آنتی بادی های ضد هسته (ANA) دسته ای از آنتی بادی ها هستند که به اجزای سلولی در هسته، از جمله پروتئین ها، DNA، RNA و کمپلکس های اسید نوکلئیک-پروتئین متصل می شوند. این آنتی بادی ها یکی از ویژگی های مشخص بیماری های خودایمنی بافت همبند هستند. آنتی بادی های ضد هسته (ANA) اغلب به بافت های بدن شما حمله می کنند – به طور خاص هسته هر سلول را هدف قرار می دهند.
چرا آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) درخواست می شود؟
ارزیابی و تشخیص بیماران در معرض خطر بیماری روماتیسمی خودایمنی سیستمیک مرتبط با آنتی بادی های ضد هسته (ANA)، به ویژه لوپوس اریتماتوز سیستمیک، سندرم شوگرن و بیماری بافت همبند
چه زمانی آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) بایستی انجام شود؟
تصمیم برای آزمایش آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) معمولاً بر اساس علائم و نشانه های بیمار است که ممکن است نشان دهنده وجود یک اختلال خود ایمنی باشد. در حالی که وجود علائم به تنهایی ممکن است برای تضمین آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) کافی نباشد، برخی از ویژگی‌های بالینی می‌توانند باعث ایجاد شک و بررسی بیشتر شوند. برخی از علائم و شرایط رایجی که ممکن است منجر به آزمایش ANA شود عبارتند از:
- درد و تورم مفاصل: درد مفاصل، سفتی و تورم مداوم یا مکرر، به ویژه اگر مفاصل متعدد را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است نشان دهنده روماتیسم مفصلی یا سایر اختلالات مفصلی مرتبط با خود ایمنی باشد.
- بثورات پوستی: بثورات پوستی غیر قابل توضیح، مانند بثورات پروانه ای مشخص که در لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)، یا سایر بثورات حساس به نور دیده می شود، می تواند نشان دهنده یک بیماری خودایمنی باشد.
- ضعف عضلانی: ضعف عمومی یا موضعی عضلانی، همراه با سایر علائم مرتبط، ممکن است نشان دهنده شرایطی مانند میوزیت یا اختلالات عضلانی خودایمن باشد.
- خستگی و بی حالی: خستگی مداوم، ضعف و احساس ناخوشی عمومی که نمی توان آن را به دلایل دیگر نسبت داد، باید ارزیابی شوند، زیرا می توانند با بیماری های خود ایمنی مرتبط باشند.
- پدیده رینود: دوره های مکرر تغییر رنگ (معمولاً در پاسخ به سرما یا استرس) در انگشتان دست و پا، همراه با درد یا بی حسی، ممکن است نشان دهنده یک بیماری خود ایمنی مانند اسکلرودرمی باشد.
- خشکی چشم و دهان: خشکی مزمن چشم و دهان، که به عنوان علائم سیکا شناخته می شود، در سندرم شوگرن، یک اختلال خود ایمنی، دیده می شود.
- سابقه خانوادگی مثبت: اگر فردی یکی از اعضای نزدیک خانواده خود به بیماری خودایمنی داشته باشد، ممکن است احتمال ابتلا به یک بیماری مشابه را افزایش دهد.
نمونه مورد نیاز برای آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA):
- ظرف/لوله: لوله با درب قرمز یا زرد (ترجیحا همراه با ژل جداکننده)
- نوع نمونه: سرم
- حجم نمونه: یک میلی لیتر
شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد
شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد
ذخیره سازی نمونه های آزمایشگاهی
روش های انجام آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA):
روش سنجش ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم (ELISA):
در زیر توضیح گام به گام از روش سنجش ایمونوسوربنت متصل به آنزیم (ELISA) برای آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) آورده شده است:
- آماده سازی نمونه: نمونه خون بیمار جمع آوری می شود و قسمت سرمی که حاوی آنتی بادی های مورد آزمایش است، از سایر اجزای خون جدا می شود.
- پوشش دهی: آنتی ژن های هسته ای خاص روی یک میکروپلیت پوشانده می شوند. این آنتی ژن ها ممکن است شامل DNA دو رشته ای، هیستون ها یا آنتی ژن های هسته ای قابل استخراج (مانند SSA/Ro و SSB/La) باشند. میکروپلیت معمولاً دارای چندین چاهک است که امکان آزمایش همزمان چندین نمونه را فراهم می کند.
- افزودن نمونه: سرم یا پلاسمای بیمار که حاوی آنتی بادی های مورد آزمایش است، به چاهک های پوشش داده شده میکروپلیت اضافه می شود. سپس پلیت انکوبه می شود و به آنتی بادی های موجود در نمونه اجازه می دهد تا به آنتی ژن های روی پلیت متصل شوند.
- شستشو: پس از دوره انکوباسیون، پلیت چندین بار با محلول بافر شسته می شود. این مرحله به حذف هر گونه مواد غیرمحدود یا آلاینده‌ای که می‌تواند در آزمایش اختلال ایجاد کند، کمک می‌کند.
- افزودن آنتی بادی ثانویه: یک آنتی بادی ثانویه مرتبط با آنزیم به چاهک ها اضافه می شود. این آنتی بادی ثانویه به طور خاص برای اتصال به آنتی بادی های انسانی طراحی شده است. این آنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای که در مراحل قبلی به آنتی‌ژن‌ها متصل شده‌اند را شناسایی کرده و به آنها متصل می‌شود. آنتی بادی ثانویه معمولاً با آنزیمی مانند پراکسیداز ترب کوهی (HRP) یا آلکالین فسفاتاز (AP) کونژوگه می شود.
- انکوباسیون: پلیت دوباره انکوبه می شود و به آنتی بادی ثانویه اجازه می دهد تا به آنتی بادی های ضد هسته ای متصل شود.
- شستشو: پلیت مجدداً شسته می شود تا هرگونه آنتی بادی ثانویه غیرمجاز حذف شود.
- افزودن سوبسترا: یک محلول سوبسترا به چاهک ها اضافه می شود. سوبسترا مخصوص آنزیم کونژوگه شده به آنتی بادی ثانویه (HRP یا AP) است. آنزیم با سوبسترا واکنش می دهد و یک سیگنال قابل تشخیص (معمولاً تغییر رنگ) تولید می کند.
- اندازه گیری سیگنال: شدت سیگنال با استفاده از اسپکتروفتومتر یا صفحه خوان اندازه گیری می شود. اندازه گیری را می توان با تعیین میزان جذب یا فلورسانس چاهک ها به دست آورد. شدت سیگنال متناسب با مقدار آنتی بادی های ضد هسته ای موجود در نمونه است.
- تجزیه و تحلیل داده ها: نتایج برای تعیین وجود و کمیت آنتی بادی های ضد هسته ای تجزیه و تحلیل می شود. به طور معمول، یک مقدار برش یا یک محدوده مرجع برای طبقه بندی تست به عنوان مثبت یا منفی استفاده می شود. آنتی ژن های هسته ای خاص مورد استفاده در آزمایش و معیارهای تفسیر ممکن است بسته به شرایط آزمایشگاهی و بالینی متفاوت باشد.
روش ایمونوفلورسانس غیرمستقیم (IIF):
در زیر شرح گام به گام روش ایمونوفلورسانس غیرمستقیم (IIF) برای آزمایش آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) آورده شده است:
- آماده سازی نمونه: نمونه خون بیمار جمع آوری می شود و قسمت سرمی که حاوی آنتی بادی های مورد آزمایش است، از سایر اجزای خون جدا می شود.
- آماده سازی بستر سلولی: سلول های اپیتلیال انسان (سلول های HEp-2) یا سایر رده های سلولی مناسب روی اسلایدهای میکروسکوپ یا صفحات چند چاهکی کشت و رشد می کنند. این سلول ها به عنوان بستری برای آزمایش ANA عمل می کنند.
- انکوباسیون نمونه: مقدار کمی از سرم بیمار (حاوی آنتی بادی ها) به بستر سلولی روی لام یا صفحه اضافه می شود. سپس اسلاید یا صفحه انکوبه می شود و در صورت وجود آنتی بادی های ضد هسته ای، آنتی بادی های موجود در سرم به هسته سلول ها متصل می شوند.
- شستشو: پس از دوره انکوباسیون، لام یا پلیت چندین بار با محلول بافر شسته می شود. این مرحله به حذف هر گونه آنتی بادی غیر متصل و سایر مواد کمک می کند.
- افزودن آنتی بادی ثانویه: یک آنتی بادی ثانویه که با رنگ فلورسنت (مانند فلورسین ایزوتیوسیانات یا FITC) نشاندار شده است، به لام یا صفحه اضافه می شود. این آنتی بادی ثانویه مخصوص آنتی بادی های انسانی است و هر آنتی بادی ضد هسته ای را که به هسته سلولی متصل شده است، شناسایی کرده و به آن متصل می شود.
- انکوباسیون: اسلاید یا صفحه دوباره انکوبه می شود و به آنتی بادی ثانویه اجازه می دهد تا به آنتی بادی های ضد هسته ای که قبلاً به هسته های سلولی متصل شده اند متصل شود.
- شستشو: لام یا صفحه مجدداً شسته می شود تا هرگونه آنتی بادی ثانویه غیرمجاز از بین برود.
- تجسم: اسلاید یا صفحه زیر میکروسکوپ فلورسانس بررسی می شود. آنتی بادی های ثانویه محدود هنگامی که توسط طول موج خاصی از نور برانگیخته می شوند، فلورسانس ساطع می کنند. الگوی و شدت فلورسانس می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد حضور و الگوی آنتی بادی های ضد هسته ای ارائه دهد.
- تفسیر: الگوی فلورسانس توسط یک متخصص آزمایشگاهی یا آسیب شناس آموزش دیده مشاهده و تفسیر می شود. الگوهای مختلفی را می توان مشاهده کرد، از جمله الگوهای همگن، خالدار، هسته ای، سانترومر، یا الگوهای دیگر. این الگو، همراه با شدت و توزیع فلورسانس، می تواند در تعیین اهمیت بالینی و شرایط بالقوه خود ایمنی مرتبط با حضور آنتی بادی های ضد هسته ای کمک کند.
توجه به این نکته مهم است که روش IIF برای آزمایش ANA ممکن است دارای تغییراتی باشد و آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است از بسترهای سلولی یا سیستم‌های امتیازدهی متفاوتی استفاده کنند. مراحلی که در بالا توضیح داده شد بیانگر اصول کلی تکنیک IIF برای آزمایش ANA است. تفسیر الگوی فلورسانس نیاز به تخصص و دانش در مورد الگوهای مختلف مرتبط با بیماری های خودایمنی مختلف دارد.
آمادگی قبل از انجام آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA):
به آمادگی خاصی نیاز ندارد
چه چیزی در آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مورد بررسی قرار می گیرد؟
آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA) گروهی از اتوآنتی‌بادی ها هستند که توسط سیستم ایمنی فرد تولید می‌شوند، زمانی که سیستم ایمنی بدن قادر به تشخیص کافی بین «خودی» و «غیر خودی» نباشد. آزمایش آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA) این اتوآنتی بادی ها را در خون تشخیص می دهد.
آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA) با اجزای سلول‌های سالم بدن واکنش نشان می‌دهد و علائم و نشانه‌هایی مانند التهاب بافت‌ها و اندام‌ها، درد مفاصل و ماهیچه‌ها و خستگی ایجاد می‌کند. آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA) به طور خاص مواد موجود در هسته یک سلول را هدف قرار می دهد، از این رو به آن “ضد هسته ای” می گویند. آنها احتمالاً به سلول های زنده آسیب نمی رسانند زیرا نمی توانند به هسته خود دسترسی پیدا کنند.
آنتی ژن های اصلی ضد هسته ای عبارتند از:
- DNA (دو رشته ای و تک رشته ای)
- هیستون ها
- پروتئین های هسته ای
- RNA
با این حال، آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA) می تواند با واکنش با مواد هسته ای هنگامی که از سلول های آسیب دیده یا در حال مرگ آزاد می شوند، به بافت آسیب برساند.
تست آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA) یکی از آزمایش های اولیه برای کمک به تشخیص یک اختلال مشکوک به خود ایمنی یا رد سایر شرایط با علائم و نشانه های مشابه است.
آزمایش ANA ممکن است با چندین اختلال خود ایمنی مثبت باشد. بیماران مبتلا به اختلال خودایمنی لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) تقریباً همیشه از نظر آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA) مثبت هستند، اما درصد بیماران مبتلا به سایر اختلالات خودایمنی که نتایج آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA) مثبت دارند متفاوت است. همچنین، تعداد قابل توجهی از بیماران با انواع دیگر اختلالات (و حتی برخی افراد سالم) ممکن است برای آنتی بادی های ضد هسته (ANA) به خصوص در سطوح پایین مثبت باشند.
آنتی بادی های ضد هسته (ANA) را می توان با فناوری های مختلف، از جمله سنجش ایمونوفلورسانس غیرمستقیم (IFA) و سنجش فاز جامد، مانند ایمونواسی آنزیمی و ایمونواسی مهره های چندگانه، شناسایی کرد. در مطالعه ای که انجام شده است، هیچ تفاوت معنی داری بین ANA IFA و سنجش ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم ANA (ELISA) برای گروهی از بیماران مبتلا به بیماری بافت همبند که عمدتاً شامل بیماران مبتلا به SLE ،SjS و MCTD بودند، نشان داده نشد.
شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد
آزمایش آنتی بادی های آنتی ژن هسته ای قابل استخراج (ENA)
عوامل مداخله گر در آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA):
- داروهایی که ممکن است به دلیل سندرم ناشی از دارو مشابه SLE نتیجه مثبت کاذب ایجاد کنند: استازولامید، کاربیدوپا، کلروتیازید، کلرپرومازین، کلوفیبرات، اتوسوکسیماید، نمک های طلا، گریزئوفولوین، هیدرالازین، ایزونیازید، لیتیوم، متیل دوپا، داروهای ضد بارداری خوراکی، پنی سیلین، فنیل بوتازون، فنی توئین، پریمیدون، پروکائین آمید، پروپیل تیوراسیل، کینیدین، رزرپین، استرپتومایسین، دی سیکلیدز، تسترازیتیک ها
- داروهایی که ممکن است باعث یک نتیجه منفی کاذب شوند: استروئیدها.
- همولیز نمونه خون ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهد.
- این آزمایش ممکن است پس از عفونت ویروسی و برخی عفونت های مزمن مثبت باشد.
شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد
تداخلات دارویی در آزمایش ها | Interference of medicines in laboratory tests
اهمیت بالینی آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA):
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE): علائم و نشانه های این بیماری مبهم و غیر اختصاصی است. بیماری او با تولید قابل توجه آنتی بادی های خودایمنی مختلف همراه است. هر عضوی در بدن بیمار می تواند هدف این اتوآنتی بادی ها باشد. کمپلکس های ایمنی سیستم کمپلمان را تحریک می کند و در نتیجه آسیب بافتی ایجاد می کند.
- آرتریت روماتوئید (RA): پاسخ خود ایمنی به بافت های سینوویال هدف قرار می گیرد.
- پری آرتریت (پلی آرتریت) ندوزا: پاسخ خود ایمنی به عروق کوچک اندام های مختلف هدف قرار می گیرد.
- درماتومیوزیت
- پلی میوزیت: پاسخ خود ایمنی عضله اسکلتی را هدف قرار می دهد.
- اسکلرودرمی: پاسخ خود ایمنی به اندوتلیوم رگ های خونی هدف قرار می گیرد. فیبروز رخ می دهد. ترکیب آن با رسوب بافت مرتبط با کلاژن باعث ایجاد تغییرات اندامی در پوست، دستگاه گوارش (GI) و سایر اندام های داخلی می شود.
- سندرم شوگرن: پاسخ خودایمنی او به سمت غدد برون ریز (اشکی و بزاقی) هدف قرار می گیرد.
- پدیده رینود: این پدیده با ایسکمی دیجیتال اپیزودیک مشخص می شود که با بلانچ شدن و سپس سیانوز در دماهای سرد و به دنبال آن روبر در گرم شدن مجدد ظاهر می شود. با بسیاری از بیماری های خود ایمنی مرتبط است. اصطلاح “بیماری رینود” به این پدیده بدون بیماری خودایمنی مرتبط اشاره دارد.
- سایر بیماری های ایمنی
- لوسمی
- مونونوکلئوز عفونی
- میاستنی گراویس
- سیروز
- هپاتیت مزمن
- اندوکاردیت باکتریایی
- بیماری های بافت همبند
- درماتومیوزیت
- لوپوس ناشی از دارو مونونوکلئوز عفونی
- بیماری بافت همبند مخلوط
- بیماری سل
ملاحظات بالینی آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA):
- نتایج مثبت آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) می تواند در افرادی که هیچ بیماری خودایمنی شناخته شده ای ندارند رخ دهد.
- خطر عفونت در محل رگ‌گیری به دلیل ضعف سیستم ایمنی ممکن است رخ دهد.
محدوده مرجع آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA):
- Negative: < or =1.0 U
- Weakly positive: 1.1-2.9 U
- Positive: 3.0-5.9 U
- Strongly positive: > or =6.0 U
توجه: محدوده مرجع و واحد آزمایش وابسته به روش انجام و کیت می باشد و ممکن است در آزمایشگاه های مختلف متفاوت باشد. بنابراین توصیه می گردد که آزمایش ها ترجیحا در یک آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد.
سوالات متداول
چگونه از آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) استفاده می شود؟
آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) به عنوان یک آزمایش اولیه برای کمک به ارزیابی یک فرد از نظر اختلالات خود ایمنی که بر بسیاری از بافت ها و اندام ها در سراسر بدن تأثیر می گذارد (سیستمیک) استفاده می شود و اغلب به عنوان یکی از آزمایش ها برای کمک به تشخیص لوپوس اریتماتوز سیستمیک استفاده می شود. با این حال، یک آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت به خودی خود هیچ بیماری خاصی را تشخیص نمی دهد.
بسته به علائم و نشانه های فرد و اختلال مشکوک، آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) ممکن است با آزمایش های اضافی برای اتوآنتی بادی های خاص دنبال شود. برخی از این آزمایش‌ها زیرمجموعه‌های آزمایش عمومی ANA در نظر گرفته می‌شوند و حضور اتوآنتی‌بادی‌هایی را که مواد خاصی را در هسته‌های سلولی هدف قرار می‌دهند، از جمله آنتی‌بادی‌های Anti-dsDNA، Anti-centromere، Anti-nucleolar، Anti-histone و Anti-RNA شناسایی می‌کنند. پانل آنتی ژن هسته ای قابل استخراج (ENA)که ممکن است در پیگیری ANA مثبت استفاده شود شامل موارد زیر است:
(Anti-RNP, Anti-Sm, Anti-SS-A, Anti-SS-B, Scl-70, Anti-Jo-1)
این تست‌های تکمیلی همراه با تاریخچه بالینی و یافته‌های معاینه فیزیکی فرد برای کمک به تشخیص یا رد اختلالات خودایمنی مانند سندرم شوگرن، پلی‌میوزیت و اسکلرودرمی استفاده می‌شوند.
آزمایشگاه‌های مختلف ممکن است از روش‌های آزمایش متفاوتی برای تشخیص آنتی بادی های ضد هسته (ANA) استفاده کنند.
آنتی بادی فلورسنت غیرمستقیم (IFA) – این روش روش سنتی است. نمونه خون یک فرد با سلول هایی که به یک اسلاید چسبانده شده اند مخلوط می شود. اتوآنتی بادی هایی که ممکن است در خون وجود داشته باشند با سلول ها واکنش نشان می دهند. اسلاید با یک معرف آنتی بادی فلورسنت انکوبه می شود و زیر میکروسکوپ بررسی می شود. وجود (یا عدم وجود) و الگوی فلورسانس ذکر شده است.
ایمونواسی – آزمایشگاه ها همچنین ممکن است از ایمونواسی برای غربالگری آنتی بادی های ضد هسته (ANA) استفاده کنند و ممکن است فقط از IFA برای تأیید نتایج مثبت یا نتایجی که به وضوح مثبت یا منفی نیستند استفاده کنند. این روش ها معمولا بر روی ابزار دقیق خودکار انجام می شود. آنها ممکن است در تشخیص ANA حساسیت کمتری نسبت به IFA داشته باشند اما ممکن است برای اختلالات خود ایمنی اختصاصی تر باشند.
چه زمانی آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) درخواست می شود؟
آزمایش ANA زمانی درخواست می شود که فردی علائم و نشانه هایی را نشان دهد که پزشک مشکوک به یک اختلال خود ایمنی سیستمیک است. افراد مبتلا به اختلالات خودایمنی می توانند علائم مختلفی داشته باشند که مبهم و غیراختصاصی هستند و در طول زمان تغییر می کنند، به تدریج بدتر می شوند یا بین دوره های شعله ور شدن و بهبودی متناوب می شوند.
چند نمونه از علائم و نشانه ها عبارتند از:
- تب با درجه پایین
- خستگی مداوم، ضعف
- درد شبیه آرتریت در یک یا چند مفصل
- بثورات قرمز (برای لوپوس، یکی شبیه به پروانه در سراسر بینی و گونه ها)
- حساسیت پوست به نور
- ریزش مو
- درد عضلانی
- بی حسی یا گزگز در دست یا پا
- التهاب و آسیب به اندام ها و بافت ها، از جمله کلیه ها، ریه ها، قلب، پوشش داخلی قلب، سیستم عصبی مرکزی و رگ های خونی
نتیجه آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) چه چیزی را نشان می دهد؟
نتیجه آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت به این معنی است که اتوآنتی بادی وجود دارد. در فردی با علائم و نشانه ها، این نشان دهنده وجود یک بیماری خودایمنی است، اما ارزیابی بیشتر برای کمک به تشخیص نهایی لازم است. باز هم، برخی از افراد بدون بیماری می توانند آزمایش ANA مثبت داشته باشند.
بسته به روش آزمایش، نتایج مثبت آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) ممکن است به روش های مختلفی گزارش شود.
مقدار اتوآنتی بادی موجود (Amount of autoantibody present)
- آنتی بادی فلورسنت غیر مستقیم (IFA) – نتایج به عنوان یک تیتر گزارش می شود. تیترها به صورت نسبت هایی بیان می شوند که با رقیق کردن بخشی از نمونه خون با نمک (آب نمک) به دست می آیند. به عنوان مثال، یک نتیجه تیتر 1:320 به این معنی است که یک قسمت نمونه خون با 320 قسمت سالین مخلوط شد و این کمترین نسبتی بود که ANA هنوز در آن تشخیص داده شد. هر چه نسبت رقت که هنوز ANA در آن تشخیص داده شود کمتر باشد، تیتر بالاتر و مقدار اتوآنتی بادی موجود بیشتر می شود.
- ایمونواسی (آزمون ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم، ELISA، یا ایمونواسی آنزیمی، EIA) – نتایج معمولاً به صورت یک عدد با یک واحد اندازه گیری دلخواه گزارش می شوند (مثلاً در گزارش به اختصار “U” نامیده می شود). یک نتیجه مثبت از این روش تعدادی واحد خواهد بود که برای کمترین مقدار ممکن که مثبت در نظر گرفته می شود
الگوهای فلورسانس سلولی (Patterns of cellular fluorescence)
علاوه بر تیتر، نتایج مثبت در IFA شامل توصیفی از نوع خاصی از الگوی فلورسنت دیده می شود. الگوهای متفاوتی با اختلالات خودایمنی مختلف همراه بوده است، اگرچه ممکن است برخی از همپوشانی ها رخ دهد. برخی از الگوهای رایج تر عبارتند از:
- همگن (Homogenous) – مرتبط با SLE، بیماری بافت همبند مختلط و لوپوس ناشی از دارو
- خالدار (Speckled) – مرتبط با SLE، سندرم شوگرن، اسکلرودرمی، پلی میوزیت، آرتریت روماتوئید، و بیماری بافت همبند مخلوط
- هسته ای (Nucleolar) – مرتبط با اسکلرودرمی و پلی میوزیت
- الگوی سانترومر (Centromere pattern) – مرتبط با اسکلرودرمی و CREST (کلسینوز، سندرم رینود، ناتوانی حرکتی مری، اسکلروداکتیلی، تلانژکتازی)
- نمونه ای از یک نتیجه مثبت با استفاده از روش IFA، تیتر رقت و توصیفی از الگو را ارائه می دهد، مانند “مثبت در رقت 1:320 با یک الگوی همگن.”
- برای هر یک از روش‌ها، هرچه مقدار گزارش‌شده بالاتر باشد، احتمال اینکه نتیجه مثبت واقعی باشد بیشتر است.
شرایط مرتبط با مثبت بودن آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA)
- وضعیتی که بیشتر با آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت همراه است SLE است. حدود 95 درصد از مبتلایان به SLE نتیجه آزمایش ANA مثبت دارند. اگر فردی علائم SLE مانند آرتریت، بثورات پوستی و حساسیت پوستی به نور را نیز داشته باشد، احتمالاً فرد مبتلا به لوپوس است. یک anti-dsDNA و anti-SM مثبت (اغلب به عنوان بخشی از پانل ENA درخواست می‌شود) به تأیید SLE بودن این بیماری کمک می‌کند.
سایر شرایطی که در آنها ممکن است نتیجه آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت مشاهده شود عبارتند از:
- لوپوس ناشی از دارو – تعدادی از داروها ممکن است باعث ایجاد این بیماری شوند که با علائم لوپوس مرتبط است. هنگامی که داروها قطع می شوند، علائم معمولا از بین می روند. اگرچه بسیاری از داروها گزارش شده اند که باعث لوپوس ناشی از دارو می شوند، اما داروهایی که بیشتر با این سندرم مرتبط هستند عبارتند از: هیدرالازین، ایزونیازید، پروکائین آمید و چندین داروی ضد تشنج. از آنجایی که این وضعیت با ایجاد اتوآنتی بادی ها در برابر هیستون ها مرتبط است، ممکن است برای حمایت از تشخیص، آزمایش آنتی بادی آنتی هیستون درخواست شود.
- سندرم شوگرن – حدود 80 درصد از افراد مبتلا به این بیماری، نتیجه آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت دارند. در حالی که این یافته از تشخیص حمایت می کند، نتیجه منفی آن را رد نمی کند. یک پزشک ممکن است بخواهد دو زیر مجموعه ANA را آزمایش کند: Anti-SS-A (Ro) و Anti-SS-B (La).
- اسکلرودرمی (اسکلروز سیستمیک) – حدود 60 تا 95 درصد از مبتلایان به اسکلرودرمی دارای آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت هستند. در افرادی که ممکن است این بیماری را داشته باشند، آزمایش‌های زیرمجموعه آنتی بادی های ضد هسته (ANA) می‌توانند به تشخیص دو نوع بیماری، محدود در مقابل انتشار، کمک کنند. فرم منتشر شدیدتر است. شکل محدود بیشتر با الگوی آنتی‌سانترومری رنگ‌آمیزی ANA (و تست آنتی‌سانترومر) مرتبط است، در حالی که شکل منتشر با اتوآنتی‌بادی‌های Scl-70 مرتبط است.
- به طور معمول، آنتی بادی های ضد هسته (ANA) ممکن است در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، سندرم رینود، آرتریت، درماتومیوزیت یا پلی میوزیت، بیماری بافت همبند مختلط، و سایر شرایط خودایمنی رخ دهد. برای اطلاعات بیشتر در مورد این اختلالات، مقاله بیماری های خود ایمنی را بخوانید.
یک پزشک برای تشخیص باید بر نتایج آزمایش، علائم بالینی و سابقه فرد تکیه کند. از آنجا که علائم ممکن است ظاهر شوند و از بین بروند، ممکن است ماه ها یا سال ها طول بکشد تا الگویی نشان داده شود که ممکن است نشان دهنده لوپوس یا هر یک از بیماری های خود ایمنی دیگر باشد.
یک نتیجه منفی آنتی بادی های ضد هسته (ANA) باعث می شود که تشخیص بیماری لوپوس یا بیماری خودایمنی غیر محتمل باشد. معمولاً نیازی به تکرار فوری آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) منفی نیست. با این حال، به دلیل ماهیت اپیزودیک بیماری‌های خودایمنی، ممکن است در صورت عود علائم، تکرار آزمایش ANA در آینده ارزشمند باشد.
فردی که قبلاً به بیماری خود ایمنی تشخیص داده شده بود، اگر این بیماری در دوره بهبودی باشد، ممکن است آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) منفی باشد.
آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟
آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) برای ردیابی یا پایش سیر بالینی لوپوس استفاده نمی شود. بنابراین، آزمایش های آنتی بادی های ضد هسته (ANA) برای بیماران تشخیص داده شده معمولاً پس از ایجاد تشخیص درخواست نمی شوند.
برخی از عفونت ها، هپاتیت خودایمنی و سیروز صفراوی اولیه و همچنین سایر شرایط ذکر شده در بالا می توانند نتیجه مثبتی برای آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) بدهند.
آیا امکان دارد آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت شود اما دلیل آن بیماری خودایمنی نباشد؟
بله. حدود 3 تا 15 درصد از افراد سالم ممکن است برای آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت باشند، و ممکن است به 10 تا 37 درصد در افراد سالم بالای 65 سال برسد، زیرا فراوانی آنتی بادی های ضد هسته (ANA) با افزایش سن افزایش می یابد. این نتایج مثبت کاذب در نظر گرفته می شوند زیرا با یک بیماری خودایمنی مرتبط نیستند. چنین مواردی در زنان بیشتر از مردان است.
چرا به آن آنتی بادی “ضد هسته ای” می گویند؟
آنتی بادی های ضد هسته (ANA)، اتوآنتی بادی هایی هستند که علیه اجزای خاصی که در هسته یک سلول یافت می شوند، هدایت می شوند، از این رو به آن “آنتی بادی ضد هسته ای” می گویند. برخی از آنتی بادی های مرتبط با اختلالات خود ایمنی نیز ممکن است علیه مواد موجود در سیتوپلاسم هدایت شوند و ممکن است با آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) نیز شناسایی شوند.
بعد از مثبت شدن آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) چگونه می توان مطمئن شد که به دلیل لوپوس است یا خیر؟
بیماری های خودایمنی اغلب اثر سیستمیک بر بدن دارند و طبیعتاً بسیار پیچیده هستند. پزشک شما معنای نتایج آزمایش را برای شما تفسیر می‌کند و ممکن است برای تشخیص قطعی نیاز به مقایسه نتایج آزمایش و همچنین شدت علائم شما در یک دوره زمانی باشد. این زمان اضافی ممکن است به پزشک شما اجازه دهد تا سایر علل احتمالی علائم شما را از بین ببرد.
علاوه بر آزمایش های اتوآنتی بادی، پزشک چه آزمایش های دیگری ممکن است درخواست کند؟
پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش‌های آزمایشگاهی را درخواست کند که وجود التهاب را تشخیص دهد، مانند سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR) و/یا پروتئین واکنش‌گرC (CRP). ممکن است برای ارزیابی یک فرد مبتلا به SLE از آزمایش ایمونوگلوبولین تام استفاده شود و برای مانیتور سیر بیماری ممکن است آزمایش کمپلمان انجام شود.
آیا نتایج آزمایش دقیق است؟
آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) یک آزمایش مفید برای شناسایی بیمارانی است که ممکن است دارای اختلال خود ایمنی باشند. هرچند مانند سایر آزمایش های خون، آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) صددرصد دقیق نیست. هنگام تفسیر نتایج آزمایش ANA، چندین نکته مهم در مورد دقت آزمایش باید در نظر داشته باشید:
نتایج مثبت در بیماران سالم: بین 3 تا 15 درصد از بیماران سالم ممکن است از نظر آنتی بادی های ضد هسته (ANA) مثبت باشند. آزمایش مثبت در بیماران بالای 65 سال بیشتر رایج است ، تقریبا 10 تا 37 درصد از بیماران در این گروه سنی با وجود نداشتن اختلال خود ایمنی مثبت هستند. نتیجه مثبت آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) در بیمار سالم گاهی اوقات مثبت کاذب نامیده می شود.
عدم استانداردسازی: سطوح آنتی بادی های ضد هسته (ANA) که به عنوان نتیجه آزمایش مثبت تفسیر می شود، بین آزمایشگاه ها متفاوت است. برخی از آزمایشگاه ها ممکن است سطوح پایین تر از ANA را مثبت ارزیابی کنند، این آزمایش را برای اختلالات خود ایمنی حساس تر می کند، اما نتایج مثبت کاذب را نیز افزایش می دهد. آزمایشگاه های دیگر ممکن است فقط سطوح بالاتر ANA را مثبت تفسیر کنند و خطر نتایج منفی کاذب را افزایش دهند که در آن افراد با وجود داشتن اختلال خود ایمنی منفی می شوند.
محدودیت های سنجش فاز جامد: در مقایسه با آزمایش FANA، سنجش فاز جامد قادر به تشخیص انواع کمتری از آنتی بادی های نمونه خون است. این محدودیت به این معنی است که بیماران مبتلا به انواع اتوآنتی بادی های در روش فاز جامد شناسایی نشده اند ممکن است نتایج آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) منفی کاذب داشته باشند.
به منظور کاهش خطر نتایج نادرست یا مثبت کاذب، پزشکان آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) را به بیمارانی محدود می کنند که دارای علائم و نشانه های اختلال خود ایمنی هستند. اگر پزشکان آزمایش ANA را برای بیماران بدون علائم درخواست دهند، احتمال نتایج مثبت کاذب مثبت افزایش می یابد.
در سایت American College of Rheumatology در مورد آزمایش آنتی بادی های ضد هسته (ANA) بیشتر بخوانید:
آنتی بادی هایی که پروتئین های “عادی” را در هسته سلول هدف قرار می دهند، آنتی بادی های ضد هسته ای (ANA) نامیده می شوند. اکثر ما اتوآنتی بادی داریم، اما معمولاً در مقادیر کم. وجود تعداد زیادی اتوآنتی بادی یا آنتی بادی های ضد هسته (ANA) می تواند نشان دهنده یک بیماری خود ایمنی باشد.
آنتی بادی های ضد هسته (ANA) می توانند به بدن سیگنال دهند که شروع به حمله به خود کند که می تواند منجر به بیماری های خود ایمنی، از جمله لوپوس، اسکلرودرمی، سندرم شوگرن، پلی میوزیت/درماتومیوزیت، بیماری بافت همبند مختلط، لوپوس ناشی از دارو، تیروئیدیت هاشیموتو، بیماری التهابی روده و هپاتیت خود ایمنی شود.
مطالب مرتبط در متااورگانون:
- آزمایش آنتی بادی های آنتی ژن هسته ای قابل استخراج (ENA)
- آزمایش سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR)
- آزمایش CRP
- آزمایش کمپلمان (Complement)
- آزمایش Anti-dsDNA
- آزمایش آنتی سانترومر آنتی بادی (ACA)
- آزمایش اتوآنتی بادی هیستون
- آزمایش آنتی بادی های سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل (ANCA)
در جای دیگر وب:
(December 28, 2017) Mayo Clinic Staff. ANA test. Available online at https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/ana-test/about/pac-20385204. Accessed on March 23, 2018.
American College of Rheumatology. Antinuclear antibodies (ANA). Available online at: https://www.rheumatology.org/I-Am-A/Patient-Caregiver/Diseases-Conditions/Antinuclear-Antibodies-ANA. Accessed on March 23, 2018.
Petri M, Orbai A, Alarcon GS, et al. Derivation and validation of Systemic Lupus International Collaborating Clinics classification criteria for systemic lupus erythematosus. Arthritis Rheum. 2012 August ; 64(8): 2677–2686. doi:10.1002/art.34473. Available online at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3409311/pdf/nihms-365115.pdf. Accessed on March 27, 2018.
Pagana, Kathleen D., Pagana, Timothy J., and Pagana, Theresa N. (© 2015). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 12th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 87-89.
(September 4, 2014) Al-Zougbi A, Griffing GT. Antinuclear antibody. Available online at https://emedicine.medscape.com/article/2086616-overview. Accessed on March 23, 2018.
(July 11, 2013). Kassan S. What you need to know about Sjogrens syndrome. Available online at: https://resources.lupus.org/entry/what-you-need-to-know-about-sjögrens-syndrome. Accessed March 25, 2018.
Patel R, Shahan A. Epidemiology of Sjogren’s syndrome. Available online at https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4122257/pdf/clep-6-247.pdf. Accessed on March 25, 2018.
February 11, 2018) Ranatunga SK. Sjogren syndrome workup. Available online at https://emedicine.medscape.com/article/332125-workup#c7. Accessed March 25, 2018.
The Gale Encyclopedia of Medicine: Antinuclear antibody test. Available online at http://www.findarticles.com/p/articles/mi_g2601.
Kavanaugh A, Tomar R, Reveille J, Solomon DH, Homburger HA. Guidelines for clinical use of the antinuclear antibody test and tests for specific autoantibodies to nuclear antigens. Archives of Pathology and Laboratory Medicine, 2000, 124(1): 71-81.
Steven Lobel, PhD, D-ABMLI, MBA. Laboratory Director, Quest Diagnostics, Baltimore, MD.
- James Williams, MD. Professor of Medicine, Thomas E. and Rebecca D. Jeremy Presidential Endowed Chair for Arthritis Research, University of Utah School of Medicine, Salt Lake City, UT.
Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (© 2007). Mosby’s Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO. Pp 90-92.
Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber’s Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].
Reeves, W. (2006 July). Fluorescent Antinuclear Antibody (FANA) Test: “False Positive.” American College of Rheumatology [On-line information]. Available online at http://www.rheumatology.org/public/factsheets/fana.asp. Accessed on 4/9/07.
Fosam, H. (2006 April 24). The Many Faces of Lupus: An Expert Interview With Stephen Paget, MD. From Medscape Rheumatology, Expert Interview 2006;8(1) [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/529590. Accessed on 4/9/07.
Relchlin, M. (2005 February 3, Updated). Laboratory Tests Used in the Diagnosis of Lupus. Lupus Foundation of America [On-line information]. Available online at http://www.lupus.org/education/brochures/labtests.html.
(2003 August, Revised). Systemic Lupus Erythematosus. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases, Handout on Health [On-line information]. Available online at http://www.niams.nih.gov/hi/topics/lupus/slehandout/. Accessed on 4/15/07.
Bylund DJ, Nakamura RM: Organ-specific autoimmune diseases, in Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods, 21st ed. Richard McPherson and Matthew Pincus, eds. Saunders Elsievier: Philadelphia. Pp 945-960, 2007.
Peter JB. Antinuclear antibodies, in Use and Interpretation of Laboratory Tests in Rheumatiology, James B Peter, ed. Speciality Laboratories: Los Angeles. Pp 10-11, 1998.
Smalley DL. Autoimmune diseases, in Clinical Laboratory Utilization and Consultation, BG Davis, D Mass, ML Bishop, eds. WB Saunders: Philadelphia. Pp 467-483, 1999.
Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (2006). Mosby’s Manual of Diagnostic and Laboratory Tests 3rd Edition: Mosby Elsevier, Saint Louis, MO. Pp 91-93.
Burtis C, Ashwood E, Bruns D, eds. (2006). Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics, 4th edition, Saunders, Elsevier.
Arbuckle MR et al. Development of autoantibodies before the clinical onset of systemic lupus erythematosus. N Engl J Med 2003 Oct 16; 349:1526-33.
Shmerling RH. Autoantibodies in systemic lupus erythematosus — there before you know it. N Engl J Med 2003 Oct 16; 349:1499-500.
Borigini, M. (Updated 2009 February 3). Antinuclear antibody panel. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003535.htm. Accessed June 2010.
Von Feldt, J. (Updated 2009 April). Antinuclear Antibodies (ANA). American College of Rheumatology [On-line information]. Available online at http://www.rheumatology.org/practice/clinical/patients/diseases_and_conditions/ana.asp. Accessed June 2010.
(2009 April). Handout on Health: Systemic Lupus Erythematosus. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases [On-line information]. Available online at http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Lupus/default.asp. Accessed June 2010.
(Updated 2009 August). Connective Tissue Diseases. ARUP Consult [On-line information]. Available online at http://www.arupconsult.com/Topics/ConnectiveTissueDz.html#. Accessed June 2010.
Arthur Kavanaugh, MD, Russell Tomar, MD, John Reveille, MD, Daniel H. Solomon, MD, MPH, and Henry A. Homburger, MD. Guidelines for Clinical Use of the Antinuclear Antibody Test and Tests for Specific Autoantibodies to Nuclear Antigens. Arch Pathol Lab Med 124(1):71-81, 2000.
Jacobs DS, DeMott WR, Oxley DK, eds. Laboratory Test Handbook, 5th ed. LexiComp: Cleveland, Pp 507-509, 2001.
Antinuclear Antibody Panel. (Updated Feb. 3, 2014.) MedlinePlus Medical Encyclopedia. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003535.htm. Accessed February 2014.
Von Feldt, J. M. (Updated Feb. 2012.) Antinuclear Antibodies (ANA). American College of Rheumatology. Available online at http://www.rheumatology.org/Practice/Clinical/Patients/Diseases_And_Conditions/Antinuclear_Antibodies_(ANA)/. Accessed February 2014.
Abelson, A. et al. Laboratory Evaluation of Rheumatic Diseases. The Cleveland Clinic Foundation. Available online at http://www.clevelandclinicmeded.com/medicalpubs/diseasemanagement/rheumatology/laboratory-evaluation-rheumatic-diseases/. Accessed February 2014.
Test ID: ANA2 Antinuclear Antibodies (ANA), Serum. Mayo Clinic. Available online at http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/9026. Accessed February 2014.
National Institute of Arthritis and Musculodkeletal and Skin Diseases. Questions and Answers About Arthritis and Rheumatic Diseases. Available online at http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Arthritis/arthritis_rheumatic_qa.asp. Accessed April 2014.
سلام
جواب ازمایش ana من ۱/۳۲۰ نوشته و محدوده نرمال نوشته up to 1/100. این‌یعنی جواب ازمایش من مثبت هستش یا منفی؟
سلام و درود
نتیجه آزمایش ANA (آنتی بادی ضد هسته ای) 1/320 نشان دهنده یک نتیجه مثبت برای وجود آنتی بادی های ضد هسته ای در خون شما است. محدوده طبیعی تا 1/100 به این معنی است که نتیجه بالاتر از این آستانه برای ANA مثبت در نظر گرفته می شود. با این حال، توجه به این نکته مهم است که آزمایش ANA به تنهایی یک بیماری خاص را تشخیص نمی دهد. یک نتیجه مثبت ANA ممکن است نشان دهنده یک اختلال خودایمنی یا بافت همبند باشد، اما ارزیابی و تست های بیشتری برای تعیین دقیق وضعیت زمینه ای مورد نیاز است. ضروری است که با پزشک معالج خود مشورت کنید تا نتایج را در زمینه سلامت کلی و سابقه پزشکی خود تفسیر کنید.