آیا آنالیزورهای مدرن و جدید هماتولوژی می توانند درتشخیص مالاریا کمک کننده باشند؟

دکتر علیرضا لطفی کیان
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آیا آنالیزورهای مدرن و جدید هماتولوژی می توانند درتشخیص مالاریا کمک کننده باشند؟

✔️آیا آنالیزورهای مدرن و جدید هماتولوژی می توانند در تشخیص مالاریا موثر یا کمک کننده باشند ؟

گلد استاندارد تشخیص مالاریا بررسی لام خون محیطیِ (PBS) رنگ آمیزی شده (باگیمسا یا اکریدین اورنج) می باشد. همچنین از روش های کمکی مانند QBC(Quantitative Buffy Coat) هم در تشخیص مالاریا استفاده می گردد.

اگر کشورها را ازنظر شیوع مالاریا به دو گروه اندمیک و غیر اندمیک تقسیم کنیم؛ درمناطق اندمیک مالاریا، پزشکان در ویزیت بیماران با هرسمیولوژی، همواره مالاریا را مدنظر خود دارند اما معمولا مشکل درکشورهای غیراندمیک مالاریا نمود می یابد به طوری که مثلا در کشوری در شمال اروپا، متخصصین عفونی بندرت در معاینه ی بیماران، مالاریا را در تشخیص های افتراقی خود در نظر می گیرند.

نحوه پراکندگی مالاریا در جهان

نحوه پراکندگی مالاریا در جهان

از همین رو طبق بررسی های به عمل آمده درکشور کانادا ۵۹ درصد بیماران مبتلا به مالاریا در ویزیت اول تشخیص داده نمی شوند(misdiagnosis) و همچنین ۱۶ درصد بیماران آلوده به انگل مالاریا، پیش ازتشخیص قطعی، سه یا بیشتر از سه مرتبه به پزشک مراجعه کرده اند. در پژوهشی دیگر در کانادا گزارش شد که از ۶۰ بیمار مبتلا به مالاریا ی کشنده، ۴۰ درصد آنها دراولین ویزیت تشخیص داده نشده بودند.

اولین بار به طور تصادفی در آنالیزر های هماتولوژی جدید (براساس فلوسایتومتری) در گزارش CBC بیماران تغییراتی در اسکترگرام و دیف ِ WBC ها دیده شد. ابنورمالی های مشاهده شده در بیماران با پارازیتمی مالاریا در سل کانترهای هماتولوژیِ (فلوسایتومتریک) مختلف، متفاوت گزارش شده است. به عنوان مثال در اکثر سل کانترها درصورت وجود شیزونت در خون بیمار، یک ائوزینوفیلی کاذب (Pseudo Eosinophilia) دیتکت می گردد.

خوشبختانه کلینیسین ها در رویکرد بیماری‌های تب دار (Febrile) ‌و اغلب بیماری‌های غیرتب دار (non-febrile) طبق روال ابتدا CBC را برای بیمار درخواست می کنند که همین عامل می تواند به ابزاری موثر در تشخیص افرادی که از لحاظ کلینیکالی مشکوک به مالاریاهستند، تبدیل گردد. مثلا اسکترگرام در آنالیزر های Sysmex 2100 شامل پنج پارامتر است شامل: لنفوسیت (صورتی )، مونوسیت (سبز)، نوتروفیل (آبی) و ائوزینوفیل (قرمز ) و یک فضایی بین جمعیت نوتروفیل ها و ائوزینوفیل ها وجود دارد.

الگوی-اسکتر-نرمال

الگوی اسکتر نرمال

در بیماران پارازیتمیک ِ مالاریا اسکترگرام ابنورمال دارای پاترن زیر است (درسل کانتر Sysmex 2100): یک دابل نوتروفیل، یک دابل ائوزینوفیل، یک منطقه خاکستر (Gray zone)، زون ِ پهن شده ی نوتروفیل با یک کاهش در فضای بین نوتروفیل ها و ائوزینوفیل ها و در نهایت ممکن است پَترنِ ترکیبی از همه یا تعدادی ازموارد فوق باشد(بسته به مرحله ی تکثیر انگل دارد).

Scattergrams-in-Sysmex-XE-2100-

Scattergrams Sysmex XE 2100 در بیماران مبتلا به مالاریا

الگوی-تشخیص-مالاریا-در-سیسمکس-XN-30

الگوی تشخیص مالاریا در سیسمکس XN-30

در یک مطالعه ی گذشته نگر از ۷۰ بیمار مالاریا مثبت (۷۰ درصد ویواکس و ۲۵/۷ درصد فالسی پاروم و ۴/۲ درصد هردو ) ۵۲ بیمار دارای اسکترگرام ابنورمال در ریپورت CBC خود با Sysmex 2100 بودند. بدین وسیله حساسیت و ویژگی این سل کانتر هماتولوژی به ترتیب ۷۴/۲ درصد و ۸۸ درصد بود که درصد قابل قبولی است.

آزمایشگاه ها با مشاهده هرگونه تغییر ابنورمال ذکرشده در گزارش CBC بهتر است به بررسی دقیق PBS بیماران برای تایید یا ردّ عفونت مالاریا بنمایند. بنابراین کاربرد آنالیزرهای فلوسایتومتریک، یک روش سریع و موثر در تشخیص اولیه ی مالاریا می تواند باشد که نیاز به مهارت و تبحر بالایی (Expertise) ندارد.

در آینده ی نه چندان دور باید منتظر ورود آنالایزر های هماتولوژیک پیشرفته با یک پارامتر جدید تحت عنوان جدیدی مانند Malaria Index یا Plasmodium Flag باشیم. بدیهی ست در این صورت همچنان استاندارد طلایی ِتشخیص مالاریا بررسی PBS بیمار می باشد ولی موارد عدم تشخیص (Misdiagnosis) مالاریا بویژه در کشورهای غیراندمیک به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

تشخیص-مالاریا-از-روی-لام-خون-محیطی

Modern Hematology Analyzers Are Very Useful for Diagnosis of Malaria and, Crucially,May Help Avoid Misdiagnosis

J Clinical Microbiol 55,2017

ترجمه و نگارش:

  • دکترعلیرضالطفی کیان
  • دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی
  • از دانشگاه علوم پزشکی ایران

مورد تایید و بازبینی شده توسط:

دکتر فرزاد باباخانی

این مقاله را به دوستان خود معرفی کنید

منابع مقاله

این مقاله تالیف شده است و یا منابع مربوطه ثبت نشده است.

این مقاله برای شما مفید بود؟

4 دیدگاه

  1. Avatar
    فرهاد 5 مرداد 1402 در 12:06 ب.ظ - پاسخ دادن

    مقاله عالی بود دست نوسنده درد نکند

  2. Avatar
    سیدحسین مچابی 31 مرداد 1402 در 10:08 ب.ظ - پاسخ دادن

    بادرود و احترام از تحقیقات و ترجمه دقیق شما و همکارانتون
    متشکرم.

ثبت دیدگاه

Go to Top