آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) | آزمایش کومبس مستقیم

دکتر فرزاد باباخانی
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) | آزمایش کومبس مستقیم

آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) یک آزمایش خون است که برای تشخیص نوعی کم خونی، ناشی از عملکرد سیستم ایمنی بدن شما استفاده می شود. سیستم ایمنی، سیستم دفاعی بدن شماست. برای حمله به مهاجمان خارجی، پروتئین هایی به نام آنتی بادی می سازد. در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن می تواند آنتی بادی هایی علیه گلبول های قرمز بسازد، و باعث تخریب گلبول هاب قرمز شود.

اسامی دیگر:

  • DAT
  • Direct Coombs Test
  • Direct Anti-human Globulin Test

چرا  آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) درخواست می شود؟

  • برای کمک به تشخیص علت تخریب گلبول های قرمز (کم خونی همولیتیک)
  • برای بررسی واکنش انتقال خون
  • برای تشخیص بیماری همولیتیک نوزاد

چه زمانی آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) بایستی انجام شود؟

  • زمانی که اخیراً تزریق خون داشته اید و علائم واکنش انتقال خون را تجربه می کنید، مانند سرگیجه، کمردرد، ادرار تیره، تنگی نفس.
  • هنگامی که یک نوزاد تازه متولد شده علائم بیماری همولیتیک نوزاد را نشان می دهد
  • هنگامی که علائم افزایش تخریب گلبول های قرمز خون خود را دارید، که ممکن است شامل احساس خستگی بیشتر از حد معمول، تنگی نفس، سردرد، رنگ پریدگی باشد

نمونه مورد نیاز برای آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT):

  • ظرف/لوله: لوله با درب بنفش(حاوی ضد انعقاد EDTA)
  • نوع نمونه: خون کامل
  • حجم نمونه: 5 میلی لیتر
لوله EDTA

لوله مخصوص نمونه آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT)

شرایط-نگهداری-دمایی-نمونه-آزمایش-آنتی-گلوبولین-مستقیم-(DAT)شرایط-قبول-یا-رد-نمونه-آزمایش-آنتی-گلوبولین-مستقیم-(DAT)

روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه

روش های مختلف جمع آوری نمونه های آزمایشگاه

لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)

لوله های آزمایش و ضد انعقادها (Test tubes and Anticoagulants)

ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی

ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی

آمادگی قبل از انجام آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) :

  • به آمادگی خاصی نیاز ندارد
  • از خون وریدی بند ناف برای تشخیص وجود آنتی بادی در نوزاد استفاده کنید.

نام روش انجام آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) 

هماگلوتیناسیون

شرح روش

گلبول های قرمز بیماران مشکوک به داشتن آنتی بادی علیه گلبول های قرمز برای از بین بردن گاما گلوبولین های آزاد اضافی شسته می شود. سرم کومبس به گلبول های قرمز اضافه می شود. اگر گلبول های قرمز آنتی بادی داشته باشند روی آنها سرم کومبس باعث آگلوتیناسیون می شود. هر چه مقدار آنتی بادی علیه گلبول های قرمز بیشتر باشد، تجمع بیشتر رخ می دهد.

تست با آگلوتینه شدن در مقیاس میکرو مثبت تا 4+ مثبت خوانده می شود. اگر گلبول های قرمز با اتوآنتی بادی ها علیه گلبول های قرمز (ایمونوگلوبولین ها) پوشانده نشوند، آگلوتیناسیون رخ نخواهد داد. که جواب یک تست منفی است

Direct-Antiglobulin-Test

Direct-Antiglobulin-Test

چه چیزی در آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) مورد بررسی قرار می گیرد؟

آزمایش مستقیم آنتی‌گلوبولین (DAT) تعیین می‌کند که آیا گلبول‌های قرمز خون (RBC) که در جریان خون در گردش هستند با آنتی‌بادی‌ها پوشیده شده‌اند یا خیر. آنتی بادی هایی که به سطح گلبول های قرمز چسبیده اند مسئول تخریب آنها هستند.

آنتی بادی IgG یا اجزای کمپلمان (C3) ممکن است روی گلبول های قرمز خود بیمار یا روی گلبول های قرمز تزریق شده وجود داشته باشد. و موجب تخریب گلبول های قرمز گردند.

چند دلیل وجود دارد که چرا گلبول های قرمز ممکن است توسط آنتی بادی ها مورد حمله قرار گیرند:

پس از انتقال خون: اگر فردی خون اهدایی را دریافت کند که کاملاً با نوع خون خود فرد مطابقت نداشته باشد، بدن او آنتی بادی هایی می سازد که RBC اهدا کننده را خارجی می شناسد. این آنتی بادی ها به گلبول های قرمز اهدا کننده حمله کرده و آنها را از بین می برند. افرادی که تزریق خون زیادی دارند بیشتر احتمال دارد که آنتی بادی برای گلبول های قرمز بسازند زیرا در معرض RBC خارجی بیشتری قرار دارند. اگر فردی علائم واکنش را پس از تزریق نشان دهد، DAT برای تعیین اینکه آیا آن آنتی بادی ها به گلبول های قرمز متصل شده اند یا خیر انجام می شود.

blood-transfusion

blood transfusion

ناسازگاری گروه خونی مادر/کودک: اگر نوزاد گروه خونی را از پدر به ارث برده باشد، ممکن است مادر و نوزاد گروه خونی متفاوتی داشته باشند. در دوران بارداری یا زایمان، مادر ممکن است در معرض گلبول های قرمز جنین قرار گیرد. این گلبول‌های قرمز ممکن است توسط سیستم ایمنی مادر به‌عنوان خارجی شناخته شوند و او آنتی‌بادی‌هایی را علیه RBC جنین تولید می‌کند. گلبول های قرمز نوزاد ممکن است با آنتی بادی هایی پوشیده شده باشد که از جفت از خون مادر به گردش خون نوزاد عبور می کند.

این آنتی بادی ها گلبول های قرمز در گردش نوزاد را از بین می برند و باعث بیماری همولیتیک نوزاد (HDN) می شوند. آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) روی خون نوزاد انجام می شود تا مشخص شود که آیا آنتی بادی ها به گلبول های قرمز نوزاد متصل شده اند یا خیر. این ممکن است زمانی رخ دهد که یک نوزاد Rh مثبت از مادری Rh منفی متولد شود. این نوع ناسازگاری معمولاً نوزاد اول را تحت تأثیر قرار نمی دهد، اما فرزندان بعدی را تحت تأثیر قرار می دهد.

قبلاً، آنتی‌بادی‌های پروتئین Rh شایع‌ترین علت بیماری همولیتیک نوزادان بود، اما این وضعیت اکنون به دلیل درمان‌های پیشگیرانه که در طول و بعد از هر بارداری به مادر Rh منفی داده می‌شود، نادر است. شایع ترین علت بیماری همولیتیک در نوزادان امروزه ناسازگاری ABO بین مادر گروه O و نوزادش است. این نوع ناسازگاری جنین و مادر عموماً خفیف است.

ناسازگاری گروه خونی مادر/کودک:

ناسازگاری گروه خونی مادر و کودک

بیماری‌های خودایمنی و سایر شرایط: برخی از افراد آنتی‌بادی‌هایی می‌سازند که گلبول‌های قرمز خود را هدف قرار می‌دهند (اتوآنتی بادی). این آنتی بادی ها به این دلیل تولید می شوند که سیستم ایمنی به اشتباه گلبول های قرمز خود را خارجی تشخیص می دهد. چند نمونه از شرایطی که باعث این امر می شوند عبارتند از:

  • اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس
  • بیماری های بدخیم مانند لنفوم و لوسمی لنفوسیتی مزمن
  • عفونت هایی مانند پنومونی مایکوپلاسما و مونونوکلئوز
    بیماری‌های خودایمنی

    بیماری‌های خودایمنی

کم خونی ناشی از دارو: برخی داروها می توانند آنتی بادی هایی را علیه گلبول های قرمز القا کنند و در نتیجه باعث تخریب آنها (همولیز) شوند. این در برخی از آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین، سفالوسپورین ها و پیپراسیلین دیده می شود. حتماً در مورد داروهایی که اخیراً مصرف کرده اید به پزشک خود اطلاع دهید. اگر پزشک مشکوک به کم خونی خودایمنی ناشی از دارو باشد، مصرف داروی مشکوک قطع خواهد شد. علائم معمولاً پس از قطع دارو بلافاصله برطرف می شوند.

کم خونی ناشی از دارو:

کم خونی ناشی از دارو

عوامل مداخله گر در آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) 

  • آنتی بادی های آنتی فسفولیپید می توانند آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) مثبت کاذب ایجاد کنند.
  • داروهایی که ممکن است باعث نتایج مثبت کاذب شوند عبارتند از: آمپی سیلین، کاپتوپریل، سفالوسپورین ها، کلرپرومازین (هورازین)، کلرپروپامید، هیدرالازین، ایندومتاسین (ایندوسین)، انسولین، ایزونیازید (INH)، لوودوپا، متیل دوپا (آلدومتین، دی‌هنتینیل)، پنی‌نینتیل. پروکائین آمید، کینیدین، کینین، ریفامپین، استرپتومایسین، سولفونامیدها و تتراسایکلین ها.
  • همولیز نمونه خون ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهد.

مطلب پیشنهادی: تداخلات دارویی در آزمایش ها

اهمیت بالینی آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) 

  • افزایش سن پیری
  • اریتروبلاستوز جنینی
  • کم خونی همولیتیک (خود ایمنی، ناشی از دارو)
  • لنفوم مونونوکلئوز عفونی
  • نئوپلاسم ها
  • اختلالات کلیوی
  • روماتیسم مفصلی
  • لوپوس اریتماتوی سیستمیک
  • واکنش انتقال خون

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) استفاده می شود؟

آزمایش مستقیم آنتی گلوبولین (DAT) در درجه اول برای کمک به تعیین اینکه آیا علت کم خونی همولیتیک به دلیل آنتی بادی های متصل به گلبول های قرمز است استفاده می شود. کم خونی همولیتیک وضعیتی است که در آن گلبول های قرمز خون (RBC) سریعتر از جایگزینی آنها تخریب می شوند.

همچنین ممکن است از آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) برای کمک به تشخیص بیماری همولیتیک نوزاد (HDN) به دلیل ناسازگاری بین گروه‌های خونی مادر و نوزاد استفاده شود.

بیماری همولیتیک نوزاد (HDN)

بیماری همولیتیک نوزاد (HDN)

همچنین ممکن است از آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) برای بررسی واکنش مشکوک به انتقال خون استفاده شود.

چه زمانی آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) درخواست می شود؟

آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) ممکن است زمانی درخواست شود که شما کم خونی همولیتیک دارید و پزشک شما می خواهد علت را تعیین کند.

این آزمایش ممکن است زمانی درخواست شود که نوزادی از مادری در معرض خطر متولد شود یا علائم بیماری همولیتیک نوزاد را نشان دهد، در غیاب علل دیگر علائم که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • ظاهر رنگ پریده
  • زردی، از جمله افزایش بیلی روبین
  • بزرگ شدن کبد یا طحال
  • تورم کل بدن
  • دشواری در تنفس

زمانی که شما تزریق خون داشته باشید و علائم و نشانه‌های واکنش انتقال خون را داشته باشید، DAT درخواست می‌شود، مانند:

  • تب، لرز
  • کمر درد
  • ادرار خونی
علایم انواع کم خونی همولیتیک

علایم انواع کم خونی همولیتیک

نتیجه آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) چه چیزی را نشان می دهد؟

آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) مثبت به این معنی است که آنتی بادی هایی به گلبول های قرمز متصل هستند. به طور کلی، هرچه واکنش DAT قوی تر باشد (هرچه آزمایش مثبت تر باشد)، مقدار آنتی بادی متصل به گلبول های قرمز بیشتر است، اما این همیشه با شدت علائم برابری نمی کند، به خصوص اگر گلبول های قرمز قبلاً از بین رفته باشند.

آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) وجود آنتی بادی را تشخیص می‌دهد، اما علت یا نوع دقیق آنتی‌بادی را به پزشک نمی‌گوید یا اینکه آیا باعث ایجاد علائم شده است. سابقه پزشکی شما و معاینه بالینی برای تعیین علت مثبت DAT مورد نیاز است.

درصد کمی از جمعیت عادی آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) مثبت خواهند بود و کم خونی همولیتیک را تجربه نمی کنند.

آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT)  منفی به این معنی است که آنتی بادی ها به احتمال زیاد به گلبول های قرمز شما متصل نیستند و علائم و نشانه ها به دلیل دیگری است که نیاز به بررسی بیشتر دارد.

آیا از اهدای خون آنتی بوجود می آید؟

خیر، هنگام اهدای خون در معرض خون شخص دیگری قرار نخواهید گرفت.

اگر مادری با یک فرزند ناسازگاری خونی داشته باشد، آیا با همه فرزندانش این ناسازگاری را خواهد داشت؟

بستگی به این دارد که آیا کودک آنتی ژن های مربوط به آنتی بادی های مادر را دارد یا خیر. نوزادی که از مادر گروه خونی O متولد می شود ممکن است در هر بارداری دچار بیماری همولیتیک نوزاد باشد. هنگامی که مادری Rh منفی باشد، در صورتی که پروفیلاکسی دریافت نکند، ممکن است آنتی‌بادی‌هایی علیه گلبول‌های قرمز خون اولین فرزند Rh مثبت خود ایجاد کند. هر کودک Rh مثبت بعدی ممکن است تحت تأثیر آنتی بادی های Rh مادر قرار گیرد.

خوشبختانه، این امر در حال حاضر نسبتاً نادر است زیرا مادران Rh منفی در طول و بعد از بارداری آزمایش می شوند و برای جلوگیری از ایجاد آنتی بادی های Rh، RhIg (گلوبولین RhImmune, Rhogam) به آنها تزریق می شود. سایر آنتی بادی ها نیز ممکن است در حاملگی های بعدی عود کنند و باید با پزشک مادر صحبت شود.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

اگر آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) به دلیل واکنش انتقال خون، عفونت یا دارو مثبت باشد، برای 48 ساعت تا 3 ماه مثبت باقی می ماند. اگر به دلیل یک وضعیت خودایمنی مثبت باشد، ممکن است در یک دوره زمانی طولانی (مزمن) مثبت باشد.

مطالب مرتبط در متااورگانون:

در جای دیگر وب:

مورد تایید و بازبینی شده توسط:

دکتر فرزاد باباخانی

این مقاله را به دوستان خود معرفی کنید

منابع مقاله

 

2019 review performed by Svetlana Dambaeva, PhD, D(ABMLI), Research Assistant Professor, Associate Director Clinical Immunology Laboratory, Rosalind Franklin University of Medicine and Science, North Chicago, IL.

(March 06, 2019) Rh incompatibility. MedlinePlus. Available online at https://medlineplus.gov/ency/article/001600.htm. Accessed June 2019.

Lichtin AE. Autoimmune Hemolytic Anemia. Merck Manual. 2016. Available online at http://www.merckmanuals.com/home/blood-disorders/anemia/autoimmune-hemolytic-anemia. Accessed June 2019.

Hemolytic Anemia. National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI). Available online at https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/hemolytic-anemia. Accessed June 2019.

(October 21, 2016) JK Karp, KE King. Direct Antiglobulin Testing: Overview, Clinical Indications/Applications, Test Performance. Medscape Reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/1731264-overview#a1. Accessed June 2019.

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2001). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 5th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pgs 286-289.

Dhaliwal, G. et. al. (2004 June 1). Hemolytic Anemia. American Family Physician [On-line journal]. Available online at http://www.aafp.org/afp/20040601/2599.html.

Triulzi, D. (2000 October). Indirect and Direct Antiglobulin (Coombs) Testing and the Crossmatch. Transfusion Medicine Update [On-line information]. Available online at http://www.itxm.org/TMU2000/tmu10-2000.htm.

Grund, S., Updated (2004 August 16, Updated). Coombs’ test – direct. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003344.htm.

Grund, S., Updated (2004 August 16, Updated). Coombs’ test – indirect. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003343.htm.

(2001 March).Rh Disease. March of Dimes Fact Sheet [On-line information]. Available online at http://www.marchofdimes.com/professionals/681_1220.asp.

(1995-2005). Autoimmune Hemolytic Anemia. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. Anemias Caused By Excessive Hemolysis. [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mrkshared/mmanual/section11/chapter127/127d.jsp.

Suzanne H. Butch, MA, CLDir. Chief Technologist. Blood Bank and Transfusion Service. University of Michigan Hospitals and Health Centers, Ann Arbor, Michigan.

Julie Brownie MBA, CLS(NCA), SBB(ASCP). Coral Blood Services. Bangor, Maine.

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (© 2007). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.pp 307-308.

Wu, A. (2006). Tietz Clinical Guide to Laboratory Tests, Fourth Edition. Saunders Elsevier, St. Louis, Missouri. Pp 126-129.

Cutler, C. (2006 September 11, Updated). Coombs’ test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003344.htm. Accessed on 10/01/08.

Sandler, S.G. and Johnson, V. (2008 September 25, Updated). Transfusion Reactions. EMedicine [On-line information]. Available online at http://www.emedicine.com/med/TOPIC2297.HTM. Accessed on 10/01/08.

Wagle, S. and Deshpande, P. (2008 September 2, Updated). Hemolytic Disease of the Newborn. eMedicine [On-line information]. Available online at http://www.emedicine.com/ped/TOPIC959.HTM. Accessed on 10/01/08.

Direct Antiglobulin Test (DAT) Information Sheet. United Blood Services [On-line information]. PDF available for download at http://www.unitedbloodservices.org/forms/BS_950.pdf. Accessed on 10/01/08.

(2005 November, Revised). Autoimmune Hemolytic Anemia. Merck Manual for Healthcare Professionals [On-line information]. Available online at http://www.merck.com/mmpe/print/sec11/ch131/ch131b.html. Accessed on 10/01/08.

(© 2008) Hemolytic Disease of the Newborn. Lucille Packard Children’s Hospital at Stanford. Available online at http://www.lpch.org/DiseaseHealthInfo/HealthLibrary/hrnewborn/hdn.html. Accessed October 2008.

(© 1995-2012). Test ID: DCTM9008 Direct Coombs, Blood. Mayo Clinic Mayo Medical Laboratories [On-line information]. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/9008. Accessed July 2012.

Devkota, B. (Updated 2012 May 25). Direct Antiglobulin Test. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/2105623-overview#showall. Accessed July 2012.

Wagle, S. and Deshpande, P. (Updated 2011 May 18). Hemolytic Disease of Newborn. Medscape Reference [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/974349-overview. Accessed July 2012.

Vorvick, L. (Updated 2012 February 7). Coombs’ test. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003344.htm. Accessed July 2012.

Zieve, D. and Eltz, D. (Updated 2011 August 30). Rh incompatibility. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001600.htm. Accessed July 2012.

(© 1996-2012). Rh Disease. The Children’s Hospital of Philadelphia [On-line information]. Available online at http://www.chop.edu/healthinfo/rh-disease.html. Accessed July 2012.

Pagana, K. D. & Pagana, T. J. (© 2011). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 10th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 307-308.

AABB Technical Manual, Pg 512. AABB, Bethesda, MD.

Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 22nd ed. McPherson R, Pincus M, eds. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier: 2011, Pp 712-715.

(Oct 29, 2014) Schick P. Hemolytic Anemia Workup. Medscape Reference. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/201066-workup#c13. Accessed October 2015.

(March 21, 2014) National Heart, Lung and Blood Institute. Types of Hemolytic Anemia. Available online at http://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/ha/types. Accessed October 2015.

این مقاله برای شما مفید بود؟

ثبت دیدگاه

Go to Top