آزمایش CK-MB | کراتین کیناز-MB

CK-MB یا کراتین کیناز-MB یکی از سه شکل (ایزوآنزیم) آنزیم کراتین کیناز (CK) است، که عمدتاً در سلول های ماهیچه قلب یافت می شود. این آزمایش CK-MB را در خون اندازه گیری می کند.

چرا آزمایش CK-MB درخواست می شود؟

• برای تمایز بین آسیب ماهیچه های اسکلتی و ماهیچه های قلبی
•  گاهی اوقات برای تعیین سکته قلبی (اگر آزمایش تروپونین در دسترس نباشد)
•  گاهی اوقات برای تشخیص حمله قلبی دوم یا بعدی
•  مانیتورینگ آسیب قلبی اضافی

چه زمانی آزمایش CK-MB بایستی انجام شود؟

• هنگامی که سطح کراتین کیناز (CK) افزایش یافته است و پزشک می خواهد تشخیص دهد که علت آن آسیب اسکلتی یا عضلانی قلب است یا خیر.
• هنگامی که مشکوک به حمله قلبی دوم یا آسیب قلبی مداوم هستید

نمونه مورد نیاز برای آزمایش CK-MB:

• ظرف/لوله: لوله با درب قرمز یا زرد (ترجیحا همراه با ژل جداکننده)
• نوع نمونه: سرم
• حجم نمونه: 1 میلی لیتر
• سیترات و فلوراید فعالیت CK را مهار می کنند.
• در مورد AMI، چندین نمونه از CK-MB را در 6، 12، 18 و 24 ساعت دریافت کنید.
• برخی منابع 4 نمونه را توصیه می کنند، یکی بلافاصله، سپس در 8، 16 و 24 ساعت بعد از نمونه اول.
• در حالی که برخی منابع 3 نمونه را بلافاصله، 12 ساعت و 24 ساعت توصیه می کنند.

نام روش انجام آزمایش CK-MB:

کراتین فسفات(CK): فتومتریک

ایزوفرم های کراتین فسفات (CKE): الکتروفورز، تراکم سنجی

شرح روش کراتین کیناز، کل:

کراتین کیناز (CK) توسط یک واکنش آنزیمی جفت شده تعیین می شود که در آن سرعت تشکیل NADPH به صورت فتومتریک اندازه گیری می شود و به طور مستقیم با فعالیت CK متناسب است.

شرح روش ایزوآنزیم های کراتین کیناز:

الکتروفورز حرکت ذرات باردار در میدان الکتریکی است. سرعت مهاجرت به عوامل زیر بستگی دارد: 1) بار الکتریکی خالص مولکول، 2) اندازه و شکل مولکول، 3) قدرت میدان الکتریکی، 4) ویژگی های محیط نگهدارنده، و 5) دمای مولکول. عملیات.

در این روش، CK سرم با جداسازی الکتروفورتیک روی ژل آگارز به 3 ایزوآنزیم اصلی CK (MM، MB و BB) جدا می شود. پس از الکتروفورز، ایزوآنزیم های CK جدا شده با استفاده از یک بستر کروموژنیک تجسم می شوند. مقدار محصول کروموژنیک حاصل (رسوب فورمازن) متناسب با فعالیت آنزیمی CK است.

سپس لایه‌ها خشک می‌شوند و از چگالی‌سنجی برای تعیین کمی باندها استفاده می‌شود.

آمادگی قبل از انجام آزمایش CK-MB:

به آمادگی خاصی نیاز ندارد

چه چیزی در آزمایش CK-MB مورد بررسی قرار می گیرد؟

فعالیت کراتین کیناز (CK) در سیتوپلاسم چندین بافت انسانی یافت می شود. منابع اصلی CK شامل ماهیچه های اسکلتی، میوکارد و مغز است. ایزوآنزیم های سیتوپلاسمی CK دایمرهای زیر واحدهای M و B (MM، MB یا BB) هستند. بافت مغز عمدتاً حاوی CK-BB (CK1) است. عضله اسکلتی تقریباً منحصراً حاوی CK-MM (CK3) است. میوکارد حاوی تقریباً 30 درصد CK-MB (CK2) است که به آن ایزوآنزیم «ویژه قلب» گفته می شود. CK-MB در انفارکتوس حاد میوکارد (AMI) افزایش می یابد. با این حال، CK-MB با تروپونین به عنوان نشانگر زیستی ترجیحی برای تشخیص AMI جایگزین شده است.

CK میتوکندری، واقع در سطح خارجی غشای داخلی میتوکندری، پیشنهاد شده است که مقدار محدود سرعت انتقال انرژی از آدنوزین تری فسفات میتوکندری (ATP) را با تشکیل کراتین فسفاتاز (CP) کاتالیز کند. مولکول CP که از نظر اندازه کوچکتر از ATP است، به اندامک های هدف در سیتوپلاسم منتشر می شود، جایی که انرژی آن توسط CK سیتوپلاسمی به ATP منتقل می شود. فعالیت CK منجر به تولید غیرهوازی ATP در بافت های عضلانی در طول کار می شود.

ماکرو CK به حداقل 2 شکل CK اشاره دارد. ماکرو CK نوع یک شکل متصل به آنتی بادی از CK سیتوپلاسمی است. بین CK-MM و CK-MB مهاجرت می کند. ماکرو CK نوع II (CK میتوکندری) کمی کاتدی از CK-MM مهاجرت می کند. تشخیص اشکال ماکرو CK دلیل اصلی الکتروفورز فعالیت CK است.

هنگامی که این عضله یا سلول های عصبی آسیب می بینند، سطح CK سرم افزایش می یابد. سطح CK می تواند در عرض 6 ساعت پس از آسیب افزایش یابد. اگر آسیب مداوم نباشد، سطوح در 18 ساعت پس از آسیب به اوج خود می رسد و در 2 تا 3 روز به حالت عادی باز می گردد. برای آزمایش خاص آسیب عضلانی میوکارد، الکتروفورز برای شناسایی سه ایزوآنزیم CK انجام می شود: CK-BB (CK1)، CK-MB (CK2) و CK-MM (CK3).

به نظر می رسد که بخش ایزوآنزیم CK-MB برای سلول های میوکارد اختصاصی باشد. سطح CK-MB حدود 3 تا 6 ساعت پس از وقوع انفارکتوس افزایش می یابد. اگر آسیب بیشتری به میوکارد وارد نشود، سطح آن در 12 تا 24 ساعت به اوج خود می رسد و 12 تا 48 ساعت پس از انفارکتوس به حالت عادی باز می گردد. سطح CK-MB معمولاً با درد گذرا قفسه سینه ناشی از آنژین صدری، آمبولی ریه یا نارسایی احتقانی قلب افزایش نمی یابد.

می توان انتظار داشت که در بیماران مبتلا به شوک، هیپرترمی بدخیم، میوپاتی یا میوکاردیت شاهد افزایش CK-MB باشیم. افزایش خفیف CK-MB (زیر آستانه مثبت) می تواند در بیماران مبتلا به آنژین ناپایدار رخ دهد و نشان دهنده افزایش خطر یک رویداد انسدادی است. مقادیر بسیار کمی از CK-MB نیز در ماهیچه های اسکلتی وجود دارد. آسیب شدید یا بیماری عضله اسکلتی همچنین می تواند ایزوآنزیم CK-MB را بالاتر از حد نرمال افزایش دهد.

سطح ایزوآنزیم CK-MB هم در تعیین میزان انفارکتوس میوکارد (MI) و هم در زمان شروع انفارکتوس مفید است. ایزوآنزیم CK-MB اغلب برای تعیین مناسب بودن درمان ترومبولیتیک استفاده می شود که برای MI استفاده می شود. سطوح بالای CK-MB نشان می دهد که انفارکتوس قابل توجهی قبلاً رخ داده است و در نتیجه از مزایای درمان ترومبولیتیک جلوگیری می کند.

از آنجایی که ایزوآنزیم CK-BB عمدتاً در مغز و ریه یافت می شود، آسیب به هر یک از این اندام ها (مثلاً تصادف عروق مغزی، انفارکتوس ریوی) با افزایش سطح این ایزوآنزیم همراه خواهد بود.

ایزوآنزیم CK-MM به طور معمول تقریباً تمام آنزیم های کل CK گردش خون را در افراد سالم تشکیل می دهد. هنگامی که سطح کل CK در نتیجه افزایش CK-MM بالا می رود، آسیب یا بیماری عضله اسکلتی وجود دارد. نمونه‌هایی از این موارد عبارتند از میوپاتی، ورزش شدید، تزریقات عضلانی متعدد (IM)، درمان تشنج الکتریکی، قلب، اعتیاد مزمن به الکل، یا جراحی. از آنجایی که CK فقط در عضله اسکلتی ساخته می شود، مقدار طبیعی CK کل (و بنابراین CK-MM) متفاوت است.

با توجه به توده عضلانی افراد عضلانی بزرگ به طور معمول ممکن است سطح CK را در محدوده بالای طبیعی داشته باشند. به همین ترتیب، افراد با قد کوچک یا کسانی که توده عضلانی پایینی دارند انتظار می رود سطح CK پایینی داشته باشند. این مهم است زیرا سطوح بالای CK طبیعی در این بیماران می تواند MI را پنهان کند. مشخص شده است که هر ایزوآنزیم دارای ایزوفرم است. ایزوفرم های MM1 و MM3 برای بیماری های قلبی مفید هستند. نسبت MM3/MM1 بیشتر از نیک نشان دهنده آسیب حاد میوکارد است. نسبت CK-MB MB2/MB1 بیشتر از یک نیز نشان دهنده MI حاد است.

 اطلاعاتی در مورد کراتین کیناز:

• در AMI، مانند AST (SGOT) رفتار می کند.
• در مورد آسیب حاد سلول های کبدی که در آن AST (SGOT) بالا می رود، CK طبیعی است.
• سطح CK در عرض 6 ساعت پس از آسیب افزایش می یابد.
• اگر آسیب گذرا باشد، سطح اوج آن 18 ساعت است و پس از 2 تا 3 روز به حالت عادی باز می گردد.
• مقادیر CK معمولاً در دیستروفی عضلانی، ترومای عضلانی و میوزیت پس از جراحی، پس از زایمان و پس از ورزش (متوسط تا شدید) افزایش می یابد.
• در هذیان، تشنج و ترمنس نیز ایجاد می شود.
• سطح CK بعد از 24 تا 48 ساعت در بیشتر افراد پس از نوشیدن الکل زیاد و در بیماران مبتلا به هذیان و ترمنس غیر طبیعی است. اما سطح CK در
• افراد الکلی مزمن طبیعی است.
• سطح CK معمولاً بعد از تزریق I/M افزایش می یابد.
• سطح CK در موارد مننژیت، آنسفالیت، کمای اورمیک، کمای کبدی، حوادث عروقی مغز و صرع (تشنج صرع) افزایش می یابد.
• CK در 19 تا 47 درصد موارد اورمی افزایش می یابد.
• CK در حدود 80 درصد موارد با کم کاری تیروئید افزایش می یابد.
• CK همچنین در هیپوکالمی شدید به دلیل تغییرات ایجاد شده در عضلات اسکلتی افزایش می یابد.
• از آنجایی که کبد دارای مقدار ناچیزی CK است، هیچ افزایش مشخصی در CK در بیماری های کبدی مشاهده نمی شود. در سیروز، CK طبیعی است.
• در کم کاری تیروئید 60 درصد موارد (در مرجع دیگری 80 درصد)، فعالیت CK حدود 5 تا 50 برابر بیشتر از حد طبیعی ارتفاع وجود دارد.
• در پرکاری تیروئید، فعالیت CK تا سطح پایین تر از حد طبیعی است.
• در بیماری های تیروئیدی ایزوآنزیم اصلی CK-3 (CK-MM) است.

عوامل مداخله گر در آزمایش CK-MB:

• ورزش شدید و جراحی اخیر ممکن است باعث افزایش سطح شود.
• بارداری اولیه ممکن است باعث کاهش سطوح شود.
• توده عضلانی به طور مستقیم با سطح طبیعی CK بیمار مرتبط است.
• داروهایی که ممکن است باعث افزایش سطوح شوند عبارتند از الکل، آمفوتریسین B، آمپی سیلین، برخی از داروهای بیهوش کننده، ضد انعقادها، آسپرین، کاپتوپریل، کلویبرات، کلشی سین، دگزامتازون (دکادرون)، فوروزماید (لاسیکس)، لیتیوم، لیدوکائین، مورفین، پروپرانولول و استاتینیل.
• از فیزیوتراپی بیش از حد خودداری کنید.
• از نمونه همولیز شده خودداری کنید.
• سیترات و فلوراید فعالیت CK را مهار می کنند.
• در لوله های بدون هوا نگهداری شود.

اهمیت بالینی آزمایش CK-MB:

افزایش سطح ایزوآنزیم CK-MB

• انفارکتوس میوکارد
• جراحی آنوریسم قلب
• دیبریلاسیون قلبی
•  میوکاردیت
• آریتمی های بطنی
• ایسکمی قلبی: هر گونه بیماری یا آسیب به میوکارد باعث می‌شود CK-MB از سلول‌های آسیب‌دیده خارج شده و وارد جریان خون شود و سطح ایزوآنزیم CK-MB را افزایش دهد.
• ممکن است CK-MB در موارد مسمومیت با مونوکسید کربن، آمبولی ریه، کم کاری تیروئید، آسیب های له شده و دیستروفی عضلانی افزایش یابد.
• افزایش شدید CK-MB می‌تواند با تغییر سلول‌های عضلانی اسکلتی مانند پلی‌میوزیت، و به میزان کمتری در رابدومیولیز، همانطور که در ورزش‌های شدید، به ویژه در ورزشکاران شرطی دیده می‌شود، مرتبط باشد.
• وجود CK ماکرو می تواند افزایش CK کل را توضیح دهد. در آسیب عضلانی به سرعت CK-MM و CK-MB بالا و پایین نمی‌رود.
• ماکرو CK نوع II (CK میتوکندری) به ندرت مشاهده می شود. این تنها در بیماران حاد مبتلا به بدخیمی ها و سایر بیماری های شدید با مرگ و میر بالا، مانند بیماری کبد و آسیب هیپوکسیک دیده می شود.
• نارسایی کلیه می تواند باعث ایجاد سطح بالای CK-MB شود.
• به ندرت، بیماریهای مزمن عضلانی، سطح پایین هورمون تیروئید (T3 ، T4) و سوء مصرف الکل می توانند CK-MB را افزایش دهند.

ملاحظات بالینی آزمایش CK-MB:

• ایزوآنزیم CK-MB هم در تعیین کمیت درجه MI و هم در زمان شروع انفارکتوس مفید است.
• ایزوآنزیم CK-MB اغلب برای تعیین مناسب بودن درمان ترومبولیتیک استفاده می شود. سطوح بالا ممکن است نشان دهنده این باشد که انفارکتوس قابل توجهی قبلاً رخ داده است، بنابراین مانع از منفعت درمان ترومبولیتیک می شود.

محدوده مرجع آزمایش CK-MB:

Normal < 5.0 ng/ml

مقادیر بالا برای CK-MB  باید در زمینه درد قفسه سینه و یافته های ECG یا سایر آسیب های عضلانی تفسیر شود.

توجه: محدوده مرجع و واحد آزمایش وابسته به روش انجام و کیت می باشد و ممکن است در آزمایشگاه های مختلف متفاوت باشد. بنابراین توصیه می گردد که آزمایش ها ترجیحا در یک آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد.

سوالات متداول

چگونه از نتایج آزمایش CK-MB استفاده می شود؟

آزمایش کراتین کیناز MB ممکن است به عنوان یک آزمایش پیگیری افزایش کراتین کیناز (CK) به منظور تعیین اینکه آیا این افزایش به دلیل آسیب قلبی یا آسیب عضلات اسکلتی است، استفاده شود. اگر شخصی درد قفسه سینه داشته باشد یا تشخیص فرد مشخص نباشد، مانند این که فرد علائم غیر اختصاصی مانند تنگی نفس، خستگی شدید، سرگیجه یا حالت تهوع داشته باشد، به احتمال زیاد آزمایش انجام می شود.

CK و CK-MB زمانی آزمایش های اولیه برای تشخیص و پایش حملات قلبی بودند، اما در حال حاضر تا حد زیادی با آزمایش تروپونین جایگزین شده اند، که مخصوص آسیب قلب است.

گاهی اوقات، در صورت مشکوک بودن به حمله قلبی و عدم وجود تست تروپونین، ممکن است از تست CK استفاده شود. در این حالت، هنگامی که CK بالا می رود، ممکن است از آزمایش CK-MB به عنوان یک آزمایش پیگیری استفاده شود تا مشخص شود آیا این افزایش به دلیل آسیب قلبی است یا آسیب عضلات اسکلتی.

چه زمانی آزمایش CK-MB درخواست می شود؟

CK-MB معمولاً همراه با یا بعد از افزایش CK کل زمانی درخواست می شود که فرد درد قفسه سینه داشته باشد و پزشک بخواهد تعیین کند که آیا درد ناشی از حمله قلبی است یا خیر. معمولاً برای این منظور زمانی درخواست می شود که آزمایش تروپونین در دسترس نباشد. CK-MB همچنین ممکن است زمانی درخواست شود که فرد دارای CK بالا باشد تا مشخص شود آسیب عضلانی تشخیص داده شده به قلب است یا عضلات دیگر.

افزایش CK-MB معمولاً در افراد مبتلا به حمله قلبی حدود 3 تا 6 ساعت پس از شروع درد قفسه سینه قابل تشخیص است. سطح CK-MB در 12 تا 24 ساعت به اوج خود می رسد و سپس در حدود 48 تا 72 ساعت به حالت عادی برمی گردد. اگر حمله قلبی دوم یا آسیب مداوم وجود داشته باشد، ممکن است سطوح مجدداً افزایش یابد و/یا مدت زمان بیشتری افزایش یابد.

نتیجه آزمایش CK-MB چه چیزی را نشان می دهد؟

CK-MB به طور معمول قابل تشخیص نیست یا در خون بسیار کم است.

درد قفسه سینه و افزایش سطح CK به علاوه افزایش CK-MB نشان می دهد که به احتمال زیاد فردی اخیراً دچار حمله قلبی شده است. سطوح کاهش یافته و سپس افزایش مجدد ممکن است نشان دهنده حمله قلبی دوم و/یا آسیب قلبی مداوم باشد.

اگر CK-MB بالا باشد و نسبت CK-MB به کل CK (شاخص نسبی) بیش از 2/5 تا 3 باشد، احتمالاً قلب آسیب دیده است. یک CK بالا با شاخص نسبی زیر این مقدار نشان می دهد که ماهیچه های اسکلتی آسیب دیده اند.

هر نوع صدمه به عضله قلب می تواند باعث افزایش CK و CK-MB شود، از جمله آسیب فیزیکی ناشی از ضربه، جراحی، التهاب و کاهش اکسیژن (ایسکمی). ورزش شدید همچنین ممکن است CK و CK-MB را افزایش دهد، اما معمولاً با شاخص نسبی پایین تر.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

از آنجا که CK-MB نیز در مقادیر کمی در ماهیچه های اسکلتی وجود دارد، آسیب قابل توجه به ماهیچه های اسکلتی نیز می تواند سطح CK-MB را افزایش دهد. اگر عضلات اسکلتی و قلب آسیب ببینند، وجود CK-MB به دلیل حمله قلبی می تواند پنهان شود.

اگر درد قفسه سینه داشته باشم، بدان معناست که من دچار حمله قلبی شده ام؟

بسیاری از مشکلات دیگر می توانند باعث درد قفسه سینه شوند، و همیشه نمی توان فقط از نوع درد قفسه سینه تشخیص داد که آیا شما دچار حمله قلبی شده اید یا خیر. بسیاری از افراد از فشار بر عضلات قفسه سینه خود دچار درد قفسه سینه می شوند و درد قفسه سینه می تواند با برخی مشکلات ریوی ایجاد شود.

درد قفسه سینه می تواند علامتی هشداردهنده برای سخت شدن شریان های قلب (بیماری عروق کرونر یا CAD) باشد. درد قفسه سینه که در حین ورزش، کار سخت یا در زمان استرس ایجاد می شود، چند دقیقه طول می کشد و با استراحت برطرف می شود، آنژین نامیده می شود. اگر درد بیش از چند دقیقه طول کشید، به ویژه اگر هنگام استراحت رخ دهد، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

چه آزمایش های دیگری سکته قلبی را تشخیص می دهند؟

پزشکان ممکن است بیش از یک آزمایش برای تعیین اینکه آیا فرد مبتلا به درد قفسه سینه دچار حمله قلبی شده است، استفاده کنند. تروپونین به طور کلی دقیق ترین آزمایش در نظر گرفته می شود. علاوه بر CK-MB، ممکن است یک آزمایش CK و یک آزمایش میوگلوبین انجام شود، هرچند که آنها کمتر مشخص هستند زیرا شرایط دیگر نیز می تواند باعث افزایش این دو آزمایش شود.

شاخص CK چیست؟

افراد مبتلا به آسیب ماهیچه های اسکلتی ممکن است سطح CK-MB بالا داشته باشند. برای کمک به تمایز حمله قلبی از آسیب عضلات اسکلتی، شاخص CK را می توان با استفاده از CK-MB و کل CK به شرح زیر محاسبه کرد:

CK index = (CK-MB, ng/mL) x100 / (total CK activity, IU/L)

اگر CK-MB بالا باشد و شاخص CK بالاتر از 2/5 تا 3/0 باشد، احتمال آسیب قلبی وجود دارد.

در سایت Cleveland Clinic در مورد آزمایش CK-MB بیشتر بخوانید:

آزمایش CK-MB یک آزمایش خون است که به دنبال یک آنزیم خاص است. آنزیم، کراتین کیناز- نوار میوکارد (Creatine Kinase-Myocardial Band)، در قلب شما شایع‌تر است، اما می‌تواند به این معنی باشد که به سایر ماهیچه‌های بدن آسیب می‌رسانید. استفاده از این تست به دلیل آزمایش‌های جدیدتر که توانایی بهتری در تشخیص آسیب قلبی دارند، کاهش یافته است.

مطالب مرتبط در متااورگانون:

• آزمایش بیومارکرهای قلبی
• آزمایش پروتئین واکنشی C با حساسیت بالا (hsCRP) 
• آزمایش BNP و NT-proBNP 
• Creatine Kinase (CK)
• آزمایش تروپونین
• آزمایش میوگلوبین

در جای دیگر وب:

• American Academy of Family Physicians: Heart Attack
• National Heart, Lung and Blood Institute: Heart Attack
• American Heart Association: Diagnosing a Heart Attack
• American Heart Association: Angina (Chest Pain)
• National Heart Lung and Blood Institute: Angina