Mayo Medical Laboratoryies. Narcolepsy-Associated Antigen, HLA-DQB1 Typing, Blood. Available online at https://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/82026. Accessed June 2017.

(June 17, 2002) Smith S. Immunologic Aspects of Organ Transplantation. Medscape. Available online at https://www.medscape.com/viewarticle/436533_11. Accessed June 2017.

(Reviewed 2009 February). HLA gene family. Genetics Home Reference [On-line information]. Available online at https://ghr.nlm.nih.gov/geneFamily=hla. Accessed November 2009.

Malhotra, P. et. al. (Updated 2009 July 28). Immunology of Transplant Rejection [On-line information]. Available online at https://emedicine.medscape.com/article/432209-overview. Accessed November 2009.

Delves, P. (Revised 2008 September). Human Leukocyte Antigen (HLA) System. Merck Manual for Healthcare Professionals [On-line information]. Available online at https://www.merck.com/mmpe/sec13/ch163/ch163c.html#sec13-ch163-ch163c-70. Accessed November 2009.

Cassinotti, A. et. al. (© 2009). HLA and Autoimmune Digestive Disease: A Clinically Oriented Review for Gastroenterologists. Am J Gastroenterol 2009; 104:195–217 [On-line information]. Available online at https://www.nature.com/ajg/journal/v104/n1/full/ajg200810a.html. Accessed November 2009.

Hahn, A. ( © 2008). About Histocompatibility and Immunogenetics. American Society for Histocompatibility and Immunogenetics (ASHI) [On-line information]. PDF available for download at https://www.ashi-hla.org/docs/news/ASHI_Science_fact_sheet_Web.pdf. Accessed November 2009.

Greco, F. (Updated 2009 January 1). Histocompatibility antigen test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003550.htm. Accessed November 2009.

Murphey, C. and Forsthuber, T. (2008 July 07). Trends in HLA Antibody Screening and Identification and Their Role in Transplantation. Medscape from Expert Review of Clinical Immunology [On-line information]. Available online at https://www.medscape.com/viewarticle/575925. Accessed November 2009.

Kankonkar (2003 October). HLA – SYSTEM. Bombay Hospital Journal. [On-line information]. Available online at https://www.bhj.org/journal/2003_4504_oct/hla_system_549.htm. Accessed November 2009.

Williams, T. (2001 August). Human Leukocyte Antigen Gene Polymorphism and the Histocompatibility Laboratory. Journal of Molecular Diagnostics, v3(3) [On-line information]. Available online at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1906958/?tool=pubmed. Accessed November 2009.

(Revised 2009 October). What Is a Blood and Marrow Stem Cell Transplant? National Heart Lung and Blood Institute [On-line information]. Available online at https://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/Diseases/bmsct/bmsct_whatis.html. Accessed November 2009.

Smith, S. (2002 June 17). Immunologic Aspects of Organ Transplantation. Medscape from Organ Transplantation: Concepts, Issues, Practice, and Outcomes [On-line information]. Available online at https://www.medscape.com/viewarticle/436533_print. Accessed November 2009.

Waknine, Y. (2007 December 13). FDA Warns of Genetic Link to Carbamazepine Skin Reactions. Medscape Today [On-line information]. Available online at https://www.medscape.com/viewarticle/567436. Accessed November 2009.

Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. McPherson R, Pincus M, eds. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier: 2007 Pp 883-890.

Encyclopedia of Surgery: A Guide for Patients and Caregivers: Human Leukocyte Antigen Test. Available online at https://www.surgeryencyclopedia.com/Fi-La/Human-Leukocyte-Antigen-Test.html. Accessed February 2010.

(June 2, 2004) University of Texas Medical Branch: The Kidney Transplant Process. Available online at https://www.utmb.edu/renaltx/process.htm. Accessed February 2010.

Anne Halpin CHS MSc BSc MLT. Laboratory Scientist, Histocompatibility Laboratory, University of Alberta Hospital.

Greco, F. (Updated 2011 February 2). Histocompatibility antigen test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003550.htm. Accessed November 2013.

(© 1996-2013). HLA Matching. Be the Match [On-line information]. Available online at https://bethematch.org/For-Patients-and-Families/Finding-a-donor/HLA-matching/. Accessed November 2013.

Malhotra, P. et. al. (Updated 2013 April 16) Immunology of Transplant Rejection. Medscape Reference [On-line information]. Available online at https://emedicine.medscape.com/article/432209-overview#showall. Accessed November 2013.

(© 1995-2013). HLA Class II Molecular Typing Disease Association. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories [On-line information]. Available online at https://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/34990. Accessed November 2013.

(© 1995-2013). HLA Class I Molecular Typing Disease Association. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories [On-line information]. Available online at https://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/89185. Accessed November 2013.

(© 2013). HLA Typing/Matching. UC Davis Transplant Center [On-line information]. Available online at https://www.ucdmc.ucdavis.edu/transplant/learnabout/learn_hla_type_match.html. Accessed November 2013.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2011). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 10th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 561.

McPherson, R. and Pincus, M. (© 2011). Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods 22nd Edition: Elsevier Saunders, Philadelphia, PA. Pp 946-947.

این مقاله برای شما مفید بود؟

ثبت دیدگاه

Go to Top