تست آنتی بادی HCV و موارد منفی کاذب

HCV یا ویروس هپاتیت C یک ویروس منتقله از خون است که عمدتاً کبد را آلوده می کند و منجر به التهاب و آسیب بالقوه کبدی طولانی مدت می شود. این ویروس عمدتاً از طریق تماس با خون آلوده منتقل می شود. این امر می‌تواند از راه‌های مختلف، از جمله استفاده از سوزن‌های مشترک (که در بین مصرف‌کنندگان مواد داخل وریدی رایج است)، دریافت خون آلوده (اگرچه به دلیل غربالگری دقیق خون نادر است) و کمتر از طریق تماس جنسی یا از مادر به نوزاد در طول زایمان رخ دهد.

تست غربالگری اولیه برای عفونت HCV:

تست غربالگری ابتدایی برای تشخیص عفونت HCV در هر شرایطی، شناسایی Anti-HCV یا HCV Antibody می باشد که در آن، آنتی بادی علیه پروتئین HCV را شناسایی می شود. آنتی بادی علیه HCV معمولاً 2 تا 8 هفته پس از در معرض قرار گرفتن ویروس مثبت می شود و ۶ ماه پس از عفونت HCV در ۹۷ درصد کیس ها قابل شناسایی است و احتمالاً تا آخر عمر نیز قابل شناسایی می باشد.

محدودیت های تست آنتی بادی HCV:

تست HCV Antibody قادر به افتراق بین عفونت فعلی، عفونت قبلی و یا عفونت فعال با HCV نمی باشد و فقط در معرض قرار گرفتن با ویروس هپاتیت C را نشان می دهد. به طوری که تا ۲۵ درصد کیس ها اغلب بدون درمان ممکن است ویروس را از بدن خود دفع کنند [Resolution] اما همچنان HCV Antibody در آنها قابل شناسایی باشد.

موارد منفی کاذب تست آنتی بادی HCV:

در بخش کوچکی از کیس های در معرض خطر [at risk] هپاتیت C ممکن است تست غربالگری اولیه ی منفی کاذب داشته باشند؛ یعنی نتیجه تست HCV Antibody منفی [Non-reactive] شود. غیر از مواردی که بیمار در دوره پنجره قراردارد و در مدت کوتاهی پس از در معرض قرار گرفتن با ویروس هپاتیت C به آزمایشگاه مراجعه کرده است سایر مواردی که می تواند عامل نتیجه منفی کاذب HCV Antibody گردد عبارتند از:

دوره پنجره (Window Period):

دوره پنجره به بازه زمانی بین مواجهه اولیه با ویروس هپاتیت C (HCV) و تولید سطوح قابل تشخیص آنتی بادی HCV در خون اشاره دارد. در این دوره، سیستم ایمنی به ویروس پاسخ می دهد، اما سطح آنتی بادی ممکن است به آستانه قابل تشخیص نرسیده باشد.

وقتی فردی در معرض HCV قرار می گیرد، سیستم ایمنی شروع به تولید آنتی بادی علیه ویروس می کند. با این حال، زمان می‌برد تا این آنتی‌بادی‌ها به غلظتی برسند که به‌طور قابل اعتمادی با آزمایش قابل تشخیص باشد. اگر فردی در طول دوره پنجره آزمایش آنتی بادی HCV را انجام دهد، آزمایش ممکن است نتیجه منفی کاذب بدهد زیرا آنتی بادی ها هنوز به مقدار کافی برای تشخیص وجود ندارند.

عفونت پیشرفته ویروس نقص ایمنی انسانی (Advanced HIV Infection):

HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) سیستم ایمنی بدن، به ویژه سلول های CD4+ T را هدف قرار می دهد. با پیشرفت عفونت HIV و ضعیف شدن سیستم ایمنی، توانایی بدن برای ایجاد یک پاسخ ایمنی موثر در برابر سایر عفونت ها، از جمله HCV، به خطر می افتد.

در افراد مبتلا به عفونت پیشرفته HIV، پاسخ ایمنی در برابر HCV ممکن است به دلیل سرکوب عمومی سیستم ایمنی ناشی از HIV مختل شود. این سرکوب می‌تواند بر تولید آنتی‌بادی‌های HCV تأثیر بگذارد و منجر به کاهش یا تأخیر سطح آنتی‌بادی شود. در نتیجه، آزمایش آنتی بادی HCV ممکن است یک نتیجه منفی کاذب داشته باشد زیرا توانایی سیستم ایمنی برای تولید آنتی بادی های اختصاصی HCV به خطر افتاده است.

همودیالیز (Hemodialysis):

همودیالیز یک روش پزشکی است که برای تصفیه مواد زائد و مایعات اضافی از خون در افراد مبتلا به نارسایی کلیه استفاده می شود. همودیالیز می تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد و ترکیب اجزای خون را تغییر دهد که ممکن است بر دقت آزمایش های آنتی بادی تأثیر بگذارد.

همودیالیز می تواند منجر به تغییر در سطح سلول های ایمنی و پروتئین های خون شود. همچنین ممکن است باعث استرس و التهاب شود که می تواند بر پاسخ ایمنی تأثیر بگذارد. ترکیب این عوامل می تواند به طور بالقوه بر تولید آنتی بادی ها از جمله آنتی بادی های HCV تأثیر بگذارد. در نتیجه، آزمایش آنتی بادی HCV ممکن است نتیجه منفی کاذب را به دلیل تغییر محیط ایمنی ناشی از همودیالیز نشان دهد.

گیرندگان پیوند عضو تحت درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی (Organ Transplant Recipients):

دریافت کنندگان پیوند عضو، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را دریافت می کنند تا از حمله سیستم ایمنی بدن به اندام پیوندی جلوگیری کنند. با این حال، این داروها همچنین پاسخ ایمنی در برابر عفونت ها را تضعیف می کنند.

درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی توانایی سیستم ایمنی را برای تولید آنتی بادی به طور موثر کاهش می دهد. در مورد عفونت HCV، پاسخ ایمنی مورد نیاز برای تولید آنتی بادی های HCV ممکن است توسط داروها سرکوب شود. در نتیجه، دریافت‌کنندگان پیوند عضو تحت درمان سرکوب‌کننده ایمنی ممکن است سطوح آنتی‌بادی پایین‌تری داشته باشند یا تولید آنتی‌بادی به تأخیر بیفتند، که منجر به نتیجه منفی کاذب در آزمایش آنتی‌بادی HCV می‌شود.

گیرندگان پیوند عضو تحت درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی در همه این سناریوها، موضوع مشترک این است که عوامل موثر بر توانایی سیستم ایمنی برای ایجاد پاسخ آنتی بادی مناسب در برابر ویروس هپاتیت C می تواند منجر به نتایج منفی کاذب در آزمایش آنتی بادی HCV شود. این موقعیت ها اهمیت در نظر گرفتن وضعیت سلامتی و سابقه پزشکی فرد را هنگام تفسیر نتایج آزمایش برجسته می کند، زیرا این عوامل می توانند به طور قابل توجهی بر دقت تست های تشخیصی تأثیر بگذارند.

✴️ شناسایی موارد منفی کاذب HCV Antibody در پراکتیس، بار دیگر اهمیت بالای اخذ تاریخچه و سوابق از بیماران بسته به نوع آزمایش آنها هنگام مراجعه به آزمایشگاه بالینی را برجسته می کند.

✴️ اساسا صحیح تر است از لحاظ علمی نتایج تست های کیفی [Qualitative] آنتی بادی های پانل هپاتیت و HIV را به جای مثبت [Positive] و منفی [Negative] به صورت “ Reactive “ یا “ Non- Reactive” گزارش کرد. چون در واقع ترشح آنتی بادی ها برعلیه ویروس های HCV ،HBV و HIV در جریان یک واکنش ایمنی [Immune reaction] صورت گرفته که پیامد اکسپوز شدن با ویروس در زمان گذشته بوده است. بدیهی است گزارش HBs Antibody که به صورت کمّی [Quantitative] سنجش شده باید به همان شکل عددی گزارش شود.

نمونه جواب آزمایش HCV Antibody