🔳 اثرهیپرگلیسمی شدید بر MCV 🔳
🔘 گلبول‌های قرمز میتوکندری ندارند، بنابراین برای انرژی منحصراً به گلیکولیز و گلوکز متکی هستند. بنابراین، گلوکز برای متابولیسم پرانرژی گلبول‌های قرمز بسیار مهم است و ناقل‌های گلوکز ساختارهای پروتئینی حیاتی برای گلبول‌های قرمز برای دریافت گلوکز خارج سلولی هستند.
گلوکز از طریق انتقال فعال از مجرای روده به سلول های اپیتلیال روده می رود و سپس گلوکز از طریق انتشار تسهیل شده وارد گلبول های قرمز خون می شود. GLUT-1 یکی از اصلی ترین انتقال دهنده های گلوکز برای گلبول های قرمز است. ناقل گلوکز گلبول قرمز GLUT-1 توسط سطوح ATP و AMP داخل سلولی تنظیم می شود.
این بدان معناست که گلبول های قرمز تنها بسته به مقدار ATP یا AMP که در سلول های خود دارند، گلوکز را می گیرند. وقتی نسبت AMP:ATP بالا باشد، به این معنی است که سطح گلوکز خون ما پایین است. ما به گلوکز بیشتری نیاز داریم، بنابراین ناقل گلوکز GLUT 1 باز می شود و گلوکز بیشتری را وارد گلبول های قرمز خون می کند.
🔘 مولکول گلوکز برای ورود به اریتروسیت ها نیاز به انسولین ندارد .به عبارتی مثلاً در یک بیمار هیپرگلیسمیک با گلوکز ۶۰۰ غلظت گلوکز داخل و خارج اریتروسیت -یعنی پلاسما- یکسان است و اریتروسیت در یک محیط ایزوتونیک و ایزواسمولار قراردارد. در وضعیت ایزوسموتیک قاعدتاً اندکس های RBC ها قابل اعتماد بوده [reliable] و دارای بالاترین صحت هستند. به شرط اینکه بیمار فاقد هرگونه بیماری هماتولوژیک باشد.
🔘 هیپرگلیسمی شدید[marked hyperglycemia] در راستای القای عوارض دیررس دیابت می تواند بر کلیه ارگان‌های بدن تأثیر بگذارد از جمله مغز استخوان که به صورت اثر بر گلیکاسیون پروتئین ها و سایر تغییرات فیزیولوژیکال و بیوکمیکال تولید RBC و فونکسیون آن می باشد.
به همین دلیل در بیماران هیپرگلیسمیک شدید تغییرات اندکس های RBC را مشاهده می کنیم. مانند افزایش MCV که می تواند همزمان سبب افزایش کاذب هماتوکریت گردد. همچنین MCHC کاهش کاذب می یابد در حالیکه MCH تغییر محسوسی نمی کند. این تغییرات اندکس های RBC اغلب با لام خون محیطی بیمار همخوانی ندارند و به طور کلی اندکس های RBC در بیماران دیابتی کنترل نشده قابل اعتماد نمی باشند[unreliable].
🔘 هنگامی که CBC بیماران هیپرگلیسمیک شدید را به شمارشگر های سلولی هماتولوژی می دهیم در واقع RBC ها را از یک محیط ایزوتونیک وارد یک محیط هیپوتونیک می کنیم؛ یعنی محلول رقیق کننده [diluent]؛ که با دیفیوژن آب به داخل RBC ها، سبب تورم حاد اریتروسیت [Turgescence] و نهایتاً افزایش MCV می گردد. RBC ها در محلول های رقیق کننده بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ بار ممکن است رقیق شوند و محیط کاملاً هیپوتونیک را ایجاد کنند.
🔘 راهکار پیشنهادی برای اصلاح اندکس های RBC در بیماران هیپرگلیسمیک شدید و بدون اختلالات اریتروسیتیک (مانند آنمی ها و تالاسمی ها) عبارتست از رقیق سازی و انکوباسیون ۱۵ دقیقه ای نمونه خون بیمار [CBC] با محلول رقیق کننده دستگاه [ diluent] در دمای اتاق قبل از دادن به دستگاه شمارشگر سلولی با یک رقت مشخص (مانند ۱:۲) با هدف به تعادل رسیدن [equibilration] و ایزوتوتیک شدن محیط داخل و خارج RBC پیش از قرار گرفتن در محلول رقیق کننده دستگاه شمارشگر خونی.
🔘 در جدول زیر آنالیت های سه بیمار با هیپرگلیسمی شدید (بیشتر از ۶۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر)شامل گلوکز، MCV، سدیم، اوره و اسمولالیته خون قبل و پس از انسولین تراپی و سرم تراپی مورد مقایسه واقع شده است.
🔰References:
📚ترجمه و نگارش:
🖌دکتر علیرضا لطفی کیان🖌
دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی
از دانشگاه علوم پزشکی ایران
بدون دیدگاه