کامنت برای نتایج آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)

دکتر علیرضا لطفی کیان
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
آخرین بروزرسانی
17 آبان 1402
کامنت برای نتایج آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)

یک گزارش آزمایشگاهی،یک یادداشت،یک کامنت شماره 2 (آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)):

نتیجه Total PSA یک بیمار ۶۷ ساله که به درخواست ارولوگ بوده پس از تکرار برای تأیید نهایی در کارتابل شما به عنوان مسئول فنی و یا سوپروایزر آزمایشگاه قرارگرفته است که به صورت پیوست می باشد.

جواب-PSA-بالا

جواب PSA بالا بعد از تکرار

‍ با این پیش فرض که ضمن استقرار کامل تضمین کیفیت، همه خطاهای پره، پست و‌ آنالیتیکال سنجش Total PSA چک‌ شده و کنترل کیفی صحت، دقت ‌و خطای کل مجاز این تومور مارکر پروستات را پیش از آماده شدن نهایی، تایید کرده باشد؛ افزودن چه پیشنهاد یا یادداشتی در زیر نویس نتیجه می تواند ریپورتی کامل، جامع و علمی را در راستای تشخیص و مدیریت بهینه بیمار مورد نظر ارائه کند؟

آنتی ژن اختصاصی پروستات[PSA] که تحت عنوان گاما سمینو پروتئین یا کالی کرئین ۳ هم نامیده می شود یک آنزیم گلیکو پروتئینی ست که متعلق به خانواده ی پپتیدازهای وابسته به کالی کرئین می باشد. PSA توسط سلولهای اپیتلیال غده ی پروستات ترشح می شود و به دو شکل مولکولی ِ آزاد [free PSA] و باند شده با سایر پروتئین ها درگردش خون قابل سنجش است.

سلول های ترشح کننده PSA

سلول های ترشح کننده PSA

درتست PSA هر دو شکل آزاد و باند شده اندازه گیری می شود. کانسر پروستات می تواند باعث افزایش PSA گردد ولی اختلالات غیر کانسری دیگری هم قادرند PSA را افزایش دهند مانند:

♦️ BPH(Benign Prostatic Hypertrophy)

♦️ Prostatitis

♦️ UTI

♦️ Riding a bicycle or motorcycle

♦️ DRE ( Digital Rectal Examination)

♦️ Ejaculation

موارد-افزایش-PSA

موارد افزایش دهنده PSA

درپژوهش های متعدد نشان داده شده است که تقریباً ۷۵ درصد ازمردان با PSA افزایش یافته مبتلا به کانسر پروستات نیستند. برای تشخیص و تایید کانسر به طور سنتی ارولوگ ها اقدام به بیوپسی پروستات می کنند که اغلب برای بیماران خوشایند نیست و علاوه بر خطر خونریزی و عفونت، برنگرانی بیمارنیز می افزاید.

به جای اینکه هر PSA افزایش یافته ای کاندید بیوپسی پروستات گردد بسیاری از ارولوگ ها و کلینیسین ها دربیماران با مقدارTotal PSA بین 4 تا 10 نانوگرم بر میلی لیتر [gray zone] درخواست free PSA و نسبت آن با Total PSA را می کنند. بر این اساس معمولا یک free PSA% بالاتر از ۲۵ درصد احتمالاً بیشتر نشاندهنده یک وضعیت خوش خیم می باشد تا بدخیم لذا اقدام به بیوپسی که یک روش تهاجمی ست غیرضروری به نظر می رسد و اندیکاسیون ندارد. ازسوی دیگر مردان با free PSA% زیر ۱۰ درصد نیاز به بیوپسی پروستات دارند واحتمال بدخیمی درآنها بیشتر است .

ارتباط free PSA% با سرطان پروستات

ارتباط free PSA% با سرطان پروستات

به طورکلی توصیه می شود free PSA زمانی درخواست شودکه Total PSA، نتیجه ایی در محدوده ی خاکستری [gray zone] یا محدوده ی مرزی[ borderline] داشته باشد (بین 4 تا 10 نانوگرم برمیلی لیتر) و یا زمانی که به نظر رسد، مقدار Total PSA بسرعت درحال افزایش است [High PSA Velocity].

به عنوان مثال اگردرصد free PSA کمتر از ۱۴ درصد باشد ازهر دو مرد یکی از آنها احتمالاً به کانسر پروستات مبتلا می باشند [DR =50%] و بیوپسی پروستات اندیکاسیون دارد و چنانچه درصد free PSA بیشتر یا مساوی ۲۸ درصد باشد از هر۱۰ بیمار با این درصد فقط یک بیمار احتمال کانسر پروستات دارد[DR= 10%] و بیوپسی پروستات کنتراندیکاسیون دارد.

هر گاه مانند نمونه گزارش بیمار پیوست و براساس درخواست کلینیسین یا ارولوگ فقط Total PSA (بدون free PSA ) در آزمایشگاه کلینیکال مورد سنجش قرارگیرد و نتیجه ی آن در محدوده ی خاکستریِ [gray zone] 4 تا 10 نانوگرم بر میلی لیتر قرار داشت؛ پیشنهاد می گردد کامنت زیر برای اجتناب از خطای تفسیری [misinterpretation] و اَپروچ بهتر بیمار در ذیل ِ ریپورت Total PSA ارائه شود:

✅ Comment: fPSA & fPSA/tPSA Ratio is recommended.

Reference: www.sciencedirect.com

  • دکتر علیرضا لطفی کیان
  • دکترای علوم آزمایشگاهی بالینی
  • ازدانشگاه علوم پزشکی ایران

 

مورد تایید و بازبینی شده توسط:

دکتر فرزاد باباخانی

این مقاله را به دوستان خود معرفی کنید

منابع مقاله

این مقاله تالیف شده است و یا منابع مربوطه ثبت نشده است.

این مقاله برای شما مفید بود؟

ثبت دیدگاه

Go to Top